Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Έρευνα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Φαρμακοποιών (International Pharmaceutical Federation - FIP) η οποία εκπροσωπεί περισσότερους από 4 εκατομμύρια φαρμακοποιούς και επιστήμονες που ασχολούνται με το φάρμακο σε όλον τον κόσμο,  κατέληξε στη δημοσίευση μιας νέας παγκόσμιας έκθεσης την Τρίτη 30 Απριλίου η οποία δίνει την πιο εκτενή και αντιπροσωπευτική επισκόπηση για το πώς έχει εξελιχθεί μέχρι σήμερα ο ρόλος των φαρμακοποιών στον εμβολιασμό.

Με τον Έλληνα φαρμακοποιό να έχει πλέον απόλυτα κατοχυρωμένο νομοθετικά ρόλο στη διεξαγωγή όλων των εμβολίων που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων κάθε πληροφορία που αφορά αυτό το χώρο έχει μεγάλη σημασία.

Η έκθεση της FIP με τίτλο «Αξιοποίηση της δυναμικής του φαρμακείο για την παροχή εμβολιασμού διαρκείας», βασίζεται σε μια νέα έρευνα σε 73 χώρες και ενσωματώνει στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από την FIP το 2016, το 2019/20 και το 2022, παρέχοντας μια ολοκληρωμένη εικόνα σε 120 χώρες και εδάφη. «Ο εμβολιασμός με βάση το φαρμακείο είναι πλέον εγκεκριμένος σε τουλάχιστον 56 χώρες, με 22 χώρες να έχουν αναγνωριστεί ότι επιτρέπονται αυτές οι υπηρεσίες από το 2020. Ο εμβολιασμός κατά των μεταδοτικών ασθενειών που προλαμβάνονται με εμβόλιο όχι μόνο μειώνει τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα, αλλά μειώνει την πίεση στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. Είναι ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στην καθολική κάλυψη της υγείας», δήλωσε ο καθηγητής Ian Bates, διευθυντής του Παγκόσμιου Φαρμακευτικού Παρατηρητηρίου (Global Pharmaceutical Observatory) της FIP.

Τα ευρήματα σχετικά με μια ποικιλία προγραμμάτων ανοσοποίησης υπό την ηγεσία φαρμακοποιών παρουσιάζονται σε αυτήν την έκθεση της FIP, συμπεριλαμβανομένων μεταξύ των άλλων, των δραστηριοτήτων υπεράσπισης αυτών των προγραμμάτων, των κανονιστικών πλαισίων, της χορήγησης και συνταγογράφησης εμβολίων, της εκπαίδευσης και της πιστοποίησης, της διατήρησης αρχείων εμβολιασμού, της αποζημίωσης για υπηρεσίες εμβολιασμού και της δημόσιας ικανοποίησης. Η έκθεση συνοδεύεται από έναν παγκόσμιο διαδικτυακό άτλαντα που προσφέρει ένα διαδραστικό μέσο για τη διερεύνηση της προόδου και της κατάστασης των ρόλων των φαρμακοποιών στις υπηρεσίες εμβολιασμού.

Είναι εντυπωσιακά αυξανόμενη η ποσοστιαία αύξηση του αριθμού των χωρών όπου αναγνωρίστηκε επίσημα η δυνατότητα των φαρμακοποιών να κάνουν εμβολιασμούς, καθώς από τις 34 χώρες που ήταν σε αυτόν τον κατάλογο το 2020, έφτασαν τις 56, αυξανόμενες κατά 64,7% σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα, προφανώς και λόγω της αναγνώρισης του σημαντικού ρόλου που έπαιξαν οι φαρμακοποιοί κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Αξίζει πάντως εδώ να σημειωθούν δύο πράγματα: Πρώτον, ότι σε 61 από τις συνολικά 117 χώρες και περιοχές που περιλαμβάνονται στην έρευνα (δεν μετέχει η Ελλάδα) εξακολουθούν να μην προσφέρονται υπηρεσίες εμβολιασμού ενώ και από τις 56 όπου επιτρέπεται να προσφέρουν τα φαρμακεία τέτοιες υπηρεσίες, στις 13 η διαχείριση των εμβολιασμών γίνεται από άλλους επαγγελματίες υγείας.

Ενδιαφέρον εύρημα είναι επίσης το ότι σε 26 χώρες ή περιοχές οι φαρμακοποιοί έχουν το δικαίωμα να συνταγογραφούν ορισμένα εμβόλια. Κι εδώ παρατηρείται να υπάρχει αξιοσημείωτη αύξηση από το 2020 κι έπειτα καθώς μέχρι τότε αυτό επιτρεπόταν μόλις σε 7 χώρες.

Σε ό,τι αφορά το θέμα της αποζημίωσης των υπηρεσιών εμβολιασμού στο φαρμακείο στις περισσότερες χώρες (21 από τις 37) καλείται να πληρώσει ο πολίτης ενώ σε 13 χώρες η υπηρεσία αποζημιώνεται από το σύστημα υγείας και σε 9 από την ιδιωτική ασφάλιση. Τέλος σε 10 χώρες η υπηρεσία εμβολιασμού παρέχεται χωρίς καμία επιβάρυνση του πολίτη ή του συστήματος υγείας (π.χ. αναλαμβάνεται από το φαρμακείο).  

To εμβόλιο εκείνο που παρέχεται περισσότερο από τα φαρμακεία της κοινότητας είναι εκείνο της γρίπης (σε 30 χώρες) με το εμβόλιο κατά της COVID -19 να ακολουθεί (παρέχεται από τα φαρμακεία σε 29 χώρες).

Αξίζει να αναφερθεί ότι σε 29 χώρες και περιοχές οι φαρμακοποιοί έχουν την εξουσιοδότηση να διαχειρίζονται εμβόλια εκτός φαρμακείου, σε κλινικές ή άλλους υγειονομικούς χώρους, σε νοσηλευτήρια, σχολεία, χώρους εργασίας σε μία λογική διευκόλυνσης της πρόσβασης των ατόμων που θέλουν να εμβολιαστούν χωρίς να χρειάζεται να φύγουν μακριά από το χώρο  που βρίσκονται.

Εντυπωσιακή είναι η αύξηση του ποσοστού των χωρών που διαθέτουν κάποια διαδικασία εκπαίδευσης των φαρμακοποιών για τους εμβολιασμούς. Από το 2016 από τις 12 χώρες που είχαν αναφέρει κάποιο επίπεδο εκπαίδευσης για το θέμα φτάσαμε στις 64 χώρες (433% αύξηση) ενώ η τάση που υπάρχει διεθνώς φανερώνει το πόσο σοβαρά έχουν δει οι φαρμακοποιοί το συγκεκριμένο θέμα καθώς όλο και περισσότερο τους αναγνωρίζεται αυτή η δυνατότητα και θέλουν να ανταποκριθούν παρέχοντας ασφαλείς και ποιοτικές υπηρεσίες.

Πρόβλημα τέλος φαίνεται να υπάρχει με την πρόσβαση των φαρμακοποιών στα αρχεία του ασθενή που σχετίζονται με τον εμβολιασμό καθώς μόλις σε 10 χώρες υπάρχει πλήρης πρόσβασή τους σε αυτά ενώ σε 18 χώρες υπάρχει περιορισμένη πρόσβασή τους. Πάντως κι εδώ τα πράγματα φαίνεται σταδιακά, με την πάροδο του χρόνου, να βελτιώνονται.

Διαβάστε την έρευνα της FIP εδώ