Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο
Ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου κ. Απόστολος Βαλτάς μίλησε στο DailyPharmaNews για το θέμα των ελλείψεων φαρμάκων, ένα διαχρονικό πρόβλημα που βασανίζει τον φαρμακοποιό στην καθημερινότητά του και έχει θέσει στην κορυφή της ατζέντας με τα προβλήματα που η διοίκησή του θέλει να λύσει, κάτι που το αποδεικνύει με τις συνεχείς το τελευταίο διάστημα αναφορές του γι’ αυτό στα ΜΜΕ.
Ο κ. Βαλτάς είπε πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα. Στο σημερινό πρώτο μέρος της συνέντευξής του δίνει μία εικόνα για το πως ο ίδιος βλέπει το ρόλο των εμπλεκόμενων στο ζήτημα, δηλαδή των εταιρειών, των φαρμακαποθηκών αλλά και των φαρμακοποιών τονίζοντας ότι σήμερα υπάρχουν συγκεκριμένες προτάσεις και τελικά είναι ευθύνη της πολιτείας να τις δει με τη δέουσα προσοχή.
Ο κ. Βαλτάς ξεκίνησε να μιλά για το θέμα των ελλείψεων εστιάζοντας στο ρόλο των φαρμακευτικών εταιρειών.
«Οι φαρμακευτικές εταιρείες είναι πολύ φειδωλές στις ποσότητες που θέλουν να διακινήσουν στην ελληνική αγορά. Για μία φαρμακευτική εταιρεία που φέρνει φάρμακα από το εξωτερικό είναι πολύ σημαντικό τα φάρμακα αυτά να μην βρεθούν σε ξένες αγορές. Κι αυτό γιατί στην πράξη πάρα πολλά φάρμακα που προορίζονταν να διατεθούν και διατίθενται στην ελληνική αγορά καταλήγουν στα φαρμακεία της Γερμανίας και άλλων χωρών της βόρειας Ευρώπης. Φάρμακα που στις συσκευασίες τους υπάρχουν ελληνικά γράμματα κυκλοφορούν σε αυτές τις χώρες αποδεικνύοντας ότι είναι τόσο πολύ το κέρδος όλων αυτών που ασχολούνται με τις εξαγωγές που δεν έχουν καμία ηθική αναστολή σχετικά με το εάν στην Ελλάδα οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη αυτά τα φάρμακα λόγω αυτής της πρακτικής δεν θα τα βρίσκουν ή θα ταλαιπωρηθούν πάρα πολύ για να τα βρουν».
Ο κ. Βαλτάς μάλιστα αναφέρεται σε συγκεκριμένα παραδείγματα φαρμάκων του αναπνευστικού που παρουσιάζουν ελλείψεις στη χώρα μας για να δώσει μία αίσθηση για τα κέρδη όσων ασχολούνται με τις παράλληλες εξαγωγές.
«Φάρμακο γνωστής εταιρείας στοιχίζει 2,6 ευρώ στην Ελλάδα και στην αγορά της Γερμανίας στοιχίζει 15,5 ευρώ και είναι ελλειπτικό εδώ και μήνες. Φάρμακο άλλης εταιρείας που στη χώρα μας στοιχίζει περίπου 4,6 ευρώ στη Γερμανία το βρίσκεις με 30,8 ευρώ. Καταλαβαίνετε ότι η οποιαδήποτε ηθική αναστολή γι’ αυτούς που ασχολούνται με τις εξαγωγές δεν μετράει όταν υπάρχει τόσο μεγάλο περιθώριο κέρδους».
