Όσο ενήμεροι και να είμαστε, πλέον, για τις αρνητικές συνέπειες του καπνίσματος εξακολουθούν και σοκάρουν στοιχεία που συχνά δημοσιεύονται αποδίδοντας με αριθμούς τη ζημία της βλαβερής συνήθειας στον ανθρώπινο οργανισμό, όπως αυτά που πρόσφατα παρουσίασε η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (Ε.Π.Ε.) για το κάπνισμα στην Ελλάδα, σε ενημερωτική εκδήλωση με θέμα «Η υγεία των πνευμόνων για τη μακροζωία και την ευεξία».

Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη 

Τρίκαλα, η πρώτη πόλη ελεύθερη καπνού

Σκοπός της εκδήλωσης, που πραγματοποιήθηκε στο Δημαρχείο Τρικάλων, στο πλαίσιο των δράσεων της ΕΠΕ με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, ήταν αφενός η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία –και όχι μόνο– που σχετίζονται με τη χρήση καπνού και η ευαισθητοποίηση όλων για την εφαρμογή πολιτικών ελάττωσης της κατανάλωσης καπνού αλλά και αφετέρου η ανάδειξη του παραδείγματος του Δήμου Τρικκαίων στην εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου, που ισχύει στη χώρα μας.

Ελλάδα: το 37% των ενηλίκων είναι καπνιστές

Όπως  ανέφερε σχετικά με τις επιπτώσεις της χρήσης του καπνού στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της ομιλία της η κα Ιωάννα Μητρούσκα, Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος, Συντονίστρια της Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος & Προαγωγής της Υγείας της Ε.Π.Ε και Διευθύντρια της Πνευμονολογικής Κλινικής του ΠΑ.Γ.Ν.Η., τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι στη χώρα μας καπνίζει το 37% των ενηλίκων, με περισσότερους από 15.000 ανθρώπους να πεθαίνουν κάθε χρόνο από νόσημα που σχετίζεται με το κάπνισμα, ενώ ξοδεύονται 25-30 εκατ. ευρώ/έτος για τσιγάρα.

31^η Μαΐου: έχει οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) και  άλλους συνεργαζόμενους οργανισμούς, ως Παγκόσμια Μέρα Κατά του Καπνίσματος

Το βασικό μήνυμα για το 2019 είναι «Κάπνισμα και Υγεία των Πνευμόνων» και έχει διττό στόχο: αρχικά, την αύξηση της επαγρύπνησης σε ό,τι αφορά τους ιδιαίτερους κινδύνους του καπνίσματος στην υγεία των πνευμόνων και τον καθοριστικό ρόλο που έχουν οι πνεύμονες στη γενικότερη υγεία και ευεξία του ανθρώπου αλλά, παράλληλα, και την ενίσχυση της προσοχής ως προς την αποτελεσματικότητα - με κέρδος την ανθρώπινη ζωή- των δράσεων ελάττωσης του καπνίσματος, όπως η αύξηση της τιμής των τσιγάρων, η απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους, η βοήθεια των καπνιστών στη διακοπή καπνίσματος και η ενημέρωση από τα ΜΜΕ. Η πλήρης εφαρμογή όλων αυτών των μέτρων θα βελτιώσει την υγεία και την ευεξία του πληθυσμού και θα σώσει ζωές.

Το κάπνισμα και η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα αυξάνουν τον κίνδυνο νοσημάτων

 Παράλληλα, το κάπνισμα και η έκθεση στον καπνό του τσιγάρου επηρεάζουν την υγεία των πνευμόνων με πολλούς τρόπους:  

