της Ρούλας Σκουρογιάννη
Σημερινή οδηγία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αναφέρει ότι οι ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση θα πρέπει να κάνουν μπάνιο ή ντους εκ των προτέρων, αλλά το σημείο που θα χειρουργηθεί, δε θα πρέπει να ξυριστεί και η χορήγηση των αντιβιοτικών θα πρέπει να γίνεται για την πρόληψη των λοιμώξεων πριν και κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, αλλά όχι μόνο μετά από αυτή.
Οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για τα άτομα που νοσηλεύονται, κυρίως για τους πιο αδύναμους οργανισμούς. Κάθε χρόνο, χιλιάδες άτομα πεθαίνουν από βακτήρια που κόλλησαν μέσα στο νοσοκομείο και όχι από την αιτία για την οποία νοσηλεύονται. Αυτό συμβαίνει, κυρίως, λόγω της εξάπλωσης των «πανανθεκτικών» βακτηρίων, τα οποία είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά και δε σκοτώνονται με κανένα αντιβιοτικό.
Οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες του ΠΟΥ εστιάζουν στην ανάσχεση της εξάπλωσης των δυνητικά θανατηφόρων λοιμώξεων από τα υπερανθεκτικά μικρόβια σε νοσοκομεία και κλινικές σε όλο τον κόσμο, τονίζοντας ότι η μέχρι εμμονής προσήλωση στην καθαριότητα και την υγιεινή είναι ζωτικής σημασίας καθώς και η προσεκτική χρήση φαρμάκων κατά των λοιμώξεων.
Οι χειρουργικές λοιμώξεις, που προκαλούνται από βακτήρια που εισέρχονται στο σώμα των ασθενών μέσω της χειρουργικής τομής, θέτουν σε κίνδυνο εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως κάθε χρόνο και οξύνουν την εξάπλωση των υπερανθεκτικών στα αντιβιοτικά μικροβίων. «Κανείς δεν πρέπει να αρρωσταίνει, τη στιγμή που αναζητά ή λαμβάνει ιατρική φροντίδα», τόνισε σε σχετική δήλωσή της η Marie-Paule Kieny, βοηθός του γενικού διευθυντή του ΠΟΥ για τα συστήματα υγείας και την καινοτομία.
Οι κατευθυντήριες γραμμές αφορούν απλές προφυλάξεις, όπως τη διασφάλιση ότι οι ασθενείς θα κάνουν μπάνιο ή ντους πριν από τη χειρουργική επέμβαση και ότι οι χειρουργικές ομάδες χρησιμοποιούν τις καλύτερες δυνατές μεθόδους για την αντισηψία των χεριών τους, αλλά και την παροχή συμβουλών σχετικά με τη χορήγηση αντιβιοτικών για την πρόληψη των λοιμώξεων, ποια απολυμαντικά προϊόντα είναι αποτελεσματικότερα πριν γίνει μία τομή αλλά και το είδος ραμμάτων που οι γιατροί θα πρέπει να χρησιμοποιούν. Η νέα οδηγία για την αποφυγή ξυρίσματος στο σημείο της τομής βασίζεται σε εκτενή στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το ξύρισμα αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο των μικροεκδορών στο δέρμα, που με τη σειρά τους αυξάνουν τον κίνδυνο να εισέλθουν βακτήρια στο σώμα, εξηγεί η Kieny.
Σχετικά με τη χορήγηση αντιβιοτικών για την πρόληψη των λοιμώξεων, πριν και κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης -μέτρο που χαρακτηρίζεται ως ζωτικής σημασίας για την επιβράδυνση της εξάπλωσης της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά- υπάρχει μια αλλαγή στην τρέχουσα κοινή πρακτική: οι κατευθυντήριες γραμμές αναφέρουν ότι τα αντιβιοτικά δεν πρέπει να χρησιμοποιείται μετά την επέμβαση, εκτός αν ο ασθενής έχει προσβληθεί από λοίμωξη. «Η πρόληψη χειρουργικών λοιμώξεων απαιτεί μια σειρά από προληπτικά μέτρα. Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές είναι ένα ανεκτίμητο εργαλείο για την προστασία των ασθενών», τονίζει η Kieny.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΟΥ, περίπου το 11% των ασθενών στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, οι οποίοι υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση, μολύνονται κατά της διάρκεια της επέμβασης τους. Στην Αφρική, περίπου μία στις πέντε των γυναίκες που γεννούν με καισαρική τομή, παρουσιάζουν μολύνσεις στην περιοχή της τομής.
Ωστόσο, οι χειρουργικές λοιμώξεις δεν είναι απλώς ένα πρόβλημα των φτωχότερων χωρών. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, υπολογίζεται σε περίπου 400.000 επιπλέον ημέρες η νοσηλεία των ασθενών στο νοσοκομείο, λόγω ενδονοσοκομειακής μόλυνσης, με επιπλέον ετήσιο κόστος της τάξης των 900 εκατομ. δολαρίων. Ο κατάλογος των 29 συστάσεων, που καταρτίστηκε από 20 διεθνείς εμπειρογνώμονες, ισχύει για όλες τις χώρες και είναι ευέλικτος για κατά τόπους προσαρμογές, έχοντας υπολογίσει τα κόστη, τους πόρους και τη δύναμη των διαθέσιμων επιστημονικών στοιχείων.
