Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

Χτες, Πέμπτη 23 Μαρτίου, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το ολοκληρωμένο πρόγραμμα «Bee Care» της Bayer για τη βελτίωση της υγείας των μελισσών. Ενδιαφέρον, ωστόσο, έχει -εκτός από τα ερευνητικά δεδομένα που ανέπτυξαν οι επιστήμονες της εταιρείας- η τοποθέτηση του προέδρου της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος (Ο.Μ.Σ.Ε.), Βασίλη Ντούρα και οι ενστάσεις τις οποίες κατέθεσε.

Η πιο πολύτιμη προσφορά των μελισσών δεν είναι το μέλι, όπως όλοι νομίζουμε. Το πολυτιμότερο αγαθό που μας δίνουν οι μέλισσες είναι η επικονίαση, δηλαδή η γονιμοποίηση των φυτών με τη μεταφορά γύρης. Από την επικονίαση εξαρτάται απόλυτα περίπου το 35% των καλλιεργειών που τρέφουν το σύγχρονο άνθρωπο.

Η Bayer αντιλαμβανόμενη τη χρησιμότητα των μελισσών ως επικονιαστές για την παραγωγή τροφίμων, εδώ και περισσότερο από 25 χρόνια, δραστηριοποιείται ενεργά στην ανεύρεση λύσεων για τη βελτίωση της υγείας των μελισσών. Ως μία εταιρεία που ειδικεύεται τόσο στον κτηνιατρικό τομέα όσο και στον τομέα της φυτοπροστασίας, έχει δημιουργήσει το ολοκληρωμένο πρόγραμμα «Bee Care», το οποίο συνδυάζει και εκμεταλλεύεται την τεχνογνωσία και την εμπειρία της εταιρείας και στους δύο τομείς. Τα σημαντικά επιστημονικά ευρήματα του προγράμματος παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα, από τους κ.κ. Dr. Christian Maus, Global Lead Scientist Bayer Crop Science, Απόστολο Κλοντζάρη, Country Head Bayer Crop Science, Greece & Cyprus, Γρηγόρη Μπίτζα, Διευθυντή Κτηνιατρικού Τμήματος Bayer Hellas, Κατερίνα Αχείμαστου, Διευθύντρια Αγρονομικής Ανάπτυξης και Εγκρίσεων Βayer Crop Science.

Η υγεία των μελισσών είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα

Ο Dr. Christian Maus, Global Lead Scientist Bayer Crop Science, αναφερόμενος στις κύριες αιτίες θνησιμότητας των μελισσών, όπως καταγράφηκαν από τους μελισσοκόμους της ΕΕ και τα εργαστήρια αναφοράς στα κράτη-μέλη για την υγεία των μελισσών, υπογράμμισε ως κυριότερη αιτία τις προσβολές από εχθρούς και ασθένειες, με βασικότερη την προσβολή από το παράσιτο βαρρόα, ενώ οι δηλητηριάσεις καταλαμβάνουν μία από τις τελευταίες θέσεις στη σχετική λίστα. Οι επιστήμονες και οι Αρμόδιες Αρχές συμφωνούν ότι η υγεία των μελισσών είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι η υγεία των μελισσών μπορεί, επίσης, να επηρεαστεί από πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες, όπως:

• έντομα και παράσιτα,
• μικροβιακές ασθένειες,
• ανεπαρκή διατροφή,
• ακατάλληλες πρακτικές διαχείρισης των μελισσών και
• την κλιματική αλλαγή.

Επίσης, παρά τις συνεχείς αναφορές για ουσιώδεις απώλειες μελισσών σε κάποιες περιοχές, ο συνολικός αριθμός των αποικιών των μελισσών παγκοσμίως έχει αυξηθεί περίπου κατά 45% τα τελευταία 50 χρόνια αντί να μειωθεί.

Τα κέντρα Bee Care της Bayer

Η Bayer αντιμετωπίζει ως προτεραιότητα την υγεία των μελισσών και έχει αναπτύξει σημαντικό ερευνητικό έργο μέσα από τα κέντρα Bee Care, σε Ευρώπη και Αμερική. Πέραν αυτού, διενεργεί σε βάθος έρευνα για τα χαρακτηριστικά των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και των καλλιεργειών με βιοτεχνολογία από τα πρώιμα στάδια ανάπτυξής τους για να διασφαλίσει ότι δεν επηρεάζουν αρνητικά τα είδη που δεν αποτελούν στόχο, όπως οι μέλισσες, όταν βέβαια τα προϊόντα της εταιρίας εφαρμόζονται σύμφωνα με τις συγκεκριμένες οδηγίες ετικέτας.

«Πολλές καλλιέργειες εξαρτώνται από την επικονίαση, επομένως οι μέλισσες και η γεωργία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες και η επικονίαση πρέπει να διατηρείται με ένα βιώσιμο τρόπο», τόνισε ο κ. Απόστολος Κλοντζάρης, Country Head Bayer Crop Science, Eλλάδος & Κύπρου, αναφερόμενος στη σύνδεση της υγείας των μελισσών με τη βιώσιμη γεωργία. «Οι λύσεις της Βayer εξασφαλίζουν, ταυτόχρονα, την προστασία της υγείας των μελισσών και την προστασία των καλλιεργειών. Το μέλλον της γεωργίας στην Ελλάδα και παγκοσμίως βασίζεται αποκλειστικά στη βιώσιμη ανάπτυξη. Απαιτούνται καινοτόμες λύσεις διαχείρισης επιβλαβών οργανισμών σε συνδυασμό με άρτια τεχνική υποστήριξη του παραγωγού για να χτίσουμε το μέλλον της γεωργίας».

