Η πιογλιταζόνη, μια παλιά δραστική ουσία για το σάκχαρο, δείχνει να μπλοκάρει την υποτροπή του καρκίνου του προστάτη, όπως αποκαλύπτουν Σουηδοί ερευνητές.
Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη
Ειδικότερα, μια κατηγορία φαρμάκων -που εδώ και δεκαετίες χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2- ενδέχεται να αποκτήσει νέο ρόλο στην ογκολογία. Νέα μελέτη από τη Σουηδία υποδεικνύει ότι οι θειαζολιδινεδιόνες (TZDs) –και ειδικότερα η πιογλιταζόνη– μπορεί να καθυστερούν ή και να αποτρέπουν την υποτροπή του καρκίνου του προστάτη.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Molecular Cancer, διεξήχθη από επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου Umeå και εστιάζει σε μια παρατήρηση που προκαλεί ενδιαφέρον: ασθενείς με καρκίνο του προστάτη που είχαν διαβήτη και λάμβαναν TZDs δεν παρουσίασαν καμία υποτροπή ακόμα και δέκα χρόνια μετά τη χειρουργική αφαίρεση του όγκου.
«Αυτή είναι μια σημαντική ανακάλυψη», δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης, Δρ. Lukas Kenner, τονίζοντας ότι τα ευρήματα ανοίγουν νέους δρόμους για την αντιμετώπιση του συχνότερου καρκίνου στους άνδρες.
Τι έδειξε η μελέτη
Η ερευνητική ομάδα παρακολούθησε 69 άνδρες που είχαν υποβληθεί σε ριζική προστατεκτομή για εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη. Από αυτούς, 49 έπασχαν και από διαβήτη τύπου 2, αλλά μόλις τρεις λάμβαναν φάρμακα της ομάδας TZD, τα οποία στοχεύουν μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη, την PPAR-γ (peroxisome proliferator-activated receptor gamma).
Δέκα χρόνια αργότερα, μόνο οι τρεις αυτοί ασθενείς δεν παρουσίασαν βιοχημική υποτροπή, δηλαδή αύξηση των επιπέδων του PSA (ειδικού προστατικού αντιγόνου) χωρίς εμφανή σημάδια καρκίνου. Αντίθετα, οι υπόλοιποι είτε χωρίς διαβήτη είτε με διαβήτη αλλά χωρίς TZDs εμφάνισαν σημάδια υποτροπής.
Πώς λειτουργεί η πιογλιταζόνη
Η πιογλιταζόνη (Actos), ένα ευρέως γνωστό αντιδιαβητικό φάρμακο, ενεργοποιεί τους υποδοχείς PPAR-γ, οι οποίοι ρυθμίζουν την ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη και μεταβάλλουν το μεταβολισμό του σώματος. Ωστόσο, όπως έδειξαν τα πειράματα σε εργαστηριακές συνθήκες, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το φάρμακο αναστέλλει τη διαίρεση των καρκινικών κυττάρων του προστάτη, ενώ παράλληλα προκαλεί μεταβολικό επαναπρογραμματισμό.
Με απλά λόγια, η πιογλιταζόνη αποδυναμώνει την ικανότητα των καρκινικών κυττάρων να επιβιώνουν και να εξαπλώνονται.
«Τα ευρήματά μας τοποθετούν την πιογλιταζόνη και παρόμοιους μεταβολικούς αναστολείς στην πρώτη γραμμή των νέων θεραπευτικών στρατηγικών για τον καρκίνο του προστάτη», ανέφεραν οι συγγραφείς της μελέτης.
Γιατί έχει σημασία η συγκεκριμένη ανακάλυψη
Ο καρκίνος του προστάτη είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου από καρκίνο στους άνδρες παγκοσμίως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Αν και η ριζική προστατεκτομή είναι συχνά αποτελεσματική, περίπου 1 στους 3 ασθενείς εμφανίζει υποτροπή μέσα σε 10 χρόνια. Γι’ αυτό και η αναζήτηση φαρμάκων που μπορούν να καθυστερήσουν ή να αποτρέψουν αυτή την υποτροπή έχει κρίσιμη σημασία.
Η επανεκτίμηση παλαιών φαρμάκων – όπως οι TZDs – μπορεί να αποτελέσει ταχύτερη και οικονομικότερη οδό για νέα αντικαρκινικά σχήματα.
Τι μένει να αποδειχθεί
Παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, οι ειδικοί τονίζουν ότι η μελέτη είχε μικρό αριθμό συμμετεχόντων και περιορισμένο δείγμα.
«Απαιτούνται μεγαλύτερες, μακροπρόθεσμες κλινικές δοκιμές για να επιβεβαιωθεί ο πραγματικός αντίκτυπος των TZDs στην πρόληψη της υποτροπής και στην επιβίωση των ασθενών», σημειώνεται στην έκθεση.
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι ασθενείς
Οι θειαζολιδινεδιόνες δεν είναι νέα φάρμακα – κυκλοφορούν από τη δεκαετία του 1990 και χρησιμοποιούνται ευρέως σε ασθενείς με αντίσταση στην ινσουλίνη. Ωστόσο, συνοδεύονται από παρενέργειες, όπως κατακράτηση υγρών, αύξηση βάρους και – σε ορισμένες μελέτες – αυξημένο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας ή καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Γι’ αυτό και η χρήση τους για την πρόληψη της υποτροπής του καρκίνου του προστάτη πρέπει να γίνει αποκλειστικά στο πλαίσιο ιατρικής παρακολούθησης και μελλοντικών μελετών.
