Το σύνδρομο Asperger είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή, η οποία σύμφωνα με τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα και την αναθεωρημένη έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών DSM-5, εντάσσεται πλέον στο φάσμα του αυτισμού.
Οι ιδιαίτερες μαθησιακές ανάγκες ενός παιδιού με σύνδρομο Asperger απαιτούν ένα υποστηρικτικό σχολικό περιβάλλον και έναν συνεχή δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ σχολείου και οικογένειας.
Γράφει η Φαιδώρα Ρίζου, Ειδική Παιδαγωγός
Οι βασικοί τομείς στους οποίους διαφοροποιείται ένα παιδί με σύνδρομο Asperger, από ένα παιδί τυπικής ανάπτυξης της ηλικίας του εντοπίζονται κυρίως στον γλωσσικό και τον κοινωνικό τομέα.
Στις λεκτικές δεξιότητες παρατηρείται:
-επαναληπτικός και στερεοτυπικός λόγος
-ιδιομορφία στην προσωδία του λόγου
-δυσκολία να κατανοήσει τη μεταφορική και πραγματολογική λειτουργία του λόγου
-περιορισμένο εύρος στα θέματα συζήτησης
-δυσκολία να εκφράσει ή να ερμηνεύσει μη λεκτικά μηνύματα .
Όσον αφορά στις κοινωνικές δεξιότητες, παρουσιάζει συχνά:
-αδέξια και περιορισμένη κοινωνική συμπεριφορά
-δυσκολία να δημιουργήσει πιο βαθιές και ουσιαστικές διαπροσωπικές σχέσεις
-έλλειψη ή δυσκολία στο να εκφράσει τα συναισθήματά του
-συχνή αδυναμία αποκωδικοποίησης μη λεκτικών μηνυμάτων και συναισθημάτων του κοινωνικού του περίγυρου
Έχοντας παρόλα αυτά την κατάλληλη γνώση, τόσο οι γονείς των παιδιών με σύνδρομο Asperger, όσο και οι εκπαιδευτικοί στο σχολείο, μπορούν να βοηθήσουν -και- αυτούς τους μαθητές, δημιουργώντας ένα όσο το δυνατόν κατάλληλο μαθησιακό, αλλά κατ’ επέκταση και κοινωνικό, περιβάλλον.
Πώς λοιπόν θα μπορούσαν οι εκπαιδευτικοί να συνδράμουν στη δημιουργία ενός τέτοιου υποστηρικτικού περιβάλλοντος στο χώρο του σχολείου;
-Προσφέροντας ένα ασφαλές περιβάλλον, ένα χώρο τάξης “ζεστό”, τακτοποιημένο, με περιορισμένα οπτικά ερεθίσματα.
-Παρέχοντας ένα σταθερό πρόγραμμα και μια ρουτίνα με καθημερινές δραστηριότητες που επαναλαμβάνονται.
-Προετοιμάζοντας με προφορικές οδηγίες και διευκρινίσεις ή εικόνες σε περίπτωση αλλαγών στο πρόγραμμα των μαθημάτων, των δασκάλων, σε μία ημέρα σχολικής εκδρομής κλπ.
-Αναδεικνύοντας στην ομάδα της τάξης τις ιδιαίτερες ικανότητες και τα ενδιαφέροντα του μαθητή με σύνδρομο Asperger μέσα από συνεργασία με τους συμμαθητές του για μια ομαδική παρουσίαση, μία ατομική εργασία σε κάποιο γνωστικό αντικείμενο κλπ.
-Οριοθετώντας όμως παράλληλα και συγκεκριμένες ώρες της ημέρας και ανάλογη χρονική διάρκεια, στις οποίες μπορεί να συζητάει ή να ασχολείται με τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του, ειδικά στην περίπτωση που αυτά απορροφούν τον μαθητή σημαντικό χρόνο της ημέρας του.
-Ενημερώνοντας και ευαισθητοποιώντας όλη τη σχολική κοινότητα (μαθητές, εκπαιδευτικούς, λοιπό προσωπικό σχολείου), αλλά και τους γονείς, μέσα από εκπαιδευτικά βίντεο, ομιλίες, σεμινάρια, για τις διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές.
-Υλοποιώντας παιχνίδια ρόλων και άλλες δραστηριότητες στην τάξη που βοηθούν τους μαθητές με σύνδρομο Asperger στην εκμάθηση των επιθυμητών κοινωνικών δεξιοτήτων και συμπεριφορών.
-Ενθαρρύνοντας και επιβραβεύοντας τις προσπάθειες που κάνουν για συμμετοχή στο μάθημα και στη μαθησιακή διαδικασία γενικότερα.
-Θέτοντας, σε συνεργασία με την οικογένεια, αρχικά, ρεαλιστικούς μαθησιακούς στόχους και προχωρώντας σταδιακά, κάνοντας αναπροσαρμογή όπου και όποτε κρίνεται σκόπιμο.
-Τοποθετώντας τους στο πρώτο θρανίο ώστε να υπάρχει η καλύτερη δυνατή οπτική και ακουστική επαφή με τον δάσκαλο.
-Επιλέγοντας, όταν κρίνεται βοηθητικό, μέρος από τις εργασίες που χρειάζεται να ολοκληρώσουν και χωρίζοντας τες σε επιμέρους υποενότητες.
Φυσικά, προκειμένου η υποστήριξη και η μαθησιακή και κοινωνικοσυναισθηματική ενδυνάμωση των μαθητών που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού να έχει διάρκεια και σταθερότητα, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχει ένα ανοιχτός και συνεχής δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ σχολείου και οικογένειας.