Την ίδια στιγμή λοιπόν που κάποιοι έχουν μεγάλο περιθώριο κέρδους από τις διαφορές αυτές των τιμών στα φάρμακα μεταξύ της Ελλάδας και των χωρών της βόρειας Ευρώπης, οι εταιρείες – Κάτοχοι Αδειών Κυκλοφορίας τους χάνουν χρήματα καθώς, όπως εξήγησε ο πρόεδρος του ΠΦΣ «τα προϊόντα τους που προορίζονταν για την Ελληνική αγορά ξαφνικά βρίσκονται σε άλλες αγορές όπου είναι πολύ πιο ακριβά τα φάρμακα. Επομένως η μητρική εταιρεία χάνει οικονομικά γιατί ακριβώς το προϊόν της μέσω της ελληνικής αγοράς το βλέπει να πωλείται στις αγορές της Γερμανίας ή της Αγγλίας για παράδειγμα σε χαμηλότερες από τις εκεί τιμές».
Το θέμα από πλευράς εταιρειών, σύμφωνα με τον κ. Βαλτά είναι ότι οι ίδιες λένε πως εξασφαλίζουν τουλάχιστον τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς βάσει της συνταγογράφησης του ΕΟΠΥΥ. Δηλαδή λένε ότι “με βάση τα στοιχεία της ΗΔΙΚΑ οι ανάγκες της ελληνικής αγοράς για ένα φαρμακευτικό προϊόν είναι οι τάδε και εγώ τις υπερκαλύπτω”. Όμως είναι λάθος αυτό διότι υπάρχει κι ένα μεγάλο ποσοστό συνταγών που δεν εκτελούνται διότι δεν μπορούν να εκτελεστούν από τα ελληνικά φαρμακεία. Επομένως οι εταιρείες δεν μας δίνουν τις ποσότητες αυτές που πρέπει να παρέχουν στην ελληνική αγορά. Εκείνοι μετρούν τις ανάγκες των φαρμάκων με βάση τις συνταγές που εκτελούνται, όπως αυτές προκύπτουν από τα στοιχεία της ΗΔΙΚΑ. Όμως αυτός ο αριθμός για μένα δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες διότι υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός συνταγών που μένουν ανεκτέλεστες. Είναι συνταγές που αλλάζουν θεραπεία. Επομένως οι εταιρείες δεν καλύπτουν την αγορά».
Οι φαρμακαποθήκες
Σε ό,τι αφορά τις φαρμακαποθήκες φαίνεται πως υπάρχουν φαρμακαποθήκες που στηρίζουν την πιστωτική τους πολιτική στις παράλληλες εξαγωγές και ικανοποιούν πελάτες τους φαρμακοποιούς ξέροντας ότι θα κερδίσουν περισσότερη πελατεία σε σχέση με τους συναδέλφους τους.
«Επειδή είναι περιορισμένο το ποσοστό κέρδους των φαρμακαποθηκών κάποιες φαρμακαποθήκες προσπαθούν να έχουν μία καλύτερη πιστωτική πολιτική προς τα φαρμακεία γιατί ακριβώς κάνουν εξαγωγές αναφέρει ο κ. Βαλτάς. Έτσι έχουν καλύτερη δυναμική για να έχουν περισσότερους φαρμακοποιούς ως πελάτες τους. Έχουν καλύτερη πιστωτική πολιτική, έχουν μεγαλύτερη έκπτωση που οφείλεται στην ευρωστία την οικονομική λόγω των παράλληλων εξαγωγών. Έτσι σκέφτονται ορισμένες φαρμακαποθήκες. Δηλαδή το όλο σύστημα δεν θα υπήρχε ή θα ήταν μειωμένο εάν αυτή τη στιγμή οι τιμές των φαρμάκων δεν ήταν τόσο χαμηλές και εάν το ποσοστό κέρδους των φαρμακαποθηκών όσο και των φαρμακοποιών δεν ήταν τόσο χαμηλό».
