Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει, να κατανοεί και να αξιολογεί τα συναισθήματα, τόσο τα δικά του όσο και των άλλων.
Μέσα από έρευνες έχει διαπιστωθεί ότι η συναισθηματική νοημοσύνη (EQ) είναι πιο σημαντική από το δείκτη νοημοσύνης (IQ), καθώς το IQ συνεισφέρει μόνο κατά 20% στη μελλοντική επιτυχία και ισορροπία του ατόμου, ενώ το 80% βασίζεται στην ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης.
Η Λογοθεραπεύτρια και Ειδική Παιδαγωγός Ρενάτα Μονογυιού εξηγεί γιατί είναι σημαντική στα παιδιά η συναισθηματική νοημοσύνη και πως μπορούν οι γονείς να την καλλιεργήσουν από τα πρώτα κιόλας χρόνια ζωής των παιδιών.
«Καλλιεργώντας τη συναισθηματική νοημοσύνη στα παιδιά μας όταν είναι ακόμα μικρά, τα βοηθάμε να επικοινωνούν καλύτερα, να αναπτύσσουν ισχυρές σχέσεις, να διαπραγματεύονται δύσκολες καταστάσεις, να πρωταγωνιστούν στον τομέα τους και στο τέλος να έχουν επαγγελματική επιτυχία και μια ευτυχισμένη ζωή.
Μπορούμε να διδάξουμε στα παιδιά μας τη συναισθηματική νοημοσύνη; Φυσικά και ναι. Ορισμένα παιδιά έχουν ενστικτωδώς πιο υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη και είναι έτοιμα να αντιμετωπίσουν νέες ή διαφορετικές καταστάσεις και να επικοινωνήσουν πιο εύκολα με τους άλλους ανθρώπους. Άλλα έχουν χαμηλότερη συναισθηματική νοημοσύνη και χρειάζεται να τα διδάξουμε με πιο συγκεκριμένο τρόπο. Ανεξάρτητα όμως από το επίπεδο της συναισθηματική νοημοσύνη τους, σε όλα τα παιδιά πρέπει να καλλιεργείται.
Ορισμένοι απλοί τρόποι που θα σας βοηθήσουν να καλλιεργήσετε τη συναισθηματική νοημοσύνη στο παιδί σας:
• Βοηθήστε το παιδί σας να αναγνωρίσει τα συναισθήματά του.
Μόλις βοηθήσετε το παιδί “να ονομάσει” τα συναισθήματά του, είτε πρόκειται για απογοήτευση είτε για θυμό ή λύπη, μπορεί να αρχίσει και να τα ελέγχει. Σ’ αυτό το σημείο θα πρέπει να το βοηθήσετε όχι μόνο να εξηγήσει τι ακριβώς αισθάνεται αλλά και να καταλάβει πώς αυτό που νιώθει επηρεάζει και τους άλλους.
Όταν το παιδί νιώθει αναστατωμένο ή αποθαρρύνεται, ζητήστε του να σας περιγράψει τι αισθάνεται ή να το γράψει ή να το σχεδιάσει. Κάντε το συχνά, έτσι ώστε να αρχίσει να γνωρίζει τι σημαίνει να είναι λυπημένο ή θυμωμένο και να μάθει να το ονομάζει.
Μην ξεχνάτε να κάνετε το ίδιο όταν πρόκειται και για καλά συναισθήματα. Ένας ωραίος τρόπος είναι να βρείτε κάποια παιδικές εικόνες από ζωάκια που δείχνουν τα συναισθήματα και να βάλετε το παιδί να επιλέξει ποιο
από όλα το αντιπροσωπεύει. Όταν επιλέξει κάποιο από αυτά, ζητήστε του να σας εξηγήσει γιατί το επέλεξε και τι το έκανε να αισθανθεί έτσι.
• Συζητήστε για τα συναισθήματά σας με το παιδί σας.
Ο καλύτερος τρόπος να καλλιεργηθεί η συναισθηματική νοημοσύνη είναι να τη δείξετε εσείς οι ίδιοι. Εκφράστε στα παιδιά σας το πώς αισθάνεστε εσείς οι ίδιοι και γιατί. Συχνά σκεφτόμαστε τα συναισθήματα μόνο όταν είναι έντονα και δύσκολα για να τα διαχειριστούμε, όπως το να αισθανόμαστε απογοητευμένοι ή θυμωμένοι και τα παιδιά μας είναι πολύ πιθανό να γνωρίζουν πότε αισθανόμαστε έτσι. Μπορούμε όμως σ’ αυτό το σημείο να δείξουμε πώς αντιμετωπίζουμε τα δικά μας έντονα συναισθήματα και πώς για παράδειγμα ξεπερνάμε τον θυμό ή την απογοήτευσή μας.
Φυσικά είναι σημαντικό να μιλάμε και για τα θετικά συναισθήματα. Για παράδειγμα, «αισθάνομαι τόσο ευτυχισμένη σήμερα επειδή πήρα προαγωγή!». Περιγράψτε τι αισθάνεστε εσείς οι ίδιοι αλλά δείξτε και πώς τα συναισθήματά σας μπορεί να επηρεάσουν και τα δικά τους.
•Αναγνωρίστε τη διάθεση ή το συναίσθημα μέσα στο σπίτι σας.
Η διάθεση και τα συναισθήματα μέσα στο σπίτι αλλάζουν ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν κάθε φορά. Εάν έχουμε καλεσμένους, μπορεί να νιώθουμε ευχάριστοι και χαρούμενοι. Αν ξυπνήσουμε το πρωί της Κυριακής και το σπίτι είναι ήσυχο, μπορεί να αισθανθούμε ήρεμοι και χαλαροί. Συζητήστε αυτές τις διαφορές με τα παιδιά σας. Αφήστε τα να αναγνωρίσουν τις διαφορετικές διαθέσεις μέσα στο σπίτι σας και να δουν πώς τα δικά τους αισθήματα επηρεάζουν όλη την ατμόσφαιρα του σπιτιού.
• Μην λέτε στα παιδιά σας πώς πρέπει να νιώθουν.
Για παράδειγμα,δεν λέμε «τα αγόρια δεν κλαίνε» κτλ. Αφήστε τα να εκφραστούν ελεύθερα και να σας πουν τα ίδια για τα συναισθήματά τους. Εξάλλου οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί και γι’ αυτό αντιλαμβάνονται διαφορετικά τις καταστάσεις.
• Δημιουργήστε ένα κλίμα εμπιστοσύνης ώστε το παιδί να καταλαβαίνει πως νιώθετε τι αισθάνεται, ακόμη κι αν δεν συμφωνείτε με το λόγο που του προκαλεί το συναίσθημα αυτό. Μόνο έτσι το παιδί θα συνεχίσει να σας μιλάει κι εσείς θα μπορείτε να το βοηθάτε».
