Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ε.Ε.) ενέκρινε τη ριμποσικλίμπη σε συνδυασμό με αναστολέα αρωματάσης για τη θεραπεία μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών με τοπικά προχωρημένο ή μεταστατικό καρκίνο του μαστού, θετικό σε ορμονικούς υποδοχείς, αρνητικό σε υποδοχείς τύπου 2 του ανθρώπινου επιδερμικού αυξητικού παράγοντα (HR+/HER2-) ως αρχική ενδοκρινική θεραπεία. Η ριμποσικλίμπη είναι ο πρώτος αναστολέας CDK4/6 που έχει εγκριθεί στην Ευρώπη με βάση μια δοκιμή πρώτης γραμμής Φάσης ΙΙΙ που πέτυχε το πρωτεύον καταληκτικό σημείο της επιβίωσης χωρίς εξέλιξη της νόσου (PFS) στην ενδιάμεση ανάλυση.

Η ριμποσικλίμπη αναπτύχθηκε από τα Ινστιτούτα Βιοϊατρικής Έρευνας της Novartis (Novartis Institutes for BioMedical Research – NIBR) στο πλαίσιο ερευνητικής συνεργασίας με την εταιρεία Astex Pharmaceuticals.

«Η συγκεκριμένη έγκριση της ριμποσικλίμπης ενισχύει την αναγνωρισμένη ηγετική θέση μας στην έρευνα για τον καρκίνο και τη δέσμευσή μας για καινοτόμες, στοχευμένες θεραπείες», ανέφερε ο Bruno Strigini, CEO, Novartis Oncology.

Η έγκριση από την Ε.Ε. ακολουθεί μια θετική γνωμοδότηση από την Επιτροπή για τα Φαρμακευτικά Προϊόντα για Ανθρώπινη Χρήση, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, τον Ιούνιο, η οποία βασίστηκε στην ανώτερη αποτελεσματικότητα και στην αποδεδειγμένη ασφάλεια της ριμποσικλίμπης σε συνδυασμό με λετροζόλη έναντι μόνης της λετροζόλης στην πιλοτική δοκιμή MONALEESA-2 Φάσης ΙΙΙ. Η γνωμοδότηση περιλάμβανε μια σύσταση που παρέχει στους ογκολόγους την ευελιξία να συνταγογραφούν τη ριμποσικλίμπη με οποιονδήποτε αναστολέα αρωματάσης (δηλ. λετροζόλη, αναστροζόλη ή εξεμεστάνη) θεωρούν καταλληλότερο για την ασθενή τους.  

«Ο προχωρημένος καρκίνος του μαστού παραμένει ανίατος, συνεπώς είναι σημαντικό να ξεκινούμε με μια ισχυρή θεραπευτική επιλογή κατά την αρχική διάγνωση», ανέφερε ο Wolfgang Janni, MD, PhD, του Πανεπιστημίου του Ουλμ, ερευνητής της MONALEESA-2. «Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι οι γυναίκες στην Ευρώπη που ζουν με προχωρημένο HR+/HER2- καρκίνο του μαστού μπορούν να λαμβάνουν θεραπεία πρώτης γραμμής με ριμποσικλίμπη σε συνδυασμό με λετροζόλη, που έδειξε ότι επιτυγχάνει σημαντική επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου για περισσότερα από δύο χρόνια στην πιλοτική δοκιμή MONALEESA-2».

Στη MONALEESA-2 ενεγράφησαν 668 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με HR+/HER2- προχωρημένο ή μεταστατικό καρκίνο του μαστού που δεν είχαν λάβει στο παρελθόν συστημική θεραπεία για τον προχωρημένο καρκίνο του μαστού και κατεδείχθη ότι η ριμποσικλίμπη μαζί με λετροζόλη, έναν αναστολέα αρωματάσης, μείωσε τον κίνδυνο εξέλιξης ή θανάτου κατά 43% σε σύγκριση με μόνη τη λετροζόλη (διάμεση PFS=25,3 μήνες (Διάστημα εμπιστοσύνης 95%: 23,0-30,3) έναντι 16,0 μηνών (Διάστημα εμπιστοσύνης 95%: 13,4-18,2), HR=0,568 (Διάστημα εμπιστοσύνης 95%: 0,457-0,704; p<0.0001). Περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς (ποσοστό 55%) με μετρήσιμη νόσο που ελάμβαναν ριμποσικλίμπη μαζί με λετροζόλη παρουσίασαν μείωση του μεγέθους του όγκου κατά τουλάχιστον 30%.

 Μέχρι και ένα τρίτο των ασθενών με καρκίνο του μαστού πρώιμου σταδίου στη συνέχεια θα αναπτύξουν προχωρημένη νόσο, για την οποία δεν υπάρχει σήμερα θεραπεία. Παγκοσμίως, περίπου 250.000 γυναίκες διαγιγνώσκονται με προχωρημένο καρκίνο του μαστού κάθε χρόνο.

Η ριμποσικλίμπη μπορεί να λαμβάνεται από το στόμα μία φορά την ημέρα, με ή χωρίς τροφή, σε προτεινόμενη δόση έναρξης 600 mg (τρία δισκία των 200 mg) επί τρεις εβδομάδες, ακολουθούμενες από μία εβδομάδα εκτός θεραπείας. Η ριμποσικλίμπη χορηγείται σε συνδυασμό με συνεχή χρήση οποιουδήποτε αναστολέα αρωματάσης.  

