Μεγάλη αναστάτωση προκλήθηκε στους ασθενείς με Κυστική Ίνωση, όταν, τον προηγούμενο μήνα, πληροφορήθηκαν ότι η Αυστρία δε θα δέχεται πλέον Έλληνες ασθενείς για μεταμόσχευση πνευμόνων, με αποτέλεσμα να βρεθούν σε ένα μεταβατικό κενό.

Μόλις πριν λίγες μέρες, ύστερα από έντονες πιέσεις, υπογράφηκε το ΦΕΚ που επιτρέπει την τυπική εκκίνηση των μεταμοσχεύσεων πνευμόνων στη χώρα μας, στο Ωνάσειο καρδιοχειρουργικό κέντρο, αλλά ακόμη δεν έχουν καθοριστεί επίσημα τα κριτήρια για την ένταξη των υποψήφιων ασθενών στην Εθνική Λίστα Αναμονής για μεταμόσχευση πνευμόνων.
Με δεδομένο ότι η χώρα μας είναι η τελευταία στη δωρεά οργάνων, χρειάζεται αρκετός χρόνος ώστε η εθνική μας λίστα να έχει «πραγματικό αντίκρισμα».
Τα κρίσιμα ερωτήματα που προκύπτουν είναι πόσες μεταμοσχεύσεις πνευμόνων ανά έτος θα καταφέρουμε να πραγματοποιήσουμε στο νέο εθνικό μας πρόγραμμα, όταν το 2017 καταφέραμε να μεταμοσχευθούν 7 ασθενείς στην Αυστρία, και ποια η προετοιμασία μας ως χώρα αναφορικά με την αύξηση αξιοποιήσιμων μοσχευμάτων πνεύμονα;

 Δυστυχώς, το ιστορικό των προσπαθειών μεταμόσχευσης πνευμόνων στη χώρα μας είναι αρκετά επιβαρυμένο και έχουν ήδη εντοπιστεί ολιγωρίες.

Διακρατικό Πρόγραμμα με την Αυστρία

Μέχρι σήμερα στην Ελλάδα, δεν πραγματοποιούνται μεταμοσχεύσεις πνευμόνων. Μετά και τις πρωτοβουλίες του Πανελληνίου Συλλόγου Κυστικής Ίνωσης, ο Πρόεδρος του ΕΟΜ το 2015 υπέγραψε διακρατικό συμβόλαιο συνεργασίας μεταξύ των νοσοκομείων Σισμανογλείου και ΑΚΗ της Βιέννης, δίνοντας την ευκαιρία στους Έλληνες ασθενείς να μεταμοσχεύονται στην Αυστρία.
Σε μια ζωτικής σημασίας συνεργασία με το μεταμοσχευτικό κέντρο του ΑΚΗ της Βιέννης, είχε συμφωνηθεί να μεταμοσχεύονται κατά μέσο όρο 5 ασθενείς το χρόνο, με κορύφωση την μεταμόσχευση 7 Ελλήνων ασθενών το 2017. Αυτή ήταν μια προσωρινή λύση με μεγάλο οικονομικό κόστος, η οποία μάλιστα το 2016 προκάλεσε ένα προσωρινό «πάγωμα» της συνεργασίας αυτής, καθώς ο ΕΟΠΥΥ όφειλε 1,5 εκατομμύριο ευρώ στον ασφαλιστικό φορέα της Αυστρίας για τις μεταμοσχεύσεις πνευμόνων που είχαν ήδη πραγματοποιηθεί, με αποτέλεσμα να κινδυνεύσει ένας 21χρονος Έλληνας ασθενής. Τελικά, χάρη σε έγκαιρες παρεμβάσεις, η συνεργασία συνεχίστηκε κανονικά.

