Όπως  υποστηρίζουν «με το «πείραμα» της δημιουργίας «χώρων εποπτευόμενης χρήσης ναρκωτικών» δε δίνεται καμία «λύση» στις πιάτσες εμπορίας και διακίνησης», αλλά αντιθέτως  «θεσμοθετούνται νησίδες μέσα στον οικιστικό ιστό, όπου η Αστυνομία δεν θα έχει δικαιοδοσία καταστολής της διακίνησης ναρκωτικών», αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

Μετά την ψήφιση από τη Βουλή της σχετικής ρύθμισης που περιλαμβανόταν στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας για τη δημιουργία Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης ( ΧΕΧ ή drug consumption rooms – DCRs, όπως ονομάζονται στην Ευρώπη) κι ενώ βρισκόμαστε εν αναμονή της υπουργικής απόφασης που θα καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για τη λειτουργία τους -η οποία αναμένεται να εκδοθεί από το υπουργείο Υγείας μέσα στον επόμενο μήνα- οι υπεύθυνοι επεξεργάζονται ήδη τη λειτουργία του πρώτου χώρου.

Η περιοχή επιλογής του πρώτου ΧΕΧ θα είναι η Ομόνοια, καθώς η λογική λειτουργίας των Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης επιβάλλει να βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από τις «πιάτσες», δηλαδή τα σημεία συνάθροισης εξαρτημένων ατόμων. Συζητείται να στεγαστεί ο πρώτος ΧΕΧ στο κτήριο που στεγάστηκε ο «Οδυσσέας» -ο εποπτευόμενος σταθμός που είχε λειτουργήσει πιλοτικά για εννέα μήνες το 2013 αλλά σταμάτησε η λειτουργία του λόγω νομικού κενού- ο οποίος είναι διαθέσιμος (πρόκειται για ένα κτίριο που ανήκε στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό και έχει παραχωρηθεί στον ΟΚΑΝΑ). Σκέψεις υπάρχουν και για στέγαση στο παλαιό κτήριο του ΙΚΑ στην οδό Πειραιώς.
Υπάρχουν, επίσης, σκέψεις για δημιουργία του δεύτερου ΧΕΧ στη Θεσσαλονίκη.

Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, η δημιουργία ΧΕΧ -από εγκεκριμένους οργανισμούς ή φορείς για την υλοποίηση δράσεων κατά των ναρκωτικών- προβλέπει ότι στους Χώρους Εποπτευόμενης Χρήσης θα παρέχονται υπηρεσίες για την ασφαλέστερη χρήση ναρκωτικών ουσιών και τη μείωση της βλάβης και των αρνητικών επιπτώσεων που συνδέονται με τη χρήση ναρκωτικών. Στοχεύουν, επίσης, στην προσέγγιση περιθωριοποιημένων πληθυσμών και τη βελτίωση των προτύπων χρήσης, στη μείωση των ριψοκίνδυνων συμπεριφορών που σχετίζονται με την ενέσιμη χρήση, όπως η κοινή χρήση των βελόνων, στην άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση περιστατικών υπερβολικής δόσης, αλλά και στην αύξηση της πρόσβασης των χρηστών σε θεραπευτικές υπηρεσίες υποκατάστασης και απεξάρτησης.

«Όχι» σε χώρους εποπτευόμενης χρήσης ναρκωτικών στην Αθήνα από 14 συλλόγους

Αποφασισμένοι να μην επιτρέψουν τη δημιουργία «χώρων εποπτευόμενης χρήσης ναρκωτικών» στις γειτονιές της Αθήνας, δηλώνουν με ανοιχτή επιστολή τους 14 σύλλογοι κατοίκων της πρωτεύουσας.

Όπως  τονίζουν «με το «πείραμα» της δημιουργίας «χώρων εποπτευόμενης χρήσης ναρκωτικών» δε δίνεται καμία «λύση» στις πιάτσες εμπορίας και διακίνησης», αλλά αντιθέτως  «θεσμοθετούνται νησίδες μέσα στον οικιστικό ιστό, όπου η Αστυνομία δε θα έχει δικαιοδοσία καταστολής της διακίνησης ναρκωτικών».

«Δηλώνουμε ότι δεν πρόκειται να συναινέσουμε στη λειτουργία τέτοιων «πειραμάτων» ξανά στις γειτονιές μας», λένε οι κάτοικοι της Αθήνας.

Αναλυτικά, η ανοιχτή επιστολή 14 συλλόγων της Αθήνας:

«Χωρίς να έχει προηγηθεί ευρύς δημόσιος διάλογος και χωρίς να έχει ερωτηθεί η γνώμη των κατοίκων της Αθήνας, κυβέρνηση, τοπική αυτοδιοίκηση και ΜΚΟ ετοιμάζουν τη λειτουργία «χώρων ελεγχόμενης χρήσης ναρκωτικών» σε γειτονιές της Αθήνας.

Η Πολιτεία, έχοντας από χρόνια αποτύχει στην αντιμετώπιση του προβλήματος του εμπορίου και της χρήσης ναρκωτικών, έρχεται να αναγνωρίσει τους χρήστες/ασθενείς ως «άτομα με επιλογή ζωής την τοξικοεξάρτηση» και εμμέσως να τα συνδράμει στη συνέχιση της αυτοκαταστροφής τους με τη θεσμοθέτηση χώρων, όπου θα μπορούν να κάνουν ελεύθερα χρήση ενέσιμων ή μη ουσιών.

