Η παχυσαρκία αναγνωρίζεται πλέον από οργανώσεις υγείας, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), η Αμερικανική Ιατρική Ένωση (AMA) και η Καναδική Ιατρική Ένωση (CMA), ως χρόνια πάθηση που απαιτεί μακροχρόνια διαχείριση και αντιμετώπιση.

Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

Η Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας (WOD) που έχει οριστεί για το 2020 στις 4 Μαρτίου, αποτελεί σημείο αναφοράς για τοπικές, εθνικές και διεθνείς δράσεις στην υποστήριξη των ανθρώπων με παχυσαρκία.

Παχυσαρκία: Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις προστασίας της δημόσιας υγείας για τον 21ο αιώνα

Σύμφωνα με πρόσφατη (Οκτώβριος 2019) μελέτη για την Πολιτική Υγείας του ΟΟΣΑ, με τίτλο: “The Heavy Burden of Obesity, The Economics of Prevention”:

• Στις 34 από τις 36 χώρες - μέλη του ΟΟΣΑ, περισσότερος από το μισό πληθυσμό είναι υπέρβαρος και σχεδόν ένας στους τέσσερεις είναι παχύσαρκος.
• Ο μέσος όρος επιπολασμού (συχνότητα) της παχυσαρκίας στους ενήλικες στις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ έχει αυξηθεί από 21% που ήταν το 2010 στο 24% το 2016, με αποτέλεσμα επιπλέον 50 εκατομμύρια να είναι παχύσαρκοι.
• Παρά την επιδίωξη την τελευταία δεκαετία να αντιμετωπισθεί η παχυσαρκία, χρειάζεται να γίνουν ακόμη περισσότερα εξ αιτίας του καθιστικού τρόπου ζωής και της κατά 20% αύξησης στην πρόσληψη θερμίδων στις χώρες - μέλη του ΟΟΣΑ, τα τελευταία 50 χρόνια.
• Στις επόμενες τρεις δεκαετίες το αυξημένο σωματικό βάρος θα έχει κόστος την απώλεια έως και 92 εκατομμυρίων ζωών στις χώρες του ΟΟΣΑ, με τις ασθένειες που σχετίζονται με το αυξημένο βάρος και την παχυσαρκία να μειώνουν το προσδόκιμο ζωής κατά τρία χρόνια έως το 2050.
• Παγκόσμια, τουλάχιστον 2,8 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο λόγω του αυξημένου τους βάρους ή της παχυσαρκίας τους.

Η Παχυσαρκία είναι χρόνια νόσος που απαιτεί μακροχρόνια θεραπεία

Σκοπός είναι να οδηγήσει στην επίσημη αναγνώριση της παχυσαρκίας, από την πολιτεία και την κοινωνία, ως χρόνιας νόσου που απαιτεί ενεργό και δραστική διαχείριση, δηλαδή πρόληψη και θεραπεία. Επίσης, στόχος είναι να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη γνώση και κατανόηση της παχυσαρκίας ως θεραπεύσιμης ασθένειας, ιδίως μεταξύ των επαγγελματιών υγείας ώστε να βελτιωθεί η πρόσβαση στην θεραπεία της.

«Αντιμετωπίζοντας την παχυσαρκία μαζί σε όλη την Ευρώπη»
Το παραπάνω Ευρωπαϊκό σύνθημα στοχεύει στην ενθάρρυνση και διευκόλυνση των ευκαιριών για τους υπεύθυνους να συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν συλλογικά την αυξανόμενη επιδημία της παχυσαρκίας. Είναι επίσης μια ευκαιρία για να τονιστεί η ανάγκη για ευρύτερη αναγνώριση της παχυσαρκίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις κυβερνήσεις των κρατών μελών ως θεραπεύσιμης χρόνιας νόσου και να επιστήσουμε την προσοχή στα οφέλη που θα επιφέρει η αντιμετώπισή της τόσο στα άτομα όσο και στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης.

Ο επιπολασμός της παχυσαρκίας σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες έχει τριπλασιασθεί από τη δεκαετία του 1980

Παράλληλα, η εκστρατεία υποστηρίζει τις ευρύτερες πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη Μελέτη της Παχυσαρκίας (EASO-European Association for the Study of Obesity), των Εθνικών Εταιρειών και των συνεργαζόμενων κέντρων να ενθαρρύνουν τους ευρωπαίους πολίτες που είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι να κάνουν τις απαραίτητες αλλαγές στον τρόπο ζωής τους, με αποτέλεσμα να διαχειριστούν το βάρος τους και να βελτιώσουν τη γενικότερη υγεία και την ποιότητα της ζωής τους. 

