Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Με επείγουσα επιστολή του προς τον πρόεδρο του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας κ. Παναγιώτη Αρκουμανέα ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος ζητά να δοθούν εξειδικευμένες οδηγίες για τη διαχείριση των προβλημάτων που αφορούν το χώρο των φαρμακείων από την εξάπλωση του κορωνοϊού COVID -19 (SARS-CoV-2).

Η επιστολή αυτή έρχεται ως ανταπόκριση του πανελλήνιου οργάνου των φαρμακοποιών στην πίεση που δέχονται οι τοπικοί σύλλογοι από τα μέλη τους φαρμακοποιούς οι οποίοι βλέποντας τον ιό να εξαπλώνεται διαρκώς ανησυχούν τόσο για τους ίδιους όσο και για το μήπως χωρίς να το θέλουν ως επαγγελματίες υγείας που καθημερινά έρχονται σε επαφή με πολύ κόσμο κολλήσουν τον ιό και στη συνέχεια τον διασπείρουν γύρω τους.

Στην επιστολή του με ημερομηνία 10 Μαρτίου ο ΠΦΣ αναφέρει τα εξής:

Κύριε Πρόεδρε,

Επικοινωνούμε μαζί σας για να ζητήσουμε σαφείς οδηγίες για την διαχείριση των προβλημάτων που αφορούν το χώρο των φαρμακείων από την εξάπλωση του κορωνοϊού COVID -19.

Όπως πολύ καλά γνωρίζετε, το φαρμακείο είναι το πρώτο σημείο επαφής για ανθρώπους που έχουν τα πρώτα συμπτώματα, που νοσούν και δεν το γνωρίζουν, αλλά κυρίως για το πιο ευάλωτο τμήμα του πληθυσμού (υπερήλικες, χρόνια νοσήματα κ.λ.π.).

Γι αυτό είναι σημαντικό οι Φαρμακοποιοί να γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν πέραν φυσικά των γενικών μέτρων προφύλαξης, που ισχύουν για όλους τους πολίτες και για τα οποία οι φαρμακοποιοί έχουν λάβει αναλυτική ενημέρωση από τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο και από τους τοπικούς Φαρμακευτικούς Συλλόγους, όπως επίσης έχουν αναλάβει το σημαντικό έργο ενημέρωσης των πολιτών με τη διανομή ενός εκατομμυρίου φυλλαδίων που θα διανέμονται από τα φαρμακεία στους πολίτες.

Κύριε Πρόεδρε,

Μετά τα προβλήματα που προέκυψαν και είναι εντονότερα στους Νομούς Ηλείας, Αχαΐας και Ζακύνθου θεωρούμε αναγκαίο να μας αποστείλετε εξειδικευμένες οδηγίες για τα φαρμακεία και τους φαρμακοποιούς».

Προβλήματα σε Ζάκυνθο και Ηλεία

Το DailyPharmaNews επικοινώνησε με τους προέδρους των Φαρμακευτικών Συλλόγων Ζακύνθου και Ηλείας που αποτελούν τις περιοχές εκείνες της χώρας που μαζί με την Αχαΐα, έχουν πληγεί περισσότερο καθώς από αυτές τις περιοχές ήταν οι περισσότεροι από αυτούς που βρέθηκαν να έχουν τον ιό μετά από εκδρομή στους Άγιους Τόπους. Σε αυτές άλλωστε τις περιοχές,  εξαιτίας ακριβώς της εμφάνισης και ταυτοποίησης πολλών κρουσμάτων του ιού λήφθηκαν έκτακτα μέτρα από την πολιτεία ήδη από τις 5 Μαρτίου.

Ο κ. Ανδρέας Βίτσος, πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Ζακύνθου δίνοντας την εικόνα για την κατάσταση που επικρατεί σε αυτό το όμορφο νησί του Ιουνίου, μετέφερε ένα κλίμα ανησυχίας.

