Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Μια πρόσφατη και σχετικά μικρή μελέτη Αμερικανών ερευνητών διαπιστώνει ότι η μεμαντίνη, ένα φάρμακο που χορηγείται συχνά σε ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ, θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά τις κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες σε παιδιά και εφήβους με διαταραχές του αυτιστικού φάσματος.
Ο όρος «Διαταραχές του Αυτιστικού Φάσματος» (ΔΑΦ) αναφέρεται σε ένα ευρύ φάσμα νευροαναπτυξιακών διαταραχών που χαρακτηρίζονται από κοινά γνωρίσματα, όπως δυσκολίες στις κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες, περιορισμένα ενδιαφέροντα και επαναλαμβανόμενα μοτίβα συμπεριφοράς.
Ο αυτισμός επηρεάζει τα άτομα από την παιδική ηλικία μέχρι και το τέλος της ζωής τους και παρά τη μεγάλη ερευνητική προσπάθεια, οι φαρμακευτικές επιλογές για τη βελτίωση της κοινωνικής λειτουργίας παραμένουν περιορισμένες.
Τα διαθέσιμα φάρμακα που συνήθως χορηγούνται σε άτομα με ΔΑΦ δεν «θεραπεύουν» τον αυτισμό αλλά στοχεύουν στη διαχείριση σχετικών συμπτωμάτων όπως το άγχος, η υπερκινητικότητα ή οι επιληπτικές κρίσεις.
Τι είναι η μεμαντίνη
Η μεμαντίνη είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου Αλτσχάιμερ. Το φάρμακο αυτό έχει την ικανότητα να ρυθμίζει τη δράση των παθολογικώς αυξημένων επιπέδων γλουταμινικού, ένας σημαντικός νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου που εμπλέκεται στη νευροανάπτυξη και τη συναπτική πλαστικότητα και είναι απαραίτητος για τη μάθηση και τη μνήμη.
Μια περιοχή του εγκεφάλου ιδιαίτερα πλούσια σε υποδοχείς γλουταμινικού είναι ο προγγενητικός πρόσθιος φλοιός του προσαγωγίου (pgACC), ο οποίος εμπλέκεται στην κοινωνική επεξεργασία και τη συναισθηματική επίγνωση.
Ορισμένα στοιχεία υποδηλώνουν ότι το γλουταμινικό οξύ μπορεί να είναι σε ανισορροπία στα άτομα με διαταραχές αυτιστικού φάσματος, κάτι που πιθανώς εξηγεί συμπεριφορές και συμπτώματα που σχετίζονται με την επικοινωνία και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
Προηγούμενες έρευνες που αξιολόγησαν τις επιδράσεις των θεραπειών που τροποποιούν το γλουταμινικό στα συμπτώματα του αυτισμού έχουν αναφέρει ανάμεικτα αποτελέσματα.
Τα ελπιδοφόρα αποτελέσματα μελέτης
Ερευνητική ομάδα από το Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ θέλησε να διερευνήσει την αποτελεσματικότητα της μεμαντίνης στη βελτίωση της κοινωνικής λειτουργίας σε νέους με ΔΑΦ. Στη μελέτη συμμετείχαν 42 παιδιά και έφηβοι με ΔΑΦ, χωρίς νοητική υστέρηση, ηλικίας 8 έως 17 ετών.
Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες: η μία ομάδα έλαβε μεμαντίνη και η άλλη ομάδα έλαβε εικονικό φάρμακο για 12 εβδομάδες. Οι αξιολογήσεις περιλάμβαναν μετρήσεις κοινωνικής αλληλεπίδρασης, επικοινωνίας και συμμετοχής σε κοινωνικές δραστηριότητες. Επιπλέον, με τη χρήση νευροαπεικονιστικών δεδομένων αξιολογήθηκαν τα επίπεδα γλουταμινικού στον προγεννητικό πρόσθιο φλοιό του προσαγωγίου.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι, η ομάδα που έλαβε μεμαντίνη παρουσίασε σημαντικές βελτιώσεις στην κοινωνική αλληλεπίδραση, την επικοινωνία και τη συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες. Τα αποτελέσματα ήταν πιο έντονα σε παιδιά με ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα γλουταμινικού στον προγεννητικό πρόσθιο φλοιό του προσαγωγίου, υποδηλώνοντας πιθανή βιολογική βάση για την ανταπόκριση στη θεραπεία.
Η σημασία των ευρημάτων
Τα αποτελέσματα μιας μικρής αυτής κλινικής δοκιμής είναι ελπιδοφόρα, αν και δεν είναι ακόμη οριστικά. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η μελέτη προσφέρει σημαντικά στοιχεία που υποστηρίζουν ότι η μεμαντίνη ενδέχεται να προσφέρει βελτιώσεις στην κοινωνική αλληλεπίδραση σε νέους με ΔΑΦ, ιδιαίτερα σε εκείνους με υψηλά επίπεδα γλουταμινικού.
Ωστόσο, όπως τονίζουν, ακόμα κι αν η μεμαντίνη αποδειχθεί ότι βελτιώνει τη ζωή των παιδιών με ΔΑΦ, μπορεί να ωφελήσει μόνο ορισμένα άτομα. Επομένως, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για την επιβεβαίωση αυτών των αποτελεσμάτων και την αξιολόγηση της ασφάλειας και αποτελεσματικότητας σε μεγαλύτερο πληθυσμό ατόμων με ΔΑΦ.
Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύτηκαν στο JAMA Network Open.
