Η βία κατά των γυναικών, είτε είναι σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική είτε οικονομική, αποτελεί μία από τις πιο διαδεδομένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως. Είναι ένα βαθιά ριζωμένο πρόβλημα που διαπερνά όλες τις κοινωνικές τάξεις, τις φυλές και τις γεωγραφικές περιοχές.
Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη
Η Επείγουσα Πραγματικότητα των Γυναικοκτονιών
Το πιο ακραίο και φρικτό αποτέλεσμα αυτής της βίας είναι η γυναικοκτονία (femicide). Ο όρος αυτός περιγράφει τη δολοφονία γυναικών επειδή είναι γυναίκες, συνήθως από άνδρες με βάση το φύλο τους. Τα τελευταία χρόνια, και στη χώρα μας, η συζήτηση για τις γυναικοκτονίες έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις, αναδεικνύοντας την αποτυχία του συστήματος να προστατεύσει τις γυναίκες, συχνά από τους ίδιους τους συντρόφους ή πρώην συντρόφους τους.
Η αναγνώριση του φαινομένου της γυναικοκτονίας είναι κρίσιμη. Αν και νομικά ο όρος δεν έχει ακόμη ενσωματωθεί επίσημα στον Ποινικό Κώδικα ως διακριτό έγκλημα στην Ελλάδα, η κοινωνική του αποδοχή και η πίεση για την ειδική του αντιμετώπιση αυξάνονται. Η ανάδειξη της έμφυλης διάστασης του εγκλήματος είναι απαραίτητη για να γίνει κατανοητό ότι δεν πρόκειται για «εγκλήματα πάθους» ή «οικογενειακές τραγωδίες», αλλά για την πιο ακραία μορφή έμφυλης βίας και μισογυνισμού.
Διεθνείς & Εθνικές Δράσεις Προστασίας
Για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, έχουν ληφθεί σημαντικές αποφάσεις και μέτρα σε διεθνές και εθνικό επίπεδο:
Διεθνώς: Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης
Το πιο ισχυρό διεθνές νομικό εργαλείο είναι η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας, γνωστή ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (2011). Η Σύμβαση απαιτεί από τα κράτη που την έχουν κυρώσει (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας) να λάβουν ολοκληρωμένα μέτρα:
· Πρόληψη: Εκπαίδευση για την ισότητα των φύλων.
· Προστασία: Δημιουργία δομών φιλοξενίας (ξενώνες) και τηλεφωνικών γραμμών βοήθειας (όπως η γραμμή 15900 στην Ελλάδα).
· Δίωξη: Αυστηρή τιμωρία των δραστών.
Στην Ελλάδα, οι πρόσφατες ενέργειες επικεντρώνονται στην ενίσχυση της προστασίας των θυμάτων και τη βελτίωση του νομικού πλαισίου:
1. Ενίσχυση της Γραμμής SOS 15900: Η γραμμή λειτουργεί 24/7 και παρέχει άμεση ψυχολογική, νομική και κοινωνική στήριξη.
2. Άμεση Αντιμετώπιση: Έχουν θεσμοθετηθεί πρωτόκολλα για την άμεση παρέμβαση των αρχών σε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας.
3. Εκπαίδευση Στελεχών: Δίνεται έμφαση στην εκπαίδευση των αστυνομικών, των εισαγγελέων και των δικαστών για την αναγνώριση και τη σωστή διαχείριση των υποθέσεων έμφυλης βίας, αποφεύγοντας τον επανα-τραυματισμό των θυμάτων.
4. Συστήματα Αναφοράς: Έχουν δημιουργηθεί ή ενισχυθεί Συμβουλευτικά Κέντρα για γυναίκες θύματα βίας σε όλη τη χώρα.
Η Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών (25η Νοεμβρίου), μια ημέρα ορόσημο που καθιερώθηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινότητα σχετικά με τη μάστιγα της βίας που υφίστανται δισεκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια. Η ημερομηνία επιλέχθηκε σε ανάμνηση της βάναυσης δολοφονίας των τριών αδελφών Μίραμπαλ (Patria, Minerva και María Teresa) στη Δομινικανή Δημοκρατία το 1960, κατόπιν εντολής του δικτάτορα Ραφαέλ Τρουχίλο, επειδή αγωνίζονταν για τα δικαιώματα και τη δημοκρατία.
Η 25η Νοεμβρίου είναι μια υπενθύμιση ότι ο αγώνας για την εξάλειψη της βίας και των γυναικοκτονιών είναι διαρκής. Απαιτείται μηδενική ανοχή από την πολιτεία, τους θεσμούς και την κοινωνία, καθώς και η συνεχής προώθηση της ισότητας των φύλων ως τη μόνη ρίζα για την εξάλειψη της έμφυλης βίας.
