Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Το θέμα της έλλειψης θεσμικού πλαισίου για τη λειτουργία των λεγόμενων κοινωνικών φαρμακείων ήρθε για μία ακόμη φορά στην επικαιρότητα μέσα από το δημοσίευμα του «Έθνους της Κυριακής» με τίτλο «Τα “πιράνχας” της Υγείας στην Κρήτη – Στον εισαγγελέα τα ονόματα» (δες εδώ) το οποίο έκανε λόγο για εκτεταμένο κύκλωμα που βρήκαν οι ελεγκτές του ΣΕΥΥΠ που έχει απλώσει τα πλοκάμια του σε πολλά νοσοκομεία της χώρας στήνοντας παραεμπόριο με σκευάσματα από κοινωνικό φαρμακείο, επιστροφές ασθενών, ναρκωτικές ουσίες και δωρεές από το εξωτερικό.

Το δημοσίευμα αναφέρεται στο πόρισμα των ελεγκτών που παραδόθηκε πριν από λίγες εβδομάδες από τον επικεφαλής του ΣΕΥΥΠ, Σταύρο Ευαγγελάτο, στην τέως ηγεσία του υπουργείου Υγείας, ενώ έχει σταλεί και στον εισαγγελέα και στέκεται ιδιαίτερα στα όσα αναφέρει το πόρισμα για το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο στην Κρήτη, το οποίο φαίνεται πως είναι μία χαρακτηριστική περίπτωση της όλης ιστορίας, που όπως αναφέρθηκε αφορά νοσοκομεία σε όλη την Ελλάδα.

 Μεταξύ του πλήθους των όσων διαπίστωσαν οι ελεγκτές, κάνουν λόγο για «σοβαρό πρόβλημα κακοδιαχείρισης στο φαρμακείο και εν γένει στο νοσοκομείο όσον αφορά στη διαχείριση των φαρμάκων» είναι και τα προβλήματα που δημιουργεί η έλλειψη θεσμικής θωράκισης των κοινωνικών φαρμακείων αν και πρόκειται για έναν θεσμό που έχει δημιουργηθεί και λειτουργεί χρόνια στη χώρα μας.

Στο πόρισμά τους οι ελεγκτές του ΣΕΥΥΠ, σύμφωνα με το δημοσίευμα, αναφέρουν πως όταν κατά τους ελέγχους βρήκαν φάρμακα τα οποία διακινούνταν παρανόμως, αφού άλλα γράφονταν στις επίσημες λίστες και άλλα υπήρχαν στα ράφια, εντόπισαν ακόμη και διπλά βιβλία όπου γίνονταν αντίστοιχα οι διπλές εγγραφές. Ενδεικτικά σημειώνουν: «Η εξεύρεση αποκλίσεων µμεταξύ φυσικής και λογιστικής απογραφής των Φαρμάκων Υψηλού Κόστους δεν αιτιολογήθηκε. Η ύπαρξη ενός δεύτερου, παράλληλου συστήματος διακίνησης και διαχείρισης, πέραν του νοµίµου, αναφορικά µε φάρμακα προέρχεται από κοινωνικά φαρμακεία, επιστροφές φαρμάκων από ασθενείς και δωρεές φαρµακευτικών σκευασµάτων από την Ολλανδία».

Οι ελεγκτές αποδίδουν μεγάλη σημασία στη μη θεσμική θωράκιση των κοινωνικών φαρμακείων καθώς επιτρέπεται, όπως αναφέρουν «µε αυτόν τον τρόπο να ανοίγονται παράθυρα για τη διακίνηση φαρμάκων µμεταξύ της νόμιμης διαχείρισης του νοσοκομείου και του παράλληλου αφανούς κυκλώματος των φαρμάκων από το κοινωνικό φαρμακείο, τις επιστροφές και τις δωρεές, κάτι που δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για ανάπτυξη ανεπιθύμητων φαινομένων αδιαφανούς διαχείρισης που δύναται να εξελιχθούν σε σοβαρή παρανομία και διαφθορά».

Το DailyPharmaNews απευθύνθηκε στον τέως πρόεδρο του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου κ. Κυριάκο Θεοδοσιάδη ο οποίος είχε διατυπώσει άποψη για τα κοινωνικά φαρμακεία, για το  ρόλο τους στην κοινωνία αλλά και για το θέμα ακριβώς αυτό που ανέδειξαν οι ελεγκτές του ΣΕΥΥΠ, την έλλειψη θεσμικού πλαισίου λειτουργίας τους (δες εδώ), προκαλώντας αντιδράσεις (δες εδώ)

Ο κ. Θεοδοσιάδης λοιπόν υπενθύμισε ότι αν και υπήρχε από πλευράς υπηρεσιακών παραγόντων του υπουργείου Υγείας η παραδοχή ότι δεν υπάρχει θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των κοινωνικών φαρμακείων, ο τέως υπουργός ωστόσο κ. Ανδρέας Ξανθός υποβάθμισε την επισήμανση αυτή, τουλάχιστον μέχρι την απορρόφηση των σχετικών ευρωπαϊκών κονδυλίων που χρηματοδοτούσαν τέτοιες δράσεις από τα ΕΣΠΑ.