ΕΙΕΠ: Οι εθνικές δράσεις και τα μέτρα που λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο με σκοπό την αντιμετώπιση του προβλήματος της παχυσαρκίας είναι εξαιρετικά ανεπαρκή

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας, η Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας (ΕΙΕΠ) σε ενημέρωση του ιατρικού τύπου, αναφέρθηκε στην ευαισθητοποίηση που πρέπει να υπάρξει γύρω από την προσπάθεια οικοδόμησης μιας κοινής αντίληψης στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στόχοι αυτής της  προσπάθειας είναι:

• να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν στρατηγικές για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, μέσω της διεύρυνσης της εκπαίδευσης όλων των επαγγελματιών υγείας σε θέματα παχυσαρκίας και
• να αναγνωρισθεί ευρύτερα η παχυσαρκία ως ασθένεια,
• να εξαλειφθεί το στίγμα που συχνά τη συνοδεύει
• να ενταθούν τα μέτρα ανάσχεσης της ραγδαίας αύξησης των ποσοστών υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων στην Ευρώπη

Συμπεράσματα πρόσφατης έρευνας για την εικόνα της παχυσαρκίας στην Ελλάδα

Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο, παρουσιάστηκαν τα πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα έρευνας που πραγματοποιήθηκε στο διάστημα Σεπτεμβρίου – Δεκεμβρίου 2019. Σύμφωνα με αυτά, οι καταναλωτές τείνουν να μην αντιμετωπίζουν την παχυσαρκία ως ασθένεια, παρά τα αυξημένα ποσοστά της στην Ελλάδα. Αντιθέτως, πολλοί θεωρούν ότι πρόκειται για ένα προσωρινό πρόβλημα το οποίο λύνεται με δίαιτα. Επιπλέον, μεταξύ άλλων, καταγράφηκε μια αισθητή έλλειψη γνώσης αναφορικά με τις ασθένειες που σχετίζονται με την παχυσαρκία, ενώ επιβεβαιώθηκε το γεγονός ότι οι παχύσαρκοι άνθρωποι επηρεάζονται σημαντικά στην καθημερινότητά τους λόγω του προβλήματος με το βάρος τους.

Όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας, Ευθύμιος Καπάνταης: «Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να γίνει ευρύτερα αντιληπτό γιατί η παχυσαρκία είναι μια νόσος και ποιες είναι οι αιτίες και οι συνέπειές της. Το μήνυμα της σημερινής εκδήλωσης είναι “Ώρα για δράση” για αυτόν ακριβώς το λόγο. Οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να κάνουν τη διαφορά με την καλύτερη ενημέρωσή τους για τη νόσο και καταβάλλοντας προσπάθειες για την αντιμετώπιση των αναγκών και των ανησυχιών των ασθενών».

Η απόψεις του κοινού σε ποσοστά

Όσον αφορά στον τρόπο αντιμετώπισης του υπερβάλλοντος βάρους σύμφωνα με την έρευνα:

το 68% των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι είναι ενάντια στην ιατρική θεραπεία κυρίως λόγω πιθανών παρενεργειών, καθώς και επειδή δηλώνουν αντίθετοι στη φαρμακευτική αγωγή γενικά

Το 88%, αντιθέτως, απάντησε πως αναγνωρίζει τη σωστή διατροφή και τη σωματική άσκηση ως τις καλύτερες μεθόδους απώλειας βάρους

Υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερη ιατρική ειδίκευση στην παχυσαρκία

Τα παραπάνω ευρήματα σχολίασε ο Γεώργιος Βαλσαμάκης, μέλος Δ.Σ της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας: «Το αντικείμενο της παχυσαρκίας ως μέρος της ιατρικής κατάρτισης καταλαμβάνει πολύ λίγο χώρο, και θα έπρεπε να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες στην κατανόηση της παχυσαρκίας από τους επαγγελματίες υγείας και στις ολοκληρωμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις που μπορούν να παρασχεθούν ως μέρος της ιατρικής φροντίδας προς τους ασθενείς».

Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας -  τα σημαντικότερα μηνύματα

• Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κρίση παχυσαρκίας που παίρνει διαστάσεις επιδημίας, η οποία παρουσιάζει αυξανόμενες οικονομικές επιβαρύνσεις στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης.
• Η ανταπόκριση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στο πρόβλημα της παχυσαρκίας δε λειτουργεί, και έτσι προκύπτει η ανάγκη για μία νέα προσέγγιση.
• Η πρόληψη της παχυσαρκίας πρέπει να παραμείνει προτεραιότητα. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη αύξηση του επιπολασμού της παχυσαρκίας αποδεικνύει ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη θεραπεία αλλά και την πρόληψη.
• Η παχυσαρκία πρέπει να αναγνωρίζεται ευρύτερα στην Ευρώπη ως χρόνια νόσος.
• Η ΕΕ έχει ήδη αναγνωρίσει ότι η παχυσαρκία μπορεί να αποτελέσει αναπηρία.