Βασικό θέμα για τον κ. Βαλτά σε σχέση με τις φαρμακαποθήκες είναι ο έλεγχος τους από τον ΕΟΦ. «Από τη στιγμή κατά την οποία δεν ελέγχονται από τον ΕΟΦ ο έλεγχος θα έπρεπε να γίνεται όχι σε βάση “ενημερώνω τον ΕΟΦ στο τέλος του μήνα για το εξήγαγα αλλά on line. Να γνωρίζει ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων, επομένως και η πολιτεία ποια είναι τα εξαγώγιμα φάρμακα. Θα ήταν επίσης καλύτερο να γνωρίσουν και οι φαρμακοποιοί τι εξάγουν οι φαρμακαποθήκες από τις οποίες ψωνίζουν για να καταλαβαίνουν τι συμβαίνει. Έχει σημασία να βλέπουν ένα φάρμακο που δεν το βρίσκουν αυτοί ξαφνικά η φαρμακαποθήκη από την οποία προμηθεύονται τα φάρμακά τους, το εξάγει στο εξωτερικό. Αυτό για μένα αποτελεί μοχλό πίεσης διότι για καμία φαρμακαποθήκη δεν θα ήταν ωραίο ο φαρμακοποιός που συνεργάζεται μαζί της να συνειδητοποιήσει ότι το τάδε φάρμακο για το οποίο ο ίδιος την εκλιπαρεί να του δώσει ένα κουτί, εκείνη αντί να του το δώσει εξάγει 300- 400 – 500 κουτιά του στο εξωτερικό».
Η πρόταση του κ. Βαλτά είναι «ο ΕΟΦ να φτιάξει μία εφαρμογή ώστε σε on line σύνδεση να καταγράφεται το τι εξάγεται και αυτό να το γνωρίζουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς. Έτσι θα γνωρίζει η εταιρεία ποια προϊόντα της ξαφνικά βρίσκονται έξω κάτι που δεν το γνωρίζουν τώρα αλλά και ο φαρμακοποιός θα γνωρίζει ότι η φαρμακαποθήκη του το φάρμακο που της ζήτησε χθες και δεν του έδωσε ή του έδωσε σε μικρότερη ποσότητα από εκείνη που της ζήτησε, το έβγαλε ή όχι στο εξωτερικό».
Αυτή ωστόσο η πρόταση δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να προχωρήσει άμεσα η λειτουργία της εφαρμογής που ήδη έχει συμφωνηθεί μεταξύ ΠΦΣ και ΕΟΦ για την on line καταγραφή των ελλείψεων σε όλα τα φαρμακεία της χώρας. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΠΦΣ όλα μπορούν να γίνουν άμεσα εάν υπάρξει η βούληση.
Κι η επίλυση του προβλήματος των ελλείψεων δεν έχει να κάνει μόνο με τις ηλεκτρονικές εφαρμογές που έχει τη δυνατότητα η πολιτεία να εφαρμόσει και που θα της λύσουν τα χέρια για να δρομολογηθεί η επίλυση ενός χρόνιου προβλήματος που είναι οι ελλείψεις φαρμάκων αλλά και με τις νομοθετικές ρυθμίσεις ζητημάτων που έχει θέσει η διοίκηση του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου εδώ και πολύ καιρό.
«Η πολιτεία οφείλει να πάρει μέτρα» τονίζει ο κ. Βαλτάς. «Δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν φαρμακαποθήκες, όπου το πελατολόγιό τους είναι μόνο άλλες φαρμακαποθήκες στις οποίες μεταπωλούν τα ελλειπτικά φάρμακα και όχι καν φαρμακοποιοί και όχι καν φαρμακεία. Υπάρχουν δηλαδή φαρμακαποθήκες οι οποίες επί της ουσίας φτιάχνονται για να εξάγουν φάρμακα. Το πελατολόγιό τους είναι αποκλειστικά άλλες φαρμακαποθήκες και για τα μάτια του κόσμου ορισμένος αριθμός φαρμακείων. Ο μεγαλύτερος κύκλος των εργασιών γι’ αυτές τις “φαρμακαποθήκες” που φτάνει το 80% και το 90% έχει να κάνει με την μεταπώληση φαρμάκων σε άλλη φαρμακαποθήκη που προχωρά στην κεντρική εξαγωγή.
