ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ

Πόσο εύκολο είναι για τον Έλληνα φαρμακοποιό να διεκδικήσει αυτά που έχουν πετύχει συνάδελφοι του σε άλλες χώρες;

Πόσο εύκολο είναι για τον Έλληνα φαρμακοποιό να διεκδικήσει αυτά που έχουν πετύχει συνάδελφοι του σε άλλες χώρες;

Στον απόηχο των όσων είπε ο υπουργός Υγείας κ. Ανδρέας Ξανθός κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου για την πορεία οργάνωσης και λειτουργίας του νέου συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας που προωθεί η κυβέρνηση απαντώντας σε ερώτηση του DailyPharmaNews σχετικά με την απόφαση να μην γίνει δεκτή στο τελικό κείμενο του νόμου η τροπολογία που είχε καταθέσει ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος  για την αναγνώριση συγκεκριμένων πράξεων που γίνονται για χρόνια στα φαρμακεία από τους φαρμακοποιούς, όπως για παράδειγμα είναι οι εμβολιασμοί που βρίσκονται και λόγω εποχής στην επικαιρότητα αποκτά μεγάλο ενδιαφέρον να δει κάποιος τι λένε οι ίδιοι οι φαρμακοποιοί για το ζήτημα των εμβολιασμών.

Πρόσφατα στο πλαίσιο του 1ου συνεδρίου Υπηρεσιών Υγείας Φαρμακείου (InPharma 2017) το οποίο πραγματοποιήθηκε από τον Φαρμακευτικό Σύλλογο Πέλλας ο κ. Βασίλης Μπιρλιράκης, ένας νέος και πολύ δραστήριος φαρμακοποιός που με άλλους νέους συναδέλφους του με συστηματική δουλειά και γνώση ανοίγει δρόμους για το μέλλον του ελληνικού φαρμακείου, είπε κάποια πολύ ενδιαφέροντα πράγματα στην ομιλία του με θέμα "Αντιγριπικός Εμβολιασμός ως Υπηρεσία Πρωτοβάθμιου Φαρμακείου".

Ο κ. Μπιρλιράκης λοιπόν στην ομιλία του είπε μεταξύ άλλων ότι  βάσει των στατιτικών στοιχείων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας καταγράφονται 3-5 εκατομμύρια περιπτώσεις σοβαρής νόσησης από τη γρίπη και 250 – 500 χιλιάδες θάνατοι παγκοσμίως με μόνο τρόπο πρόληψης τον εμβολιασμό.

Όπως εξήγησε οι κλασικοί παραδοσιακοί πάροχοι του εμβολιασμού κατά της γρίπης είναι ο γιατρός και ο νοσηλευτής ενώ ο φαρμακοποιός είναι ο νεωτερικός πάροχος.

Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Ομοσπονδίας Φαρμακοποιών (IPF) από τη δεκαετία του 1990 στις ΗΠΑ, στον Καναδά, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, την Ελβετία, την Ιρλανδία, τη Μεγάλη Βρετανία, την Πορτογαλία, τη Δανία αλλά και σε χώρες όπως η Κόστα Ρίκα, η Νότιος Αφρική, οι Φιλιππίνες ο Φαρμακοποιός έχει δικαίωμα να είναι πάροχος εμβολιασμού. Στην Αργεντινή δε είναι πάροχος εμβολιασμού από τη δεκαετία του 1950 και στην Τυνησία από τη δεκαετία του 1980.

