Η Novartis έλαβε έγκριση του FDA για τη σιπονιμόδη, το πρώτο από του στόματος φάρμακο για την αντιμετώπιση της ενεργού μορφής της δευτεροπαθώς προϊούσας πολλαπλής σκλήρυνσης.

Πιο αναλυτικά, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ενέκρινε τη σιπονιμόδη για τη θεραπεία των ενηλίκων ασθενών με υποτροπιάζουσες μορφές πολλαπλής σκλήρυνσης, συμπεριλαμβανομένης της ενεργού μορφής δευτεροπαθώς προϊούσας πολλαπλής σκλήρυνσης (SPMS), της υποτροπιάζουσας διαλείπουσας πολλαπλής σκλήρυνσης (RRMS) και του κλινικά μεμονωμένου  συνδρόμου (CIS)*.

Η δευτεροπαθώς προϊούσα πολλαπλή σκλήρυνση (SPMS) είναι μια μορφή πολλαπλής σκλήρυνσης πουχαρακτηρίζεται από προοδευτική και μη αναστρέψιμη νευρολογική αναπηρία.

Η σιπονιμόδη αναμένεται να είναι διαθέσιμη στις ΗΠΑ σε περίπου μία εβδομάδα**.
Δεν απαιτείται παρακολούθηση των ασθενών κατά την πρώτη δόση (FDO, παρακολούθηση καρδιακής λειτουργίας κατά την έναρξη, εκτός αν έχουν συγκεκριμένες προϋπάρχουσες καρδιακές διαταραχές.

Ο Paul Hudson, Διευθύνων Σύμβουλος, Novartis Pharmaceuticals δήλωσε: «Ένας από τους πιο σημαντικούς στόχους της θεραπείας της πολλαπλής σκλήρυνσης είναι η επιβράδυνση της εξέλιξης της αναπηρίας και η διατήρηση της γνωστικής λειτουργίας. Με τη σιπονιμόδη, οι ασθενείς με ενεργό μορφή δευτεροπαθώς προϊούσας  πολλαπλής σκλήρυνσης (SPMS) θα έχουν πρόσβαση στην πρώτη αποτελεσματική από του στόματος θεραπεία που στοχεύει στην εξέλιξη της νόσου, ακόμα και όταν η πολλαπλή σκλήρυνση μεταβαίνει σε στάδιο όπου η επιδείνωση είναι ανεξάρτητη  από τις υποτροπές».

Οι περισσότεροι ασθενείς θα μεταβούν από την υποτροπιάζουσα διαλείπουσα πολλαπλή σκλήρυνση (RRMS) στη δευτεροπαθώς προϊούσα πολλαπλή σκλήρυνση (SPMS) στην πορεία του χρόνου. Επομένως, η πρώιμη έναρξη της θεραπείας είναι κρίσιμη για τους ασθενείς ώστε να μειωθεί ο ρυθμός εξέλιξης αναπηρίας. Η εξέλιξη της αναπηρίας πολύ συχνά περιλαμβάνει – μεταξύ άλλων – επίδραση στη βάδιση, που θα μπορούσε να οδηγήσει στο να χρειάζονται οι ασθενείς βοήθημα βάδισης ή αναπηρικό αμαξίδιο, δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης και έκπτωση νοητικής λειτουργίας.  

Η κλινική μελέτη Φάσης ΙΙΙ EXPAND

Η έγκριση του της σιπονιμόδης βασίζεται σε πρωτοποριακά δεδομένα από τη κλινική μελέτη Φάσης ΙΙΙ EXPAND, μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη που συνέκρινε την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της σιπονιμόδης έναντι του εικονικού φαρμάκου σε άτομα που πάσχουν από δευτεροπαθώς προϊούσα πολλαπλή σκλήρυνση. 

Οι ασθενείς που εντάχθηκαν στη μελέτη EXPAND αποτελούν έναν αντιπροσωπευτικό πληθυσμό τυπικών ασθενών με δευτεροπαθώς προϊούσα πολλαπλή σκλήρυνση (SPMS): κατά την έναρξη της μελέτης οι ασθενείς είχαν μέση ηλικία τα 48 έτη, έπασχαν από πολλαπλή σκλήρυνση για περίπου 16 έτη και περισσότεροι από το 50% είχαν μέση τιμή 6.0 στη Κλίμακα Εκτεταμένης Κατάστασης Αναπηρίας (EDSS) και είχαν ανάγκη βοηθήματα για τη βάδιση.
Η σιπονιμόδη μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο εξέλιξης της αναπηρίας με 3μηνη επιβεβαίωση (CDP) (κύριο καταληκτικό σημείο, 21% μείωση έναντι του εικονικού φαρμάκου, p=0.013, 33% μείωση έναντι του εικονικού φαρμάκου σε ασθενείς με δραστηριότητα υποτροπής στα δύο έτη πριν από την έναρξη, p=0.0100). Επιπροσθέτως, η σιπονιμόδη καθυστέρησε σημαντικά τον κίνδυνο εξέλιξης της αναπηρίας με 6μηνη επιβεβαίωση (CDP) (26% έναντι του εικονικού φαρμάκου, p=0.0058) και μείωσε τον ετησιοποιημένο ρυθμό υποτροπών (ARR) κατά 55%. Επιπλέον, η μελέτη EXPAND έδειξε σημαντικές ευνοϊκές εκβάσεις σε άλλες σχετικές μετρήσεις για τη δραστηριότητα της πολλαπλής σκλήρυνσης, συμπεριλαμβανομένης της γνωστικής λειτουργίας, της ενεργότητας της νόσου με βάση τη μαγνητική τομογραφία και της απώλειας εγκεφαλικού όγκου (συρρίκνωση του εγκεφάλου).

