Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από κάποια μορφή άνοιας, οι επιστήμονες, ωστόσο, δεν έχουν με βεβαιότητα αποφανθεί για τις αιτίες που προκαλούν την εκδήλωση της κατάστασης αυτής. Οι πρόσφατα δημοσιευμένες κατευθυντήριες οδηγίες πρόληψης από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αξιολογούν 12 παράγοντες κινδύνου και παρέχουν συμβουλές σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισής τους.

Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

Περίπου 50 εκατομμύρια άνθρωποι, σε όλο τον κόσμο, πάσχουν από άνοια, ένα γενικό όρο που περιλαμβάνει μια σειρά νευροεκφυλιστικών καταστάσεων που προκαλούν απώλεια μνήμης. Αυτές οι καταστάσεις μπορούν να γίνουν αρκετά σοβαρές, ώστε να βλάψουν την ικανότητα ενός ατόμου να συνεχίσει τις συνήθεις καθημερινές του δραστηριότητες, μέχρι και να του κοστίσουν την ίδια τη ζωή του.

Η πιο κοινή μορφή άνοιας είναι η νόσος του Αλτσχάιμερ, η οποία επηρεάζει -μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες- 5,8 εκατομμύρια ανθρώπους, σύμφωνα με την Alzheimer's Association.

Χωρίς ακριβή διευκρίνιση η αιτιολογία της άνοιας

Παρόλο που η άνοια αλλάζει τη ζωή πολλών ανθρώπων και των οικογενειών τους σε όλο τον κόσμο, οι επιστήμονες ακόμα δεν έχουν ανακαλύψει τι ακριβώς προκαλούν τις συνθήκες που εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία.

Ωστόσο, ο μεγάλος αριθμός ατόμων που ζουν με μια μορφή άνοιας έχει καταστήσει παγκόσμια προτεραιότητα την έρευνα για την άνοια. Ως αποτέλεσμα, έχουμε τώρα μια καλή ιδέα για το ποιοι παράγοντες κινδύνου μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξή της.

Οι κατευθυντήριες οδηγίες για την πρόληψη της άνοιας

Πρόσφατα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) δημοσίευσε ένα νέο σύνολο κατευθυντήριων οδηγιών που στοχεύουν στην ενημέρωση των κυβερνήσεων, των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής Υγείας και των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης σχετικά με τους ενδεχόμενους παράγοντες κινδύνου για την άνοια και τις πολιτικές παρεμβάσεων για τον καλύτερο τρόπο πρόληψης της άνοιας.

Ορισμένοι από αυτούς τους παράγοντες σχετίζονται με τον τρόπο ζωής και, ως εκ τούτου, μπορούν να τροποποιηθούν. Έτσι, με την κατάλληλη πληροφόρηση, οι πολίτες θα είναι σε θέση να γνωρίζουν πώς να προσαρμόσουν τον τρόπο ζωής τους ώστε να διατηρούνται πιο υγιείς και να μειώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης διαφόρων αρνητικών καταστάσεων για την υγεία τους, συμπεριλαμβανομένης της άνοιας.

Με άλλα λόγια, για άλλη μία φορά, το συμπέρασμα για την άνοια είναι ότι, ενώ δεν υπάρχει θεραπεία, υπάρχουν πράγματα που μπορεί να κάνει κάποιος για να μειωθεί ο κίνδυνος ή να επιβραδυνθεί η έναρξη.

Οι 12 παράγοντες που πρέπει να προσέξουμε

Ο ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου είναι η μεγάλη ηλικία, χωρίς ωστόσο η άνοια να είναι φυσιολογική ή αναπόφευκτη συνέπεια της γήρανσης.

Υπάρχουν και γενετικοί παράγοντες που παίζουν ρόλο αλλά και πολλοί παράγοντες που μπορούν να τροποποιηθούν, με τους ειδικούς να τονίζουν ότι αλλαγές του τρόπου ζωής μπορούν να εμποδίσουν το ένα τρίτο των περιστατικών.

Σχετικά με τους τροποποιήσιμους παράγοντες, οι οδηγίες συνιστούν:

1. Άσκηση για τα ενήλικα άτομα, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων. Στόχος είναι η μέτριας έντασης άσκηση τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα.
2. Διακοπή καπνίσματος. Επιβάλλεται καθώς κρίνεται ότι προκαλεί σημαντικές ζημίες στον εγκέφαλο και το σώμα.
3. Υγιεινή, μεσογειακού τύπου διατροφή. Θεωρείται ωφέλιμη για όλους (υγιείς και μη) αλλά ακόμα και σε άτομα με ήπια γνωστική εξασθένηση για να μειωθεί ο κίνδυνος της γνωσιακής παρακμής ή / και της άνοιας. Παράλληλα, αποτρέπει ο ΠΟΥ το κοινό να λαμβάνει βιταμίνες σε μορφή χαπιών, καθώς δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου άνοιας.
4. Αποφυγή μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ. Η κατάχρηση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την άνοια. Οι παρεμβάσεις για το αλκοόλ αφορούν και το γενικό πληθυσμό και ενήλικες με ήπια γνωστική δυσλειτουργία ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος της γνωσιακής παρακμής και της άνοιας -εκτός από τα άλλα οφέλη για την υγεία.
5. Γνωστική εκπαίδευση. έρευνες δείχνουν ότι δραστηριότητες που προκαλούν το μυαλό, όπως σταυρόλεξα, θα μπορούσαν να είναι ωφέλιμες και το γενικό πληθυσμό και ενήλικες με ήπια γνωστική δυσλειτουργία ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος της γνωσιακής παρακμής ή / και της άνοιας.
6. Διατήρηση της κοινωνικότητας. Αν και δεν υπάρχει απόδειξη ότι αυτό θα σταματήσει ή θα επιβραδύνει την άνοια, οι δεσμοί και οι διατήρηση των φιλικών και κοινωνικών σχέσεων συνδέεται με την καλή υγεία και ευεξία.
7. Διατηρήσει υγιούς σωματικού βάρους. Σε συνδυασμό με την καλή διατροφή και την άσκηση είναι σημαντικός παράγοντας υγείας και ευεξίας.
8. Ρύθμιση της υπέρτασης. Φαίνεται να υπάρχει ισχυρή σύνδεση με την άνοια.
9. Ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη. Ο αποτελεσματικός έλεγχος του σακχάρου είναι σημαντικός για τη μείωση του κινδύνου σχετικών επιπλοκών και την καλύτερη σωματική, πνευματική και ψυχική υγεία του ατόμου.
10. Ρύθμιση της υψηλής χοληστερόλης. Αποτελεί παράγοντα κινδύνου, αν και δεν είναι σαφές αν οι στατίνες αναστρέφουν τον κίνδυνο.
11. Διαχείριση της κατάθλιψης. Αν και φαίνεται να υπάρχει στενή σύνδεση, προς το παρόν, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να προταθεί η χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων για τη μείωση του κινδύνου άνοιας.
12. Διαχείριση της απώλειας ακοής. Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να προταθεί η χρήση ακουστικών βοηθημάτων για τη μείωση του κινδύνου γνωστικής απώλειας ή / και άνοιας, παρά το γεγονός ότι φαίνεται να υπάρχει στενή σύνδεση μεταξύ απώλειας ακοής και γνωσιακής παρακμής.