Αυτή η εξέλιξη που υπήρξε από τη δεκαετία του 1990 και μετά, όπως εξήγησε ο κ. Μπιρλιράκης δεν ήρθε ως πραγματοποίηση μίας επιθυμίας της φαρμακευτικής διανόησης αλλά ως απάντηση ενός υπαρξιακού ερωτήματος του κλάδου για το που βαδίζει. Και το ερώτημα αυτό βρίσκει απάντηση στην κάλυψη νέων κοινωνικών αναγκών στον τομέα της υγείας. Πρόκειται, ανέφερε στην παρουσίασή του, για ανάγκες που σχετίζονται με την ολοένα και μεγαλύτερη χρήση των φαρμάκων και την αυξημένη πολυπλοκότητα της φαρμακοθεραπείας, πρόκειται για ανάγκες που σχετίζονται με την ολοένα και μεγαλύτερη σημασία που δίνεται στην υγεία και επομένως στην ολοένα και μεγαλύτερη σημασία που δίνεται στις υπηρεσίες προαγωγής της υγείας και πρόληψης της νόσου.    

Αυτό που συνέβη και οδήγησε τα κράτη να αντιμετωπίσουν τον φαρμακοποιό ως νεωτερικό πάροχο ήταν το γεγονός ότι αν και έθεσαν στόχους για το ποσοστό του αντιγριπικού εμβολιασμού δεν κατάφεραν να τους πετύχουν μέσα από τις παραδοσιακές δομές, οπότε άρχισαν να προσβλέπουν στη συνδρομή του φαρμακοποιού και του φαρμακείου οι οποίοι με τη σειρά τους προθυμοποιήθηκαν να αναλάβουν το ρόλο αυτό.

Ως τότε ο φαρμακοποιός ήταν ένας επιστήμονας επαγγελματίας υγείας που υποχρησιμοποιούσε τις γνώσεις και τις δυνατότητές του. Τότε άρχισε να γίνεται κατανοητό ότι τα φαρμακεία ήταν μία δομή που προσέφερε καλύτερη γεωγραφική και πληθυσμιακή κάλυψη, πιο ευέλικτα ωράρια και μεγαλύτερη οικειότητα προς τους πολίτες και ασθενείς.

Για να αποκτήσουν όμως οι φαρμακοποιοί να είναι πάροχοι αντιγριπικού εμβολιασμού τέθηκαν από τα κράτη συγκεκριμένες προϋποθέσεις που αφορούν τις γνώσεις, τις υποδομές, τον εξοπλισμό και τις διαδικασίες που απαιτούνται να έχουν οι φαρμακοποιοί και τα φαρμακεία ώστε να μπορούν να ισχυριστούν πως παρέχουν τον αντιγριπικό εμβολιασμό υπό τη μορφή υπηρεσίας.

Απαιτήθηκαν γνώσεις, υποδομές και εξοπλισμός που αφορούν την ψυχρή αλυσίδα, όπως και γνώσεις, υποδομές και εξοπλισμός που αφορούν την αντιμετώπιση ανεπιθύμητων ενεργειών των εμβολίων.

Σε επίπεδο γνώσεων ζητούνταν γνώσεις για την ψυχρή αλυσίδα φαρμάκων, για την ανοσοποίηση, για τον εμβολιασμό και τα εμβόλια για τις ανεπιθύμητες ενέργειες αλλά και την παροχή των ανεπιθύμητων ενεργειών.

Σε επίπεδο δεξιοτήτων ζητούνταν τεχνικές χορήγησης ενέσιμων φαρμάκων, τεχνικές χορήγησης αδρεναλίνης, γνώση καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης και γνώσεις χρήσης αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή.

Σε ό,τι αφορά την απαιτούμενη υποδομή ήταν απαραίτητο το δωμάτιο εξατομικευμένης φροντίδας μέσα στον οποίο θα γίνεται ο εμβολιασμός ενώ στο ζήτημα του εξοπλισμού, απαιτείτο φαρμακευτικό ψυγείο, καταγραφικό θερμοκρασίας ψυγείου, απαραίτητα φάρμακα όπως η επινεφρίνη, διάφορα απαραίτητα υλικά και η ύπαρξη της τελευταίας έκδοσης του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού.

Τέλος σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες θα έπρεπε να υπάρχουν στο φαρμακείο τυποποιημένες διαδικασίες ψυχρής αλυσίδας, τυποποιημένες διαδικασίες χορήγησης εμβολίων και τυποποιημένες διαδικασίες αντιμετώπισης ανεπιθύμητων ενεργειών και παροχής πρώτων βοηθειών.

