Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Η αποφυγή της παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο τώρα το καλοκαίρι είναι σημαντική σε κάθε ηλικία, και ιδιαίτερα για τα παιδιά. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να είναι εξαιρετικά επιβλαβής για τα παιδιά, καθώς το δέρμα τους είναι πιο ευαίσθητο απέναντι στις βλάβες που προκαλούνται από την έκθεση στον ήλιο.
Ο Κώστας Νταλούκας, Παιδίατρος και Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων εξηγεί ποιους κινδύνους εγκυμονεί η έκθεση των παιδιών στον ήλιο και ποια είναι τα αναγκαία μέτρα προστασίας που πρέπει να ληφθούν από τους γονείς.
«Φαντάζομαι ότι οι περισσότεροι από εσάς έχετε ακούσει για τα προβλήματα που προκαλεί η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο στην υγεία όλων μας, αλλά κυρίως των παιδιών.
Ο ήλιος και η ηλιακή ακτινοβολία είναι απαραίτητα για την ζωή στον πλανήτη. Τόσο εμείς οι ενήλικες όσο και τα παιδιά χρειαζόμαστε την ηλιακή ακτινοβολία γιατί κάνει πολύ καλό στην ψυχική μας υγεία, ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και συμβάλει στην παραγωγή της βιταμίνης D, μιας απαραίτητης ορμόνης που παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην καλή κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος και την καλή υγεία των οστών και των δοντιών. Δεκαπέντε λεπτά καθημερινή έκθεση στο ηλιακό φως είναι αρκετά για να φτιάξουμε την απαραίτητη βιταμίνη D.
Στην χώρα μας έχουμε μεγάλη ηλιοφάνεια και επομένως φυσιολογικά δεν θα έπρεπε να έχουμε προβλήματα ανεπάρκειας βιταμίνης D στις ηλικίες κάτω των 50 ετών. Δυστυχώς όμως έχουμε. Ένας από τους πολλούς λόγους θα μπορούσε να είναι η χρήση αντηλιακών το καλοκαίρι από φόβο για βλάβες του δέρματος από την ηλιακή ακτινοβολία.
Επομένως χρησιμοποιούμε αντηλιακά; Ασφαλώς και ΝΑΙ. Πρόκειται για μια πολύ σωστή τακτική αν κανείς αναλογιστεί ότι η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο γερνάει το δέρμα, δημιουργεί πολλών ειδών βλάβες (υπερκερατώσεις κλπ) αλλά δυστυχώς μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του δέρματος και επιθετικό μελάνωμα.
Αν κανείς πρέπει να αποφασίσει ποιο είναι το μεγαλύτερο κακό μεταξύ της μη έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία με αποτέλεσμα την έλλειψη βιταμίνης D ή την παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο και την αύξηση του κινδύνου για μελάνωμα, σίγουρα η απάντηση είναι το μελάνωμα.
Τι σημαίνει παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο
Δεν υπάρχει απόλυτο χρονικό όριο για όλους καθώς εξαρτάται από το επίπεδο UV και τον δερματικό φωτότυπο. Γενικά, έκθεση άνω των 15 – 30 λεπτών χωρίς προστασία μεταξύ 10:00–16:00 θεωρείται παρατεταμένη για ανοιχτόχρωμους φωτότυπους (I–II).
Αν το παιδί σας επιστρέψει από την παραλία και το δέρμα του έχει κοκκινίσει – έστω και λίγο – αυτό σημαίνει ότι έχει ήδη καεί από τον ήλιο. Δηλαδή, έχει εκτεθεί παραπάνω από όσο είναι ασφαλές. Η κοκκινίλα είναι το πρώτο σημάδι ότι ο ήλιος προκάλεσε βλάβη στο δέρμα του.
Αναλογιστείτε ότι αν ένα παιδί καεί το δέρμα του από τον ήλιο, ΔΙΠΛΑΣΙΑΖΕΙ την πιθανότητα αργότερα στην ζωή του να εμφανίσει καρκίνο του δέρματος. Αυτό είναι απόλυτα εξακριβωμένο!
Τι πρέπει να κάνουμε – γονείς και παιδιά – για να αποφύγουμε τον κίνδυνο
Για να αποφύγουμε, και εμείς και τα παιδιά μας, τους κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση στον ήλιο είναι σημαντικό να τηρούνται με συνέπεια τα ακόλουθα:
•Αποφεύγουμε να βγούμε στον ήλιο μεταξύ των ωρών 11 το πρωί με 4 το απόγευμα. Τότε δηλαδή που ηλιακή ακτινοβολία είναι στο ζενίθ. Για τους πιο ψαγμένους υπάρχει και πιο αντικειμενικός τρόπος. Μπαίνετε στη σελίδα του Meteo και παρακολουθείτε από τον ειδικό πίνακα που έχει τα επίπεδα της UVB ακτινοβολίας. Στον πίνακα θα δείτε ανάλογα με την εποχή, την ώρα της ημέρας και τον τόπο που βρίσκεστε τον αριθμό της UV ακτινοβολίας.