Μετά και την επίσκεψη του επικεφαλής του προγράμματος της Αυστρίας κ. Κλεπέτκο στην χώρα μας, ξεκίνησε το 2018  το πρόγραμμα εκπαίδευσης μιας ομάδας Ελλήνων γιατρών στο AΚH της Βιέννης, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση. Σκοπός του προγράμματος ήταν η προετοιμασία επιστημονικής ομάδας για την επικείμενη εκκίνηση μεταμόσχευσης πνευμόνων στην Ελλάδα στο Ωνάσειο καρδιοχειρουργικό κέντρο και φυσικά μια ομαλή μετάβαση από το πρόγραμμα φιλοξενίας μας στην Αυστρία, στο εθνικό πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων της χώρας μας.

Γιατί η Βιέννη διέκοψε ξαφνικά τη συνεργασία

Ενώ ακόμη ήταν σε εξέλιξη το πρόγραμμα συνεργασίας με την Αυστρία, το νοσοκομείο ΑΚΗ της Βιέννης το Μάιο ακύρωσε προγραμματισμένο ραντεβού Έλληνα ασθενή και με επιστολή του ενημέρωσε ότι διακόπτεται η συνεργασία, αναφέροντας ότι -βάσει του κοινού πλάνου των δύο χωρών- θα έπρεπε ήδη να έχουν ξεκινήσει οι μεταμοσχεύσεις πνευμόνων στη χώρα μας. Η επιστολή έκλεινε με ευχές για επίλυση των οργανωτικών αλλά και πολιτικών (!) προβλημάτων της χώρας μας, αναδεικνύοντας ότι από πλευράς μας υπάρχουν καθυστερήσεις και ασυνέπειες. Αυτό ενισχύεται με το γεγονός ότι η σχετική Υπουργική Απόφαση για την έναρξη μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα, μέχρι και την αποστολή της επιστολής, δεν είχε εκδοθεί λόγω καθυστερήσεων της προεκλογικής περιόδου.

«Οι πολλαπλές προσπάθειες μας για απαντήσεις από το υπουργείο δεν έλαβαν ανταπόκριση παρά μόνο μετά το πέρας των ευρωεκλογών, όπου μας διαμηνύθηκε ότι θα προχωρήσει το ΦΕΚ, όπως και έγινε», αναφέρουν εκπρόσωποι του Πανελληνίου Συλλόγου Κυστικής Ίνωσης, σε σχετική ανακοίνωσή τους.

Είναι προφανές πως η προεκλογική περίοδος και το κόστος διακοπής της υποστήριξης της ομάδας του κ. Κλεπέτκο, επηρέασε την επίλυση του θέματος, αλλά το κακό είχε ήδη γίνει. «Μεταπηδήσαμε απότομα στο μονόδρομο του ελληνικού προγράμματος μεταμοσχεύσεων χωρίς να υπάρχει προετοιμασία για την επιθυμητή ομαλή μετάβαση».

Κενά στη βασική προετοιμασία του μεταμοσχευτικού προγράμματος

Στην επίσκεψη του πριν 3 χρόνια στο Ωνάσειο καρδιοχειρουργικό κέντρο, ο επικεφαλής του προγράμματος κ. Κλεπέτκο είχε διαμηνύσει ότι το ένα από τα τρία βήματα που χρειαζόταν να κάνει η χώρα μας πριν ξεκινήσει ένα μεταμοσχευτικό πρόγραμμα, θα ήταν η σταδιακή παρακολούθηση των ήδη μεταμοσχευμένων ασθενών μας (follow up), κάτι που -για αγνώστους λόγους- δεν έγινε. Φυσικά, το πρώτο βήμα είναι να υπάρχουν επαρκή μοσχεύματα, καθώς χωρίς δότες δεν υφίσταται μεταμόσχευση.

Όταν λοιπόν είχαμε φτάσει να έχουμε κατά μέσο όρο 5 μεταμοσχεύσεις πνεύμονα το χρόνο στην Αυστρία και με δεδομένο ότι η χώρα μας είναι η τελευταία στη δωρεά οργάνων και οι πνεύμονες είναι από τα πιο δύσκολα όργανα,  τα προγνωστικά είναι αρκετά δυσοίωνα. 