Αναρωτιέμαι επίσης πως είναι δυνατόν να παίρνουν άδεια φαρμακαποθήκες με 180 τετραγωνικά μέτρα. Τι είναι; Φαρμακείο είναι;».
Δεν είναι η πρώτη φορά που τίθενται αυτά τα ζητήματα στο τραπέζι. Ωστόσο για τον πρόεδρο του ΠΦΣ είναι σημαντικό ζήτημα να ξανατεθούν. Και στο ερώτημα πως είναι δυνατό να μην έχουν μέχρι σήμερα δοθεί απαντήσεις, να μην έχουν προχωρήσει ή να έχουν «κολλήσει» θέματα που έχουν τεθεί από τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο εδώ και δύο χρόνια περίπου, ο κ. Βαλτάς απαντά ότι «κάποιοι δεν θέλουν».
«Ο νομοθέτης λέει ότι θα πρέπει να εξασφαλιστούν τριών μηνών αποθέματα για τα ελληνικά φαρμακεία πριν γίνουν εξαγωγές φαρμάκων στο εξωτερικό» τονίζει ο κ. Βαλτάς, κάτι το οποίο όμως φαίνεται πως στην πράξη τελικά δεν γίνεται.
Θα πει κανείς βέβαια, τελικά φταίνε όλοι οι άλλοι πλην των φαρμακοποιών; Και τι συμβαίνει με τις περιπτώσεις εκείνες -και το DailyPharmaNews έχει αναφερθεί στο παρελθόν στο θέμα αυτό- που φαρμακεία πωλούν χωρίς συνταγή ελλειπτικά φάρμακα, τη γνωστή «σκούπα» συμμετέχοντας σε αυτό το κύκλωμα των παράλληλων εξαγωγών που δεν λαμβάνει υπόψιν του την προηγούμενη κάλυψη των αναγκών της ελληνικής αγοράς ως βασική προϋπόθεση για να μπορεί να προχωρήσει στην -κατά τα άλλα- νόμιμη εξαγωγή φαρμάκων.
Η άποψη του κ. Βαλτά είναι ότι «είναι μία πραγματικότητα αλλά δεν είναι αυτό που δημιουργεί την εξαγωγή. Εάν αυτή τη στιγμή εμπλέκεται ένας φαρμακοποιός που κακώς χωρίς συνταγή δίνει ένα ελλειπτικό φάρμακο σε κάποιον που τα αγοράζει –είναι οι κύριοι με τα μηχανάκια που τα παραδίδουν σε φαρμακαποθήκες όχι με μέσα από μία νόμιμη διαδικασία – το θέμα το πως τελικά μπορεί να προχωρήσει μία τέτοια διαδικασία και να γίνει νόμιμα μία εξαγωγή. Τι κάνει η πολιτεία γι’ αυτό;».
Κι όμως, όπως πιστεύει, εάν υπήρχε πραγματική βούληση όλα αυτά τα προβλήματα θα λύνονταν. «Η πολιτεία και οι μηχανισμοί φορολογικού ελέγχου μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν διότι όταν αυτή τη στιγμή αποφάσιζε η πολιτεία να απαγορεύσει ότι μία φαρμακαποθήκη μπορεί να μεταπουλήσει φάρμακα σε άλλες φαρμακαποθήκες με το 80, το 90, το 100% του τζίρου της μέσα από αυτή τη διαδικασία και περιόριζε αυτή τη δραστηριότητα σ’ ένα συγκεκριμένο ποσοστό που διευκόλυνε τη συνεργασία υγιών φαρμακαποθηκών για συλλογικές παραγγελίες… Αυτό είναι άλλο. Αυτό όμως που συμβαίνει με τις φαρμακαποθήκες που έχουν τεράστιο ποσοστό του τζίρου λόγω της μεταπώλησης ελλειπτικών φαρμάκων σε άλλες φαρμακαποθήκες είναι νοσηρότητα».