«Είναι από τις πρώτες περιοχές όπου διαπιστώθηκαν κρούσματα κορωνοϊού στη χώρα μας. Το νοσοκομείο ήταν ήδη έτοιμο να ανταποκριθεί σε αυτήν την έκτακτη κατάσταση. Έχουμε γιατρούς που έχουν αρκετή εκπαίδευση και εξειδίκευση στα θέματα. Το αντιμετώπισαν με σοβαρότητα. Απ’ όσο γνωρίζω είναι τέσσερα τα επιβεβαιωμένα κρούσματα οι οποίοι όμως απ’ όσο γνωρίζω είναι καλά στην υγεία τους και βρίσκονται σε κατ’ οίκον περιορισμό. Εκείνο το οποίο εμείς προσπαθούμε να κάνουμε ως Φαρμακευτικός Σύλλογος είναι η εκπαίδευση του κοινού διότι ο πανικός είναι κακός σύμβουλος και ο κόσμος έχει πανικοβληθεί χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος. Προσπαθεί να μειώσει τις μετακινήσεις. Πολύς κόσμος δεν κυκλοφορεί καθόλου στο δρόμο παρά μόνο για τα τελείως απαραίτητα. Βλέπετε τι έχει γίνει με τα αντισηπτικά και τις μάσκες. Υπάρχουν ελλείψεις όπως σε όλη την Ελλάδα όμως το προσπαθούμε».

Οι φαρμακοποιοί της Ζακύνθου ήδη έχουν μπει στη διαδικασία να φτιάξουν μόνοι τους αντισηπτικά, το θέμα όμως είναι σύμφωνα με τον κ. Βίτσο ότι δεν υπάρχουν αποθέματα αλκοόλης, ούτε ισοπροπυλικής ούτε αιθυλικής. Αυτό είναι πρόβλημα. Παρόλα αυτά γενικά ανταποκρινόμαστε».

Σε ό,τι αφορά την ασφάλεια των φαρμακοποιών κατά τη διάρκεια της άσκησης της εργασίας τους στο φαρμακείο ο κ. Βίτσος αναφέρθηκε στις οδηγίες που έστειλε ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος επισημαίνοντας ότι πέρα της αντισηψίας των χώρων και των χεριών περιλαμβάνουν και την τήρηση κάποιας απόστασης ασφαλείας από τους πελάτες, πιθανούς φορείς του ιού  η οποία όπως παρατηρεί «έτσι κι αλλιώς λόγω της κατασκευής και της διαρρύθμισης των περισσότερων φαρμακείων είναι κάτι το οποίο τηρείται, δηλαδή η απόσταση του ενός μέτρου».  Ο καλός αερισμός και η αντισηψία των χώρων φαντάζομαι ότι είναι πράγματα προφανή και τηρούνται από τα περισσότερα φαρμακεία».

Πάντως συνεχίζει ο κ. Βίτσος, η κίνηση είναι μειωμένη αυτές τις μέρες στα φαρμακεία και έτσι εκ των πραγμάτων έχει μειωθεί και ο συνωστισμός. Έχουν αυξηθεί τα τηλεφωνήματα από ανθρώπους που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Δίνουμε πολλές πληροφορίες μέσω τηλεφώνου γιατί, ειδικά αυτοί οι άνθρωποι φοβούνται να κυκλοφορήσουν, να κάνουν άσκοπες μετακινήσεις. Και εμείς τους προτρέπουμε σε αυτό για να είμαι ειλικρινής».

Τέλος αναφορικά με τις υπερτιμολογήσεις που καταγγέλλονται «προφανώς υπάρχουν φαινόμενα αισχροκέρδειας σε ό,τι αφορά τα αντισηπτικά και τις μάσκες. Εμείς προσπαθούμε από την πλευρά μας και να καλύψουμε τη ζήτηση αλλά και να μη δώσουμε χώρο σε ανθρώπους που αισχροκερδούν. Πάντως δεν έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα αισχροκέρδειας στα φαρμακεία μας εδώ στη Ζάκυνθο μέχρι αυτή τη στιγμή ή τουλάχιστον δεν έχει πέσει κάτι τέτοιο στην αντίληψή μου».

Τα πράγματα είναι σαφώς πιο δύσκολα στην Ηλεία καθώς εκεί ο αριθμός των κρουσμάτων ήταν πολύ μεγαλύτερος και πάντως αναλογικά με τον πληθυσμό της περιοχής δυσανάλογος, όπως παρατηρεί ο πρόεδρος του τοπικού φαρμακευτικού συλλόγου κ. Δημήτρης Θεοδωρόπουλος.

