Πάνω από 100 εκατομμύρια συνθετικές χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται σε καταναλωτικά προϊόντα, με τις επιπτώσεις τους στην υγεία να παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άγνωστες
Η έκθεση “The Invisible Tsunami”, που εκπονήθηκε από την Deep Science Ventures σε συνεργασία με το Grantham Foundation, κατατάσσει τη χημική ρύπανση ως απειλή εξίσου σοβαρή με την κλιματική αλλαγή, ωστόσο πολύ λιγότερο αναγνωρισμένη στη δημόσια συνείδηση και τις πολιτικές δράσεις
Η πληθώρα των «novel entities» (νέων ουσιών)
Η βιομηχανική οικονομία έχει δημιουργήσει πάνω από 100 εκατομμύρια συνθετικές ουσίες («novel entities»), δηλαδή χημικά που δεν υπάρχουν στη φύση. Από αυτά, 40.000 έως 350.000 χρησιμοποιούνται εμπορικά αυτή τη στιγμή. Παρά αυτή την εκτεταμένη ρύπανση στη βιόσφαιρα, οι περιβαλλοντικές και υγειονομικές επιπτώσεις τους δεν είναι ευρέως αναγνωρισμένες. Σύμφωνα με τις επιστημονικές αποδείξεις, η χημική τοξικότητα συνδέεται με παθήσεις όπως ADHD, υπογονιμότητα και καρκίνο.
Τι δε γνωρίζουμε… αλλά θα έπρεπε
«Ίσως το πιο εκπληκτικό στοιχείο για πολλούς είναι ότι, ενώ πλέον θεωρούμε δεδομένο ότι ό,τι αναπνέουμε, πίνουμε, τρώμε, χρησιμοποιούμε — από τα σαμπουάν και καθαριστικά μέχρι τα έπιπλα — έχει περάσει αυστηρό έλεγχο ασφαλείας, στην πραγματικότητα δεν ισχύει κάτι τέτοιο», επισημαίνει ο Harry Macpherson, ανώτερος συνεργάτης κλιματικής πολιτικής στη Deep Science Ventures (DSV), η οποία διενήργησε την έρευνα.
Κατά τη διάρκεια οκταμήνου, στο πλαίσιο ενός προγράμματος που χρηματοδοτήθηκε από το Grantham Foundation, ερευνητές της DSV μίλησαν με δεκάδες επιστήμονες, ηγέτες ΜΚΟ, επιχειρηματίες και επενδυτές, και ανέλυσαν εκατοντάδες επιστημονικές δημοσιεύσεις.
Χημικά μέσα στο σώμα μας – PFAS και άλλα
Η έκθεση επισημαίνει ότι μόνο από υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα — όπως πλαστικά, συσκευασίες και σκεύη — πάνω από 3.600 συνθετικές ουσίες έχουν εντοπιστεί σε ανθρώπινο σώμα, εκ των οποίων 80 εμπνέουν σοβαρή ανησυχία. Τα PFAS, γνωστά ως «chemical pollutants» που παραμένουν αιώνια («forever chemicals»), έχουν ανιχνευθεί σχεδόν σε όλους τους ανθρώπους που εξετάστηκαν και είναι πλέον τόσο διαδεδομένα που σε πολλές περιοχές ακόμα και το βρόχινο νερό περιέχει επιβλαβή επίπεδα. Επιπλέον, πάνω από το 90% του παγκόσμιου πληθυσμού αναπνέει ατμόσφαιρα που ξεπερνά τα όρια ποιότητας του ΠΟΥ
Τεράστιες επιπτώσεις στην υγεία
Όταν αυτά τα χημικά εισέρχονται στον οργανισμό μας, τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά. Η έκθεση διαπιστώνει ύπαρξη συσχετιστικών ή αιτιολογικών δεδομένων που συνδέουν αυτά τα χημικά με βλάβες σε:
- Αναπαραγωγικό σύστημα (π.χ. αποβολές, προβλήματα γονιμότητας)
- Ανοσοποιητικό
- Νευρικό
- Καρδιαγγειακό
- Αναπνευστικό
- Ήπαρ
- Νεφρούς
- Μεταβολικό σύστημα
Ξεπεράστηκε το ασφαλές όριο της Γης
Η έρευνα της DSV ενισχύει προηγούμενα ευρήματα του Ινστιτούτου Potsdam, που έδειχναν ότι ήδη έχουμε ξεπεράσει με άνεση το «ασφαλές όριο» της Γης για περιβαλλοντικούς ρυπαντές, συμπεριλαμβανομένων των πλαστικών. Επιπλέον, νέα έκθεση προειδοποιεί για την κρίση των πλαστικών, που προκαλούν ασθένειες και θάνατο από την παιδική έως τη γεροντική ηλικία, καθώς η παραγωγή τους έχει εκτοξευθεί.
Ανεπαρκείς έλεγχοι τοξικότητας
Η έκθεση καταδεικνύει σοβαρές ελλείψεις στις υπάρχουσες μεθόδους αξιολόγησης της τοξικότητας και των ελέγχων, αποκαλύπτοντας πώς τα τρέχοντα συστήματα δεν προστατεύουν την ανθρώπινη και πλανητική υγεία.
Ο Macpherson αναφέρει ότι οι παραδοσιακές δοκιμές έχουν αδυναμία να εντοπίσουν πολλά από τα αποτελέσματα. Ειδικότερα, τα χημικά που διαταράσσουν το ενδοκρινές σύστημα εμφανίζουν μη γραμμικές αποκρίσεις, δηλαδή ακόμα και πολύ μικρές δόσεις μπορεί να προκαλέσουν απρόβλεπτες και σοβαρές επιπτώσεις.
Καινοτομία & Καταναλωτική αλλαγή ως λύση
Η DSV αυτοπροσδιορίζεται ως “venture creator”, δηλαδή δημιουργός επιχειρήσεων που στοχεύουν στην αντιμετώπιση μεγάλων προβλημάτων περιβαλλοντικής και ανθρώπινης υγείας. Η έκθεση τους βοηθά να εντοπίσουν πεδία δράσης για καινοτομία.
Η χημική τοξικότητα λαμβάνει μόλις ένα κλάσμα των κονδυλίων που διατίθενται για την κλιματική αλλαγή — μια ανισορροπία που, όπως λέει ο Macpherson, πρέπει να διορθωθεί: «Δεν θέλουμε λιγότερη χρηματοδότηση για το κλίμα, αλλά αυτό (η χημική ρύπανση) χρειάζεται αναλογία και μεγαλύτερη προσοχή».
Παράλληλα, υπάρχει χώρος για καταναλωτική αλλαγή: αν οι άνθρωποι ανησυχήσουν για αυτά που αγοράζουν, μπορεί να υπάρξει ζήτηση για ασφαλέστερα προϊόντα — χωρίς να απαιτείται απαραίτητα μαζική συλλογική δράση.
Προσωπική στάση του ερευνητή
Από τότε που ξεκίνησε η έρευνα, ο Macpherson προσέχει ιδιαίτερα τι έρχεται σε επαφή με το φαγητό του: χρησιμοποιεί σιδερένια τηγάνια και αποφεύγει να ζεσταίνει φαγητό σε πλαστικό. Αν και συνιστάται η κατανάλωση βιολογικών τροφίμων, αναγνωρίζει ότι είναι ακριβότερα. Αν δεν είναι διαθέσιμα, προτείνει τουλάχιστον καλό πλύσιμο φρούτων και λαχανικών.
Πηγή: Guardian