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες αντιδράσεις (επίπτωση μεγαλύτερη από 10%) ήταν η κεφαλαλγία, η υπέρταση και η αύξηση των τρανσαμινασών.

Το μέλος της Επιτροπής Συντονισμού της EXPAND Bruce Cree, MD, PhD, MAS, Διευθυντής Κλινικών Ερευνών και ο George A. Zimmermann, Καθηγητής στη Πολλαπλή Σκλήρυνση, Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Σαν Φρανσίσκο, Ιατρική Σχολή, δήλωσαν: «Με την έγκριση της σιπονιμόδης πλέον έχουμε μια θεραπευτική επιλογή για την οποία υπήρχε μεγάλη ανάγκη για την αντιμετώπιση της ενεργούς μορφής δευτεροπαθώς προϊούσας πολλαπλής σκλήρυνσης. Το σημαντικότερο είναι ότι οι επαγγελματίες υγείας έχουν πλέον ακόμα ένα λόγο για να βοηθήσουν τους ασθενείς να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα και να εντοπίσουν τα πρώιμη σημάδια της εξέλιξης της νόσου».

Η Novartis έχει δεσμευτεί να παρέχει τη σιπονιμόδη σε ασθενείς σε παγκόσμιο επίπεδο και επί του παρόντος έχουν προγραμματιστεί επιπρόσθετες υποβολές σε ρυθμιστικές αρχές υγείας εκτός των ΗΠΑ. Αναμένεται έγκριση από τις ρυθμιστικές αρχές για τη σιπονιμόδη στην Ευρωπαϊκή Ένωση στα τέλη του 2019, ενώ επιπρόσθετες εγκρίσεις αναμένονται εντός του 2019 στην Ελβετία, την Ιαπωνία, την Αυστραλία και τον Καναδά.

Η σιπονιμόδη

Είναι ένας νέας γενιάς εκλεκτικός τροποποιητής των υποδοχέων της 1-φωσφορικής σφιγγοσίνης που ενδείκνυται για τη θεραπεία των υποτροπιαζουσών μορφών πολλαπλής σκλήρυνσης και περιλαμβάνει το κλινικά μεμονωμένο  σύνδρομο (CIS), την υποτροπιάζουσα διαλείπουσα νόσο και την ενεργό μορφή της  δευτεροπαθώς προϊούσας νόσου στους ενήλικες. Η σιπονιμόδη δεσμεύεται εκλεκτικά στους υποδοχείς S1P₁ και S1P₅. Σε σχέση με τον υποδοχέα S1P₁ αποτρέπει  την έξοδο των λεμφοκυττάρων από τους λεμφαδένες και ως συνέπεια αυτού αποτρέπειτην είσοδό τους στο κεντρικό νευρικό σύστημα των ασθενών με πολλαπλή σκλήρυνση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αντιφλεγμονώδη δράση της σιπονιμόδης. Επίσης, η σιπονιμόδη, εισχωρεί στο κεντρικό νευρικό σύστημα και δεσμεύεται απευθείας στους υποδοχείς S1P₅ και S1P₁ σε συγκεκριμένα κύτταρα του κεντρικού νευρικού συστήματος (ολιγοδενδροκύτταρα και αστροκύτταρα) για την προώθηση της επαναμυελύνωσης και την πρόληψη της φλεγμονής.

*Το κλινικά μεμονωμένο  σύνδρομο (CIS) ορίζεται ως το πρώτο επεισόδιο νευρολογικών συμπτωμάτων που διαρκεί τουλάχιστον 24 ώρες και προκαλείται από φλεγμονή ή από απομυελίνωση στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

**Ο χρόνος διαθεσιμότητας μπορεί να διαφέρει καθώς οι πάροχοι φροντίδας υγείας ενσωματώνουν τη σιπονιμόδη στις πρακτικές τους.