Μιλώντας στο DailyPharmaNews o κ. Θεοδωρόπουλος, εξήγησε ότι «πέσαμε στην “κέντα”» αφού όπως είπε υπήρξε υποεκτίμηση της σοβαρότητας της κατάστασης στην αρχή καθώς το Ισραήλ, όπου ταξίδεψε το γκρουπ των ανθρώπων για να επισκεφτεί τους Άγιους τόπους δεν ήταν στη λίστα των χωρών με υψηλό κίνδυνο. «Τα άτομα αυτά έκαναν βόλτες από τον έναν γιατρό στον άλλο μέχρι να καταλήξουν στην Πάτρα να κάνουν το τεστ για τον ιό και δεν ξέρει τώρα ποιος και τι έχει μολυνθεί εδώ πέρα. Γύρισε δηλαδή ο πυροσβέστης από εκεί κάτω και πήγε στο χορό της Πυροσβεστικής. Τα περίπου 45 κρούσματα που έχουμε στο νομό μας στατιστικά είναι πολλά και είναι επικεντρωμένα σε μία περιοχή Αμαλιάδας – Γαστούνης».

Το κλίμα επιβαρύνεται από ένα όργιο φημών για το ότι κάποιοι πάσχουν, όπου μάλιστα ακούγονται και ονόματα γιατρών και φαρμακοποιών χωρίς αυτές οι φήμες να ανταποκρίνονται στην αλήθεια.

Το πρόβλημα για τον κ. Θεοδωρόπουλο είναι ότι δεν υπάρχουν σαφείς ειδικές οδηγίες για το τι θα πρέπει να κάνουμε εμείς ως φαρμακοποιοί. Κι όταν λέω ειδικές οδηγίες, εννοώ ότι πέρα από τις γενικές οδηγίες για το ότι πρέπει να πλένουμε τα χέρια μας, να καθαρίζουμε τον πάγκο, πράγματα της καθημερινής υγιεινής να το πούμε έτσι, δεν έχει δοθεί μία γραμμή για παράδειγμα για τη χρήση της μάσκας, γαντιών ή της εξυπηρέτησης του πελάτη από το “παραθυράκι”. Αυτά τα πράγματα δεν μπορεί ο τοπικός Σύλλογος με δική του πρωτοβουλία να τα επιβάλλει καθώς μετά θα κατηγορηθούμε ότι σπέρνουμε τον πανικό. Για όλα αυτά θα πρέπει να βγει μία οδηγία από τον ΕΟΔΥ που να λέει για παράδειγμα ότι τα φαρμακεία των τάδε περιοχών θα εξυπηρετούν από το “παραθυράκι” ή οι φαρμακοποιοί αυτών των περιοχών θα πρέπει να φορούν μάσκα και γάντια. Δεν λέω εάν πρέπει να γίνει αυτό ή το άλλο. Καταλαβαίνετε πως το λέω». 

Ο κ. Θεοδωρόπουλος εκφράζει αυτήν την ανησυχία γιατί, όπως λέει, «κάθε μέρα με παίρνουν τηλέφωνο φαρμακοποιοί και με ρωτούν τι κάνουμε παρά πέρα». Η ανησυχία αυτή εντάθηκε και από το γεγονός ότι πραγματοποιήθηκαν τις προηγούμενες μέρες κάποιες συγκεντρώσεις φορέων, απ’ όπου ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Ηλείας απουσίαζε «λες και δεν είμαστε εμείς οι πρώτοι που θα κολλήσουμε. Καταλαβαίνετε ότι ένας άρρωστος με έναν πονοκέφαλο ως αρχή μίας ίωσης πρώτα απ’ όλα θα πάει στο φαρμακείο να πάρει ένα ντεπόν, μετά ενδέχεται να πάει στο γιατρό και μπορεί να είναι και ασυμπτωματικός και να μην πάει ποτέ στο γιατρό. Εμείς όμως έχουμε έρθει ήδη σε επαφή μαζί του».  

Και εδώ, όπως και στη Ζάκυνθο η κίνηση έχει πέσει αισθητά. Μάλιστα στην Ηλεία τα πράγματα φαίνεται ότι είναι πολύ χειρότερα. «Πηγαίνετε σε μία πόλη, στην Αμαλιάδα, στον Πύργο, στη Γαστούνη μέρα μεσημέρι και βλέπετε ότι είναι άδειες πόλεις. Ο τζίρος των φαρμακείων έχει ήδη επηρεαστεί πολύ καθώς μερικοί άνθρωποι προσπαθούν να βγάλουν την αρρώστια τους στο πόδι, να μην πάνε στο νοσοκομείο για να μην κολλήσουν και τίποτα επιπλέον. Είναι μία κατάσταση που δεν είναι ανεξέλεγκτη, απλώς είναι μία κατάσταση πρωτόγνωρη σε αυτές τις περιπτώσεις εδώ κάτω γιατί δεν το έχουμε ξαναζήσει αυτό. Και δεν μπορούμε να το διαχειριστούμε και έχουμε την αγωνία μήπως προκύψει ένας φορέας – φαρμακοποιός, να κάτσει και δεκαπέντε μέρες καραντίνα».     

