Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Μελέτη από το Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο (ICR), στο Λονδίνο, διαπίστωσε ότι οι άνδρες με γενετική προδιάθεση για καρκίνο του προστάτη, όπως μετάλλαξη BRCA1 ή BRCA2, θα πρέπει να υποβάλλονται σε ετήσιο έλεγχο για το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) από την ηλικία των 40 ετών.
Η εξέταση PSA εξετάζει το επίπεδο του ειδικού προστατικού αντιγόνου που υπάρχει στο αίμα. Το PSA είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται από τα φυσιολογικά κύτταρα του προστάτη, αλλά και από τα καρκινικά κύτταρα του προστάτη – και τα αυξημένα επίπεδα μπορεί μερικές φορές να υποδηλώνουν καρκίνο του προστάτη.
Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο πιο συχνά εμφανιζόμενος καρκίνος στους άντρες και η δεύτερη αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Αυτός ο τύπος καρκίνου αναπτύσσεται σε έναν μικρό αδένα του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος, τον προστάτη αδένα, που βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και μπροστά από το ορθό.
Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), υπολογίζεται ότι ένας στους δέκα άντρες θα εμφανίσει κάποια στιγμή στη ζωή του καρκίνο του προστάτη. Επιπλέον, εκτιμάται ότι έως το 2040 οι νέες διαγνώσεις καρκίνου του προστάτη παγκοσμίως θα φτάσουν σχεδόν τα 3 εκατομμύρια ετησίως, ενώ η ετήσια θνησιμότητα θα αυξηθεί κατά περίπου 85%, ξεπερνώντας τους 700.000 θανάτους.
Τι αποκάλυψαν τα ευρήματα
Οι επιστήμονες στο Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο (ICR) εργάζονται για να κατανοήσουν ποιοι διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη και ποιοι θα μπορούσαν επομένως να επωφεληθούν από τον στοχευμένο έλεγχο.
Το 2019, η ερευνητική ομάδα ανέφερε πρώιμα ευρήματα από τη διεθνή μελέτη IMPACT – τα οποία συνέβαλαν στο να αλλάξουν οι ευρωπαϊκές οδηγίες – που έδειξαν ότι οι άνδρες με μεταλλάξεις BRCA2 διατρέχουν πολύ υψηλό κίνδυνο επιθετικού καρκίνου του προστάτη και πως ο έλεγχος PSA μπορούσε να ανιχνεύσει αυτούς τους καρκίνους σε αυτούς τους άνδρες συχνότερα και σε νεότερη ηλικία.
Η πρόσφατη μελέτη IMPACT του ICR θέλησε να αξιολογήσει τα πιθανά οφέλη του ελέγχου PSA σε άνδρες με μεταλλάξεις BRCA1 σε 65 ιατρικά και ερευνητικά κέντρα σε 20 διαφορετικές χώρες σε όλο τον κόσμο.
Όπως διαπιστώθηκε, οι άνδρες με το γονιδιακό ελάττωμα BRCA1 είχαν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες, σε σύγκριση με τους μη φορείς, να εμφανίσουν επιθετικό καρκίνο του προστάτη που είναι πιθανό να αναπτυχθεί και να εξαπλωθεί γρήγορα.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, ενώ δοκιμάζονται πιο ακριβείς εξετάσεις – όπως η εξέταση σάλιου για την ανίχνευση γενετικού κινδύνου καρκίνου – ο στοχευμένος έλεγχος σε νεότερες ηλικίες με τη χρήση εξέτασης PSA για όσους διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο, συμπεριλαμβανομένων των φορέων του γονιδίου BRCA1 και BRCA2 , θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά την έγκαιρη ανίχνευση της νόσου.
Οι ειδικοί του ICR πιστεύουν ότι οι κατευθυντήριες γραμμές για τον καρκίνο του προστάτη θα πρέπει να αλλάξουν, έτσι ώστε όλοι οι άνδρες με μεταλλάξεις BRCA1 και BRCA2 από την ηλικία των 40 ετών να υποβάλλονται σε τακτικό έλεγχο PSA για την ανίχνευση πρώιμων σημείων της νόσου.
Ωστόσο, όπως τονίζουν οι ερευνητές, η εξέταση για το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) δεν συνιστάται στο γενικό πληθυσμό, λόγω του κινδύνου τα αυξημένα επίπεδα να μπορούν να διακρίνουν άνδρες με κλινικά ασήμαντο καρκίνο του προστάτη – που σημαίνει ότι οι άνδρες ενδέχεται να υποβληθούν σε περιττές μαγνητικές τομογραφίες, επεμβατικές βιοψίες και θεραπείες.
Τα ευρήματα της μελέτης παρουσιάστηκαν στο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ιατρικής Ογκολογίας (ESMO) 2025.