Ωστόσο, όπως και να το δει κανείς, με το «πείραμα» της δημιουργίας «χώρων ελεγχόμενης χρήσης ναρκωτικών» δεν δίνεται καμία «λύση» στις πιάτσες εμπορίας και διακίνησης και στην εγκληματικότητα που προκαλείται από την ανάγκη των εξαρτημένων να εξασφαλίσουν τη δόση τους. Αντιθέτως, θεσμοθετούνται νησίδες μέσα στον οικιστικό ιστό, όπου η Αστυνομία δεν θα έχει δικαιοδοσία καταστολής της διακίνησης ναρκωτικών.
Είναι γνωστή εξάλλου και η παρόμοια αποτυχημένη προσπάθεια στο παρελθόν, με την εγκατάσταση των κέντρων χορήγησης μεθαδόνης (ΟΚΑΝΑ) μέσα στις γειτονιές του κέντρου της πόλης, η οποία οδήγησε στη δημιουργία νέων εστιών εμπορίας, χρήσης και εξάπλωση των ήδη υπαρχόντων.

Πρόσφατα, έστω και με αργοπορία, η Πολιτεία αναγνώρισε το λάθος της, μεταφέροντας εκείνα τα κέντρα στα νοσοκομεία. Πώς είναι δυνατόν σήμερα να το επαναλάβει;

Οι κάτοικοι της Αθήνας, έχοντας υποφέρει την τελευταία δεκαετία τραγικά από την εξαθλίωση που προκαλούν τα ναρκωτικά, δηλώνουμε ότι δεν πρόκειται να συναινέσουμε στη λειτουργία τέτοιων «πειραμάτων» ξανά στις γειτονιές μας.

Αν πρόκειται για «πειράματα» περιορισμού της βλάβης των ασθενών/ τοξικοεξαρτημένων, τότε οι μόνοι χώροι που μπορούν να φιλοξενηθούν είναι τα υπάρχοντα νοσοκομεία της Αττικής και όχι ανάμεσα σε σπίτια, παιδικούς σταθμούς, σχολεία, ξενοδοχεία, θέατρα και χώρους πολιτισμού, χώρους εργασίας, εμπορίου ή συνάθροισης και αναψυχής των κατοίκων.

Οι γειτονιές της πόλης αναζητούν επιλογές ζωής και όχι αυτοκαταστροφής».

Το σκεπτικό του υπουργείου Υγείας

Για μία νομοθετική παρέμβαση ανθρωπιστική και επιστημονικά τεκμηριωμένη, με κοινωνική ευαισθησία και πρωτίστως με όρους προστασίας της δημόσιας υγείας κάνει λόγο ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός, υπογραμμίζοντας ότι στόχος είναι οι άνθρωποι που θα πηγαίνουν στους ΧΕΧ να κάνουν ένα πρώτο βήμα επαφής, με το δημόσιο σύστημα υγείας και διασύνδεσής τους με άλλες υπηρεσίες, είτε υποκατάστασης, είτε ψυχοκοινωνικής υποστήριξης.

Οι ΧΕΧ θα λειτουργούν μόνο από τους εγκεκριμένους φορείς του άρθρου 51 του Ν.4139/13 και θα διατηρούν μητρώο καταγραφής ληπτών υπηρεσιών, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στη ρύθμιση του πολυνομοσχεδίου.

Από την πλευρά του υπουργείου Υγείας επισημαίνεται ότι για τους ΧΕΧ υπάρχει επιστημονική συνηγορία, διεθνής βιβλιογραφία και καλές ευρωπαϊκές πρακτικές, ενώ ήταν και απαίτηση της Αυτοδιοίκησης, επιστημονικών φορέων που δραστηριοποιούνται στο χώρο των εξαρτήσεων, αλλά και απαίτηση εκπροσώπων των χρηστών.

Η ηγεσία του υπουργείου Υγείας χαρακτηρίζει τη δημιουργία ΧΕΧ «προοδευτική ρύθμιση», ενώ δηλώνει ότι περιμένει τη στήριξη των πολιτικών δυνάμεων «που αυτοαποκαλούνται προοδευτικές».

Στην αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου, αναφορικά με τους Χώρους Εποπτευόμενης Χρήσης, παρατίθενται στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά για το έτος 2016, σύμφωνα με τα οποία η εκτίμηση του συνολικού αριθμού των λεγόμενων χρηστών υψηλού κινδύνου στη χώρα είναι 17.067, και οι μισοί από αυτούς εντοπίζονται στην ευρύτερη περιοχή του Λεκανοπεδίου Αττικής. Πρόκειται για ενεργούς χρήστες ψυχότροπων ουσιών, έναν ιδιαίτερα περιθωριοποιημένο πληθυσμό, συχνά χωρίς στέγη και με περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Η προσέγγιση της συγκεκριμένης κατηγορίας χρηστών ψυχότροπων ουσιών, αυτών δηλαδή που έχουν χαμηλό ή κανένα κίνητρο για ένταξη σε θεραπεία απεξάρτησης, επιτυγχάνεται μέσα από τα λεγόμενα μέτρα μείωσης της βλάβης.