Τα νεονικοτινοειδή

Τα προϊόντα με βάση τα νεονικοτινοειδή έχουν αντικαταστήσει πολλά παλαιότερα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, εξαιτίας της αποτελεσματικότητάς τους στη διαχείριση επιβλαβών εντόμων, της άριστης ασφάλειας του χρήστη και του σχετικά ευνοϊκού περιβαλλοντολογικού προφίλ, που σημαίνει σημαντική μείωση της ποσότητας δραστικών ουσιών στο περιβάλλον.

Όπως υπογράμμισε ο Dr. Christian Maus: «Τα νεονικοτινοειδή είναι ίσως η πιο εντατικά διερευνημένη ομάδα εντομοκτόνων σχετικά με τις επιδράσεις τους στις μέλισσες και, μετά από 20 χρόνια εντατικής έρευνας, κανείς δεν μπόρεσε να αποδείξει δυσμενείς επιπτώσεις στο επίπεδο αποικιών κάτω από ένα ρεαλιστικό σενάριο έκθεσης στον αγρό. Οι περισσότερες μελέτες έχουν υλοποιηθεί με έκθεση σε συνθήκες εργαστηρίου, αναγκαστική σίτιση με το υπό εξέταση προϊόν, έκθεση χωρίς δυνατότητα επιλογής ή με μεθόδους που οδηγούν σε έκθεση σε υπερβολικές συγκεντρώσεις».

Τι λένε οι Μελισσοκόμοι – Τα φυτοφάρμακα θα πρέπει να μην είναι μελισσοτοξικά

Στην παρουσίαση, την άποψη των Μελισσοκόμων κατέθεσε ο πρόεδρος της Ο.Μ.Σ.Ε., Βασίλης Ντούρας, οποίος τοποθετήθηκε κατά της χρήσης των νεονικοτινοειδών, και συγκεκριμένα, απαντώντας στην τοποθέτηση του Dr. Maus, επεσήμανε: «Αυτό που βιώνουμε εμείς οι μελισσοκόμοι ένιαι ότι τα νεονικοτινοειδή σκοτώνουν τις μέλισσες και τις αγριομέλισσες και ένα σωρό ωφέλιμα έντομα. Καμία έρευνα που λέει το αντίθετο δεν πρόκειται να μας πείσει. Στηρίζουμε τον περιορισμό της χρήσης τους που έχει νομοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και επιμένουμε στην πλήρη και καθολική απαγόρευσή τους. Τα φυτοφάρμακα θα πρέπει να μην είναι μελισσοτοξικά, ώστε να προστατεύονται οι μέλισσες και όλοι οι επικονιαστές».

Ο πρόεδρος των Μελισσοκόμων προέτρεψε τους επιστήμονες της Bayer που παρευρίσκονταν στην παρουσίαση του προγράμματος «Bee Care» να δουλέψουν προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης των «ιδανικών φαρμάκων», αυτών που θα είναι ασφαλή για το περιβάλλον (ταχεία διάσπαση), τη μέλισσα και τον άνθρωπο. Που θα καταπολεμούν αποτελεσματικά τη βαρρόα, χωρίς να περιλαμβάνουν γενετική τροποποίηση ή χειρισμό σε γενετικό επίπεδο είτε της μέλισσας είτε της βαρρόα, ούτε να αναπτύσσουν ανθεκτικότητα εκ μέρους της βαρρόα. Πρόσθεσε, επίσης, ότι θα πρέπει να έχουν απευθείας πανευρωπαϊκή έγκριση και όχι ανά κράτος μέλος.

Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να προσθέσουμε ότι, από το 2013, η Greenpeace ξεκίνησε πανευρωπαϊκή εκστρατεία για να προωθηθεί η βιώσιμη γεωργία που παράγει τροφή χωρίς τα επικίνδυνα χημικά αγροτεχνολογίας. Στην επιστημονική της έκθεση, με τίτλο «Αντίο Μέλισσες- Γιατί οι μέλισσες αφανίζονται και η διατροφή μας κινδυνεύει;», η Greenpeace αποδείκνυε με επιχειρήματα ότι η δραματική μείωση του πληθυσμού των μελισσών οφείλεται κυρίως στα νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα. Χωρίς τις μέλισσες κινδυνεύουν ολόκληρα οικοσυστήματα, κινδυνεύει η ίδια η γεωργία και βέβαια η παραγωγή τροφής.

(Από αριστερά προς τα δεξιά) Οι κ.κ. Απόστολος Κλοντζάρης, Country Head Bayer Crop Science, Ελλάδος & Κύπρου, Κατερίνα Αχείμαστου, Διευθύντρια Αγρονομικής Ανάπτυξης και Εγκρίσεων Βayer Crop Science, Dr. Christian Maus, Global Lead Scientist Bayer Crop Science, Γρηγόρης Μπίτζας, Διευθυντής Κτηνιατρικού Τμήματος Bayer Hellas, Σόνια Μουσαβερέ, Head of Communications/PGA της Bayer Hellas.