Προτάσεις ΦΣΑ

Από την πλευρά του ο μεγαλύτερος φαρμακευτικός σύλλογος της χώρας, ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Αττικής προχώρησε στο να προτείνει μέτρα στα φαρμακεία – μέλη του έναντι του κορωνοϊού, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει η σύσταση των φαρμακοποιών προς τους πολίτες όταν μπαίνουν στο φαρμακείο να απολυμαίνουν τα χέρια τους πριν από οποιαδήποτε συναλλαγή με αντισηπτικό που θα υπάρχει σε εμφανές σημείο στον πάγκο του φαρμακείου. Στη σχετική ανακοίνωση αναφέρονται τα εξής:

«Το φαρμακείο μας, ως κέντρο πρωτοβάθμιας περίθαλψη, συμμετέχει ενεργά στην προσπάθεια της Πολιτείας για την καταπολέμηση της μετάδοσης του Κορωνοϊού. Ως εκ τούτου θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεχτικοί κατά την λειτουργία του, τόσο για την δική μας ασφάλεια όσο και για την ασφάλεια της Δημόσιας Υγείας.

Η σωστή πρόληψη και η λήψη μέτρων χωρίς υπερβολές και πανικό, θα βοηθήσουν στην αποφυγή μετάδοσης του Κορωνοϊού και θα συμβάλουν στην προσπάθεια μας να αντιμετωπίσουμε μία πρωτόγνωρη κατάσταση η οποία μπορεί να δημιουργήσει τεράστιο πρόβλημα στην κοινωνία.

Στην ιστοσελίδα του Συλλόγου μας www.fsa.gr θα βρείτε ανηρτημένο υλικό από το Υπουργείο Υγείας, ΕΟΔΥ αλλά και από την Διεθνή Ομοσπονδία Φαρμάκου, ως προς τα μέτρα που πρέπει να ακολουθείτε για την σωστή πρόληψη.

Εκτός από την ευθύνη που έχουμε ως φαρμακοποιοί για την σωστή ενημέρωση των πολιτών που έρχονται στο φαρμακείο μας επιβάλλεται να τηρηθούν τα κάτωθι μέτρα:

• Κρατάμε σε απόσταση ασφαλείας όλους τους ασθενείς που προσέρχονται στο φαρμακείο και τους συμβουλεύουμε να κρατούν αποστάσεις μεταξύ τους. Ο συγχρωτισμός στο φαρμακείο μας είναι εξίσου επικίνδυνος όπως σε όλους τους δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους.

Ο ιός εξαπλώνεται ασυμπτωματικά και για αυτό θα πρέπει να προσέχουμε χειραψίες, επαφές και μεγάλες συναθροίσεις.

• Πλένουμε συχνά τα χέρια μας με σαπούνι και με αντισηπτικό
• Απολυμαίνουμε συχνά τις επιφάνειες (πάγκο φαρμακείου, πόμολα, τουαλέτα) με απολυμαντικά που περιέχουν αλκοόλη.
• Αερίζουμε το φαρμακείο συχνά (προτείνεται η είσοδος του φαρμακείου να είναι μόνιμα ανοιχτή)
• Συμβουλεύουμε τους ασθενείς που προσέρχονται στο φαρμακείο με συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού, να φορούν μάσκα και να τηρούν όλα τα μέτρα που έχουν οριστεί από τις αρμόδιες υγειονομικές υπηρεσίες.
• Πρέπει να έχουμε σε εμφανές σημείο αντισηπτικό με αντλία, και να ζητάτε από τους πολίτες που προσέρχονται στο φαρμακείο να απολυμαίνουν τα χέρια τους πριν από οποιαδήποτε συναλλαγή.
• Απολυμαίνουμε συχνά με ειδικά μαντιλάκια το κινητό μας.

Ως επαγγελματίες Υγείας, θα πρέπει να μην μας διακατέχει ο πανικός, ούτε και να αναπαράγουμε τρόμο και ανασφάλεια τα οποία δεν είναι ποτέ καλοί σύμβουλοι.

Μη πανικοβάλλεστε, αλλά μην υποτιμάτε και την κατάσταση.

Σημειωτέον ότι τα ανωτέρω μέτρα κρίνονται ως απαραίτητα για την μέχρι στιγμής κατάσταση και τα οποία θα αναπροσαρμοστούν ανάλογα με την εξέλιξη της νόσου.