Και εδώ ακριβώς είναι το ζήτημα. Τι γίνεται στην Ελλάδα; Υπήρξε αυτή η προετοιμασία;

Καταθέτοντας την προσωπική του εμπειρία ο κ. Μπιρλιράκης φαίνεται ξεκάθαρα ότι οι φαρμακοποιοί, ειδικά οι νεότεροι σε ηλικία πολύ συχνά βρίσκονται πιο μπροστά από το κράτος προσπαθώντας να ανοίξουν δρόμους εκεί που δεν υπάρχουν ζηλεύοντας προφανώς τους συναδέλφους τους σε άλλα κράτη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο κομμάτι των γνώσεων ο κ. Μπιρλιράκης παρουσιάζοντας μία μία τις διαφάνειες για το κάθε ένα από τα προαπαιτούμενα ώστε να μπορεί ένας φαρμακοποιός να κάνει αντιγριπικό εμβολιασμό ανέφερε ότι δεν είχε πάρει γνώσεις από τις πανεπιστημιακές του σπουδές. Η δουλειά έγινε από προσωπικό του ενδιαφέρον.

Στο θέμα της ψυχρής αλυσίδας για παράδειγμα ανέφερε ότι μέσα από το Πανεπιστήμιο δεν πήρε γνώσεις για το συγκεκριμένο ζήτημα και αναγκαστικά έπρεπε να τις αναζητήσει και να τις συνδέσει έτσι ώστε να δημιουργήσει ένα εγχειρίδιο για τη διαχείριση των φαρμάκων ψυχρής αλυσίδας στο φαρμακείο, κάτι που και έκανε και βρίσκεται προς δημοσιοποίηση.

Καμία γνώση όμως δεν είχε από το Πανεπιστήμιο ούτε για την καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση ούτε για τη χρήση αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή και έτσι έκανε σεμινάριο πιστοποιημένο από τον Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης.           

Τα ίδια και στο θέμα της διαδικασίας του εμβολιασμού.  Αναζήτηση και σύνθεση γνώσεων που δεν αποκτήθηκαν από τις πανεπιστημιακές σπουδές και πρακτική, δίπλα στη φαρμακοποιό - μητέρα και με τη βοήθεια του τσιμπήματος της βελόνας στο… πορτοκάλι. Και πάλι με προσωπική δουλειά σε συνεργασία με άλλους φαρμακοποιούς φτιάχτηκε ένα εγχειρίδιο ανοσοποίησης ειδικά για φαρμακοποιούς το οποίο επίσης είναι προς δημοσιοποίηση.

Αναρωτιέται λοιπόν κανείς γιατί δεν ανοίγει ουσιαστική και δημόσια συζήτηση γι’ αυτά τα θέματα στη χώρα μας; Και πάλι καλά που τουλάχιστον ο υπουργός Ανδρέας Ξανθός παραδέχτηκε ότι υπάρχει θεσμικό έλλειμμα.

Όμως αυτό προφανώς και δεν αρκεί, εάν θέλουμε να δούμε σοβαρά τα ζητήματα που αφορούν τη δημόσια υγεία. Πρέπει να τεθούν επιτέλους κάποια θέματα στο τραπέζι και να αξιοποιηθεί η διάθεση των νέων επιστημόνων να ανοίξουν δρόμους στη χώρα μας αλλιώς θα χρησιμοποιούμε ως δικαιολογία των προβλημάτων μας –γι’ αυτά που εμείς δεν κάνουμε σωστά- το… brain drain, όταν και εκείνοι απογοητευμένοι θα φεύγουν για να βρουν τα όνειρα τους σε χώρες που υπάρχει στοιχειώδης λογική και οργάνωση δεν κερδίζει τις εντυπώσεις όποιος επιδιώκει κοκορομαχίες για το θεαθήναι.

 

Χαράλαμπος Πετρόχειλος