Η απόφαση αυτή ισχύει και για τα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και για την Ισλανδία, τη Νορβηγία και το Λιχτενστάιν. Επιπλέον, έχουν υποβληθεί αιτήσεις έγκρισης στις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές υγείας και άλλων χωρών ανά τον κόσμο.

 Το Μάρτιο του 2017, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών (FDA) ενέκρινε τη ριμποσικλίμπη, σε συνδυασμό με οποιονδήποτε αναστολέα αρωματάσης, ως θεραπεία για τον μεταστατικό καρκίνο του μαστού. Η ριμποσικλίμπη σε συνδυασμό με τη λετροζόλη προστέθηκε στις Κατευθυντήριες Γραμμές Κλινικής Πρακτικής στην Ογκολογία του Εθνικού Ολοκληρωμένου Δικτύου για τον Καρκίνο (National Comprehensive Cancer Network^® Clinical Practice Guidelines in Oncology - NCCN Guidelines^®) ως εναλλακτική κατηγορίας 1 για μετεμμηνοπαυσιακές ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο του μαστού HR+/HER2-.

Η ριμποσικλίμπη

Η ριμποσικλίμπη είναι ένας εκλεκτικός αναστολέας της κυκλινοεξαρτώμενης κινάσης, μιας κατηγορίας φαρμάκων που βοηθούν στην επιβράδυνση της εξέλιξης του καρκίνου, αναστέλλοντας δύο πρωτεΐνες που ονομάζονται κυκλινοεξαρτώμενη κινάση 4 και 6 (CDK4/6). Όταν υπερενεργοποιούνται, οι συγκεκριμένες πρωτεΐνες μπορούν να δώσουν τη δυνατότητα στα καρκινικά κύτταρα να αναπτυχθούν και να διαιρεθούν υπερβολικά γρήγορα. Η στόχευση των CDK4/6 με ενισχυμένη ακρίβεια ενδέχεται να συμβάλει στην εξασφάλιση ότι τα καρκινικά κύτταρα δεν θα συνεχίσουν να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα.

Το Πρόγραμμα Κλινικών Δοκιμών για τη ριμποσικλίμπη

Η Novartis συνεχίζει την αξιολόγηση της ριμποσικλίμπης μέσω του συνεκτικού προγράμματος κλινικών δοκιμών MONALEESA, που περιλαμβάνει δύο πρόσθετες δοκιμές Φάσης ΙΙΙ, τη MONALEESA-3 και τη MONALEESA-7, που αξιολογούν τη ριμποσικλίμπη σε συνδυασμό με πολλαπλές εναλλακτικές ενδοκρινικής θεραπείας, σε ευρύ φάσμα ασθενών, όπου περιλαμβάνονται και οι προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Η MONALEESA-3 αξιολογεί τη ριμποσικλίμπη σε συνδυασμό με τη φουλβεστράντη σε σύγκριση με μόνη τη φουλβεστράντη σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με προχωρημένο καρκίνο του μαστού HR+/HER2- που δεν έχουν λάβει καμία ή που έχουν λάβει κατά το μέγιστο μία προηγούμενη ενδοκρινική θεραπεία. Η MONALEESA-7 ερευνά τη ριμποσικλίμπη σε συνδυασμό με ενδοκρινική θεραπεία και γοσερελίνη, έναντι ενδοκρινικής θεραπείας και γοσερελίνης μόνης σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με προχωρημένο HR+/HER2- καρκίνο του μαστού που δεν έχουν λάβει στο παρελθόν ενδοκρινική θεραπεία. Στις δοκιμές αυτές, οι συμμετοχές έχουν συμπληρωθεί.

 Η Novartis ξεκινά δύο πολυκεντρικές, τυχαιοποιημένες, διπλές τυφλές κλινικές δοκιμές Φάσης ΙΙΙ, την EarLEE-1 και την EarLEE-2, για να αξιολογήσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της ριμποσικλίμπης με την ενδοκρινική θεραπεία ως επικουρική αγωγή σε προεμμηνοπαυσιακές και μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που δεν έχουν λάβει στο παρελθόν θεραπεία με αναστολείς CDK4/6 ή αρωματάσης. Η δοκιμή EarLEE-1 θα αξιολογήσει τη ριμποσικλίμπη με επικουρική ενδοκρινική θεραπεία σε σύγκριση με την επικουρική ενδοκρινική θεραπεία μόνη σε γυναίκες με HR+/HER2- πρώιμο καρκίνο του μαστού υψηλού κινδύνου. Η δοκιμή EarLEE-2 θα ερευνήσει τη ριμποσικλίμπη με επικουρική ενδοκρινική θεραπεία σε σύγκριση με επικουρική ενδοκρινική θεραπεία μόνη σε γυναίκες με HR+/HER2- πρώιμο καρκίνο του μαστού ενδιάμεσου κινδύνου.

Η μελέτη CompLEEment-1 αξιολογεί την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της ριμποσικλίμπης μαζί με λετροζόλη σε άνδρες και σε προεμμηνοπαυσιακές ή μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με HR+/HER2- προχωρημένο καρκίνο του μαστού χωρίς προηγούμενη ορμονοθεραπεία για την προχωρημένη νόσο. Η πολυκεντρική δοκιμή ανοικτής ετικέτας, Φάσης IIIb, CompLEEment-1 βρίσκεται σε φάση ένταξης ασθενών.