•Φοράμε και εμείς και τα παιδιά μας μπλουζάκια με μανίκι που καλύπτει τους ώμους (όχι δηλαδή αθλητικό).
•Φοράμε σορτσάκια που να καλύπτουν τα γόνατα.
•Φοράμε καπέλο πλατύγυρο, ώστε να σκιάζει τον αυχένα αλλά και το πρόσωπο και τα αυτιά. Τα καπέλα με γείσο μόνο μπροστά δεν είναι κατάλληλα.
•Επιλέγουμε και φοράμε εμείς και τα παιδιά μας γυαλιά ηλίου που ζητάμε να έχουν πιστοποίηση για απορρόφηση της ακτινοβολίας Α και Β (UVA και UVB). Για τα πολύ μικρά παιδιά επιλέγουμε γυαλιά άθραυστα με λαστιχάκι.
•Χρησιμοποιούμε αντιηλιακό με δείκτη προστασίας 15 και πάνω. Ο δείκτης προστασίας μα δείχνει μετά από πόση ώρα αρχίζει το δέρμα και καίγεται. Όσο μεγαλύτερος τόσο περισσότερο χρόνο μπορούμε να παραμείνουμε κάτω από τον ήλιο χωρίς να ανανεώσουμε. Με κάποιους περιορισμούς βέβαια γιατί η ανανέωση του αντηλιακού εξαρτάται και από τον ιδρώτα και το πόσο συχνά μπαίνουμε στο νερό.
•Για τα πολύ μικρά παιδιά χρησιμοποιούμε αντηλιακό με φυσικά και όχι με χημικά φίλτρα για να μην έχουμε ερεθισμούς στο δέρμα
•Παρακολουθούμε και ελέγχουμε το δέρμα μας για αλλοιώσεις. Αν αλλάζει χρώμα και σχήμα κάποια ελιά αλλά κυρίως αν παρατηρήσουμε κάτι που εμφανίστηκε και δεν το είχαμε πριν, να πάμε στον δερματολόγο να το ελέγξει.
•Προτείνεται ανά διαστήματα, κυρίως για όσους κάνουν παρατεταμένη ηλιοθεραπεία ή έχουν πολλές ελιές στο σώμα τους, έλεγχος από δερματολόγο με ειδικό όργανο (δερματοσκόπιο) ώστε να εντοπιστούν έγκαιρα προκαρκινικές καταστάσεις του δέρματος, που είναι θεραπεύσιμες και ταυτόχρονα να γίνει χαρτογράφηση των ήδη υπαρχόντων καλοήθων σπίλων (ελιές).
•Σύμφωνα και με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η χρήση solarium (τεχνητής υπεριώδους ακτινοβολίας UVA/UVB) απαγορεύεται ή αποθαρρύνεται έντονα από όλους τους έγκριτους επιστημονικούς φορείς δημόσιας υγείας, ιδίως για παιδιά, εφήβους και άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του δέρματος.
•Κάνουμε εξέταση αίματος περιοδικά και μετράμε τα επίπεδα της βιταμίνης D στο σώμα μας. Επίπεδα κάτω από 30 σημαίνουν ότι πιθανόν χρειάζεται να πάρουμε συμπλήρωμα από το στόμα. Ο γιατρός ή ο παιδίατρος θα μας κατευθύνει.
Η αδιαφορία μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες
Θα ήθελα τέλος να τονίσω ότι, σήμερα έχουμε την δυνατότητα να αναγνωρίσουμε πολύ νωρίς δερματικές αλλοιώσεις και να τις προλάβουμε. Μην δείχνετε αδιαφορία για κάτι που παρατηρήσατε και σκεφτήκατε μόνοι σας ότι δεν είναι κάτι σημαντικό.
Μην περιμένετε να δείτε μεγάλες ή εντυπωσιακές αλλοιώσεις στο δέρμα για να ανησυχήσετε! Το μελάνωμα μπορεί να είναι και μια πολύ μικρή ακανόνιστη κηλίδα στο δέρμα.
Αν υπάρχει στις οικογένειες ιστορικό καρκίνου του δέρματος ο ετήσιος έλεγχος ίσως να είναι απαραίτητος. Το οικογενειακό ιστορικό μελανώματος σε συγγενή πρώτου βαθμού αυξάνει τον σχετικό κίνδυνο κατά 2-3 φορές ή και περισσότερο».