Σύμφωνα με τον κ. Θεοδοσιάδη «οι διαπιστώσεις του ΣΕΥΥΠ για το νοσοκομείο του Ηρακλείου της Κρήτης επιβεβαιώνουν ότι λειτουργούν και με αδιαφανείς διαδικασίες και εγώ προσθέτω ότι λειτουργούν και με ανεπαρκείς, από πλευράς υγειονομικής κάλυψης συνθήκες, διότι ούτε κανόνες ούτε προϋποθέσεις λειτουργίας έχουν, ούτε χώρους κατάλληλους έχουν, ούτε υποτυπώδη συστήματα σωστής φύλαξης των προϊόντων τηρούν και στη διαδικασία συγκέντρωσης αυτών των φαρμάκων αλλά και στη διαδικασία φύλαξής τους. Η γνώμη μου είναι ότι η ελληνική κοινωνία δεν χρειάζεται πλέον κοινωνικά φαρμακεία και ότι οι όποιοι λόγοι υπήρχαν πριν από χρόνια για τη λειτουργία τους εξέλιπαν και κατά συνέπεια χρειάζεται μία τολμηρή απόφαση για να σταματήσει η ύπαρξή τους και η λειτουργία τους, διότι μόνο προβλήματα δημιουργούν, σαν κι αυτά που παρουσιάστηκαν στο νοσοκομείο του Ηρακλείου. Πιστεύω ότι ένας ενδελεχής έλεγχος και σε άλλες πλευρές δραστηριότητας θα αποδείκνυε και άλλου είδους λειτουργίες έξω από τις αρχές της σωστής διακίνησης και φύλαξης των φαρμάκων.

Για τον κ. Θεοδοσιάδη το πρόβλημα με την ύπαρξη τέτοιων κυκλωμάτων, όπως αυτό που αποκάλυψαν οι ελεγκτές του ΣΕΥΥΠ, έχει να κάνει με μία διαρκή χαλάρωση σε όλες τις διαδικασίες λειτουργίας του κράτους. «Αυτό που λέμε ‘κανονικότητα του κράτους” απλά δεν υπάρχει. Ο καθένας κάνει ό,τι θέλει. Όσον αφορά δε τη διαδικασία των συγκοινωνούντων δοχείων μεταξύ κοινωνικών φαρμακείων και κρατικών φαρμακείων, να θυμίσω ότι στο παρελθόν από κάποια φαρμακεία νοσοκομείων αυτή η διαδικασία παρουσιάστηκε και ως ένα παράδειγμα προς μίμηση και ως ένα παράδειγμα προβολής της πολύ μεγάλης συμβολής των κοινωνικών φαρμακείων και της αλληλεγγύης που επιδεικνύουν».

Ζητώντας από τον κ. Θεοδοσιάδη να πει σε τι ακριβώς αναφέρεται απάντησε ότι «άκουσα με τα αυτιά μου σε  ραδιοφωνικό σταθμό ένα μεσημέρι, νομίζω για το νοσοκομείο του Κιλκίς, εάν δεν με απατάει η μνήμη μου, που έλεγε ότι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι των φαρμάκων που το φαρμακείο του νοσοκομείου χρειάζεται για να καλύψει τις ανάγκες του, το προμηθεύεται από το κοινωνικό φαρμακείο της πόλης. Εγώ από τότε είχα εκφράσει την αντίθεσή μου στη διαδικασία αυτή, της ύπαρξης και λειτουργίας κοινωνικών φαρμακείων. Τότε είχαν πει ότι είμαι μειωμένων αισθημάτων αλληλεγγύης και άλλων τέτοιων χαρακτηρισμών, επειδή πίστευα ότι οι υπάρχουσες δομές ήταν ικανές να επιτελέσουν το έργο τους ή εάν δεν ήταν να τις βελτιώναμε στο υπάρχον θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας για να καλύψουν τις όποιες ανάγκες υπήρχαν. Σε καμία ωστόσο περίπτωση δεν θεωρούσα ορθές τέτοιου είδους διαδικασίες, άλλοτε με πρωτοβουλίες των δημάρχων, άλλοτε με πρωτοβουλίες  άλλων φορέων ή πολιτών. Είμαστε ένα κράτος της Ευρώπης, ένα κράτος της Ευρωζώνης, οφείλουμε να έχουμε θεσμούς και νόμους και διαδικασίες, οφείλουμε να επικαιροποιούμε πάντα το θεσμικό πλαίσιο και σε κάθε περίπτωση να το βελτιώνουμε και να το προσαρμόζουμε. Δεν είναι δυνατόν ο καθένας να αυτοανακηρύσσεται ιδρυτής κοινωνικού φαρμακείου ή κοινωνικού ιατρείου ή κοινωνικών διαφόρων δραστηριοτήτων λες και τώρα φτιάχνεται το ελληνικό κράτος. Το ελληνικό κράτος με όλες τις αδυναμίες του έχει πλαίσιο, έχει κανόνες οι οποίοι και σε αυτόν το χώρο δεν τηρούνται. Είναι πολύ απλό και πολύ κατανοητό και νομίζω ότι όποιος δεν θέλει μόνο δεν το βλέπει. Επιπλέον να πω ότι στο όνομα της αλληλεγγύης και της κοινωνικής προσφοράς υπήρξαν φορείς και πρόσωπα τα οποία έχτισαν καριέρες με πολιτικές προοπτικές, με αυτοδιοικητικές προοπτικές, με συνδικαλιστικές προοπτικές. Δεν νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος που δεν είναι αλληλέγγυος προς άλλους ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Και συνήθως οι περισσότερο αλληλέγγυοι και οι περισσότερο φιλάνθρωποι είναι αυτοί οι οποίοι προσφέρουν χωρίς να το διαφημίζουν, χωρίς να προβάλλουν με σφραγίδες και με ταμπέλες το έργο τους».