«Πρέπει με κάθε τρόπο να αποφευχθεί η επανάληψη της πρόσφατης αποτυχίας της υλοποίησης του μεταμοσχευτικού προγράμματος πνεύμονα στο Νοσοκομείο Παπανικολάου Θεσσαλονίκης, με τα μεγαλεπήβολα σχέδια και τα υπέρογκα κόστη για εξοπλισμό που έπεσαν στο κενό, αφήνοντας αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με την ύπαρξη ή όχι της εθνικής λίστας. Όταν μάλιστα πρόκειται για ζωές ασθενών, μιλάμε για αδικαιολόγητες - πιθανές- απώλειες», τονίζουν οι εκπρόσωποι του Πανελληνίου Συλλόγου Κυστικής Ίνωσης.

Το μεγάλο στοίχημα

Μέσα σε αυτήν την εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία, υπάρχουν τρεις παράγοντες που αν αξιοποιηθούν σωστά, μπορούμε και πρέπει να πετύχουμε το θαύμα.

• Υποδομές: Η υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση με την επέκταση του Ωνασείου Νοσοκομείου είναι μια τεράστια επένδυση που εγγυάται τις απαραίτητες σύγχρονες υποδομές.
• Επιστημονική επάρκεια: Η επιστημονική ομάδα που πριν λίγους μήνες επέστρεψε από την εξειδίκευσή της στην Αυστρία, σε συνδυασμό με την υποστήριξη της έμπειρης ομάδας του κ. Κλεπέτκο, θωρακίζει την ιατρική επάρκεια για την επιτυχή έκβαση των μεταμοσχεύσεων.
• Μοσχεύματα: Όλα αυτά για να γίνουν πραγματικότητα χρειάζονται δότες και η έλλειψη δοτών δεν οφείλεται μόνο στην άρνηση των πολιτών για δωρεά οργάνων. Όταν σχετικά μικρά νοσοκομεία δίνουν 4-5 μοσχεύματα το χρόνο ενώ μεγάλα νοσοκομεία δε δίνουν κανένα, είναι προφανές ότι εκεί βρίσκεται η βάση του προβλήματος και όχι στην άρνηση των πολιτών για δωρεά. Η αύξηση λοιπόν των δοτών είναι ένα πολυπαραγοντικό θέμα και δεν επιλύεται μόνο με καμπάνιες παρακίνησης των πολιτών να γίνουν δότες.

«Το καίριο πρόβλημα είναι ότι, μέχρι σήμερα, δεν έχει υλοποιηθεί κανένα ολοκληρωμένο σχέδιο επικεντρωμένο στην αιτία του προβλήματος της έλλειψης μοσχευμάτων, το οποίο να ξεκινά από τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), να περνάει από τον ΕΟΠΥΥ, να συντονίζεται με επάρκεια από τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), να παρακολουθείται από το υπουργείο Υγείας και να καταλήγει στον κάθε πολίτη - δότη – λήπτη».

Τι ζητούν οι ασθενείς να γίνει άμεσα  

«Αν η νέα κυβέρνηση αλλά και το νέο κοινοβούλιο -καθώς το θέμα είναι υπερκομματικό- δε θέσει το θέμα της μεταμόσχευσης και αύξησης δωρεάς οργάνων ως μια από τις πρώτες προτεραιότητές του, τότε θα μείνουμε για μια ακόμη φορά μόνο με τις υποδομές και το ιατρικό προσωπικό, χάνοντας μια μοναδική ευκαιρία. Πλέον, όμως, δεν υπάρχει δικαιολογία καθώς οι ζωές που θα χάνουμε, θα ξέρουμε ότι χάνονται εξαιτίας ολιγωρίας και επιπολαιότητας. Οι εκπρόσωποι των ασθενών, όπως συμβάλαμε στη μέχρι σήμερα επίλυση των θεμάτων, θα βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή, υποστηρίζοντας και εξασφαλίζοντας ότι το εθνικό πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων αυτή τη φορά θα πετύχει. Γιατί απλά πρόκειται για τις ζωές μας, αλλά και το δικαίωμα των πολιτών/συνασθενών μας στη δεύτερη ευκαιρία στη ζωή», καταλήγει η ανακοίνωση του Πανελληνίου Συλλόγου Κυστικής Ίνωσης.