Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένας συχνός και θανατηφόρος κακοήθης όγκος που αναπτύσσεται στην εσωτερική επιφάνεια του παχέος εντέρου.
Οι αιτίες της νόσου είναι πολυπαραγοντικές και συνδέονται με τον τρόπο ζωής, τις διατροφικές συνήθειες, την παχυσαρκία, τη μειωμένη φυσική δραστηριότητα, την αυξημένη κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών και την αλλαγή του μικροβιώματος του εντέρου. Επιπλέον, παράγοντες όπως η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα φαίνεται να συμβάλλουν στην εκδήλωση της νόσου.
Πότε πρέπει να γίνεται ο προληπτικός έλεγχος
Η αύξηση των καρκίνων του εντέρου τα τελευταία χρόνια σε νεαρότερες ηλικίες οδήγησε τις μεγάλες ιατρικές ομάδες διεθνώς να μειώσουν την ηλικία έναρξης του προληπτικού ελέγχου από τα 50 έτη στα 45.
Όπως εξηγεί ο Γαστρεντερολόγος, Γεώργιος Κοντιζάς, «τα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι ενώ οι συνολικές διαγνώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου σε μεγαλύτερες ηλικίες τείνουν να σταθεροποιούνται ή και να μειώνονται, παρατηρείται σημαντική αύξηση στις ηλικίες κάτω των πενήντα ετών. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αναπτύσσεται συνήθως αργά, μέσω προκαρκινικών βλαβών όπως οι αδενωματώδεις πολύποδες. Αυτό δημιουργεί ένα παράθυρο ευκαιρίας για πρόληψη μέσω συστηματικού προληπτικού ελέγχου και έγκαιρης αφαίρεσης των πολυπόδων. Παραδοσιακά ο έλεγχος ξεκινούσε από την ηλικία των 50 ετών, όμως με τα νεότερα δεδομένα αρκετές επιστημονικές εταιρείες προτείνουν να αρχίζει ήδη από τα 45 έτη».
Κολονοσκόπηση ή self test;
Σύμφωνα με τον κ. Κοντιζά, «η κολονοσκόπηση αποτελεί τη μέθοδο αναφοράς, με τη δυνατότητα άμεσης διάγνωσης και θεραπευτικής παρέμβασης.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει , «για τον γενικό πληθυσμό έχουν αναπτυχθεί και μη επεμβατικές εξετάσεις όπως οι ανοσοχημικές δοκιμασίες ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα, οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν το πρώτο βήμα για την ανίχνευση ύποπτων περιπτώσεων. Η πρόσφατη πρωτοβουλία στην Ελλάδα με τη διανομή δωρεάν self test για την ανίχνευση αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα αποτέλεσε σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της πρόληψης. Τα τεστ αυτά έχουν το πλεονέκτημα της ευκολίας χρήσης και της μαζικής εφαρμογής στον πληθυσμό, ιδιαίτερα σε άτομα που δεν θα προσέρχονταν εύκολα για κολονοσκόπηση.
Με τον τρόπο αυτό αυξάνεται η πιθανότητα να εντοπιστούν άτομα με πρώιμες βλάβες ή με αιμορραγούντες πολύποδες και να παραπεμφθούν εγκαίρως για περαιτέρω έλεγχο. Αν και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη διαγνωστική ακρίβεια της κολονοσκόπησης, λειτουργούν ως φίλτρο που ενισχύει την έγκαιρη διάγνωση σε επίπεδο πληθυσμού».
Προλαμβάνεται ο καρκίνος του παχέος εντέρου;
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου παραμένει ένα από τα συχνότερα νεοπλάσματα που διαγιγνώσκονται στις ανεπτυγμένες χώρες. Η ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για την αναγκαιότητα της πρόληψης και η ενημέρωση για τα διαθέσιμα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου μπορεί να μειώσουν σημαντικά την επίπτωση της νόσου.
Όπως τονίζει ο κ. Κοντιζάς, «η πρόληψη είναι εφικτή εφόσον συνδυαστούν τρεις βασικοί άξονες. Πρώτον, η μείωση των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου μέσω υγιεινής διατροφής πλούσιας σε φυτικές ίνες και φρούτα, μείωσης επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος και σακχάρων, αύξησης της σωματικής δραστηριότητας και περιορισμού αλκοόλ και καπνίσματος.
Δεύτερον, η ευρεία εφαρμογή προγραμμάτων προληπτικού ελέγχου που θα ξεκινούν σε νεότερες ηλικίες και θα καλύπτουν το μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό του πληθυσμού. Τρίτον, η έγκαιρη ενημέρωση και εκπαίδευση των πολιτών ώστε να αντιλαμβάνονται τη σημασία της πρόληψης και να μην αμελούν τα συμπτώματα όπως αίμα στα κόπρανα, αλλαγές στις κενώσεις ή ανεξήγητη αναιμία.
Η αυξητική τάση των καρκίνων του εντέρου στους νέους δείχνει ότι η στρατηγική μας πρέπει να προσαρμοστεί. Η εφαρμογή των self test στην Ελλάδα είναι μια θετική αρχή που συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση και στη διάγνωση σε πρώιμο στάδιο.
Η αποτελεσματική πρόληψη, όμως, θα απαιτήσει συστηματική πολιτική υγείας, συνδυασμό μεθόδων ελέγχου και αλλαγή συμπεριφοράς σε επίπεδο τρόπου ζωής. Η γνώση ότι πρόκειται για καρκίνο που σε μεγάλο βαθμό μπορεί να προληφθεί εφόσον εντοπιστούν οι πρόδρομες αλλοιώσεις, πρέπει να αποτελέσει το κεντρικό μήνυμα προς τους ασθενείς και το ευρύ κοινό».