• Καρκίνος των Πνευμόνων: Το κάπνισμα ευθύνεται για τους περισσότερους θανάτους από καρκίνο των πνευμόνων διεθνώς. Το παθητικό κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου πνευμόνων στους μη-καπνιστές. Ο καρκίνος των πνευμόνων είναι η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στην Ευρώπη, όπου περίπου 430.000 άνθρωποι πέθαναν από καρκίνο των πνευμόνων το 2018 ενώ διαγνώσθηκαν περισσότερες από 500.000 νέες περιπτώσεις την ίδια περίοδο. Η διακοπή του καπνίσματος ελαττώνει τον κίνδυνο.
• Χρόνια Αναπνευστικά Νοσήματα, όπως Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και Άσθμα: το κάπνισμα είναι η κύρια αιτία της ΧΑΠ, μιας νόσου που χαρακτηρίζεται από βήχα και δύσκολη-αγωνιώδη αναπνοή. Επιπλέον, το κάπνισμα επιδεινώνει το άσθμα, προκαλεί παροξυσμούς (βήχα, δύσπνοια, συριγμό) με αποτέλεσμα τον περιορισμό των καθημερινών δραστηριοτήτων και αναπηρία. Η έγκαιρη διακοπή του καπνίσματος είναι η αποτελεσματικότερη μέθοδος για την επιβράδυνση της εξέλιξης της ΧΑΠ και τη βελτίωση των συμπτωμάτων του άσθματος.
• Ακόμη, τα παιδιά που εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης λοίμωξης αναπνευστικού καθώς και μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης ή παροξυσμού άσθματος, πνευμονίας και βρογχίτιδας. Επίσης, είναι πλέον αποδεδειγμένη η σχέση του καπνίσματος με τη φυματίωση και τα στοιχεία δείχνουν ότι τα χημικά συστατικά του καπνού μπορεί να αναζωπυρώσουν λανθάνουσα φυματίωση.

Η αντιμετώπιση της νόσου του καπνίσματος

Αυτή αρχίζει με τη συνειδητοποίηση ότι δεν πρόκειται για μια κακή συνήθεια αλλά για μια κατάσταση εθισμού, την οποία μπορεί να αντιμετωπίσει χωρίς εξειδικευμένη βοήθεια μόνο το 3-5% των καπνιστών. Καίριο ρόλο κατέχει και η αλλαγή της στάσης απέναντι στο κάπνισμα όλων των επαγγελματιών της Υγείας.

Το 2000, άρχισαν να λειτουργούν, για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα και στο Ηράκλειο Κρήτης Ιατρεία Βοήθειας Διακοπής Καπνίσματος (Ι.Δ.Κ) και αυτή τη στιγμή, με πρωτοβουλία και δράσεις της Ε.Π.Ε, λειτουργούν σχεδόν σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας, με τα υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας στην Ευρώπη.

Ο καπνιστής στα Ι.Δ.Κ. αντιμετωπίζεται ως ασθενής. Λαμβάνεται το ιατρικό ιστορικό του, εξετάζεται ιατρικά και στοιχειοθετείται τόσο το ιστορικό του σε σχέση με το κάπνισμα όσο και το προφίλ του ως καπνιστή. Ελέγχονται ακόμη κάποιες ιδιαίτερες παράμετροι, όπως σωματικό βάρος, εκπνεόμενο μονοξείδιο (CO), αναπνευστική λειτουργία (σπιρομέτρηση), βαθμός εξάρτησης από τη νικοτίνη ή το κάπνισμα (χρησιμοποιώντας διεθνείς κλίμακες) κ.λ.π. Ανάλογα με το γενικότερο ιστορικό (ιατρικό), το προφίλ του καπνιστή και το βαθμό εξάρτησης και λαμβάνοντας υπόψη τους προβληματισμούς του κάθε καπνιστή, καθορίζεται η μέθοδος παρακολούθησης και θεραπείας της νόσου του καπνίσματος, που συνδυάζει ψυχολογική υποστήριξη (γενική ή εξειδικευμένη, όπου κρίνεται απαραίτητο) με ασφαλή και αποτελεσματική φαρμακοθεραπεία.

Η στοχευμένη ιατρική υποστήριξη στα Ι.Δ.Κ μπορεί να αντιμετωπίσει τη χρόνια νόσο της εξάρτησης από τη νικοτίνη (εξάρτηση μεγαλύτερη από αυτή της κοκαΐνης) καθώς αυξάνει πάνω από 35-55% το ποσοστό επιτυχίας διακοπής».