Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;

Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Σε μία περίοδο που γίνεται πολλή συζήτηση για το εάν και κατά πόσο είναι ασφαλής η επανέναρξη των μαθημάτων στα σχολεία που έχουν κλείσει εδώ και εβδομάδες λόγω του SARS CoV 2, ειδικά σε ό,τι αφορά εκείνα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, το άρθρο της κ. Άννας Καυγά - Παλτόγλου  Επίκουρης Καθηγήτριας Κοινοτικής Νοσηλευτικής στο Τμήμα Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ) το οποίο δημοσιεύει σήμερα το DailyPharmaNews και αναφέρεται στο ρόλο του Σχολικού Νοσηλευτή που στις ΗΠΑ είναι αναγνωρισμένος σε σημείο τέτοιο ώστε η σημερινή ημέρα να είναι αφιερωμένη σε αυτόν, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Ακολουθεί το άρθρο της κ. Καυγά:

Η ημέρα του Σχολικού Νοσηλευτή έχει καθιερωθεί από τον Εθνικό Σύνδεσμο Σχολικών Νοσηλευτών των ΗΠΑ και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 6 Μαΐου στο πλαίσιο των εορτασμών μίας ολόκληρης εβδομάδας για να τιμηθεί ο συγκεκριμένος κλάδος που κορυφώνεται στις 12 του μήνα με την Παγκόσμια Ημέρα Νοσηλευτή. Φέτος το θέμα του εορτασμού της Ημέρας του Σχολικού Νοσηλευτή είναι σαφώς επηρεασμένο από την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού SARS CoV 2: «Υποστηρίζοντας τους μαθητές την ώρα της κρίσης».

Οι σχολικοί νοσηλευτές φροντίζουν για την υγεία των μαθητών κάθε μέρα του χρόνου ανεξάρτητα αν είναι στο σχολείο ή όχι. Σήμερα με την παγκόσμια κρίση της covid-19 οι σχολικοί νοσηλευτές συνεχίζουν να υποστηρίζουν τους μαθητές τους, προσφέροντας υπηρεσίες τηλεκπαίδευσης και τηλεφροντίδας, προσαρμοσμένες στη σύγχρονη πραγματικότητα και τις απαιτήσεις των καιρών.

Η Νοσηλευτική είναι η επιστήμη με την μακροβιότερη προσφορά, στην σχολική κοινότητα. Το 1892 η Νοσηλεύτρια Amy Hughes ήταν η πρώτη Σχολική Νοσηλεύτρια που διορίστηκε  στο Ηνωμένο Βασίλειο (Schwab, 2005) και το 1902 η lina Rogers η πρώτη που διορίστηκε στις ΗΠΑ.

Η Σχολική Νοσηλευτική, αποτελεί εξειδικευμένη πρακτική, που προστατεύει και προάγει την υγεία των μαθητών, διευκολύνει τη βέλτιστη ανάπτυξη και προάγει την εκπαιδευτική τους επιτυχία.   Οι Σχολικοί Νοσηλευτές ασκούν ένα δυναμικό επάγγελμα και προάγουν τη σχολική υγεία παρεμβαίνοντας στα πραγματικά ή πιθανά προβλήματα υγείας του σχολικού πληθυσμού,  αποτελούν τη γέφυρα  μεταξύ υγείας και εκπαίδευσης και παράλληλα υποστηρίζουν την ποιοτική φροντίδα των μαθητών σε συνεργασία με άτομα και κοινότητες (NASN,2017). Οι μαθητές με πολύπλοκες σωματικές, ψυχικές, συναισθηματικές και κοινωνικές ανάγκες, που επηρεάζονται από κοινωνικά ζητήματα χρειάζονται συνεχή φροντίδα. Τα προβλήματα υγείας και οι χρόνιες παθήσεις συνεχώς αυξάνονται και απαιτούν πολύπλοκες θεραπείες (Lineberry&Ikes, 2015). Επίσης, παθήσεις όπως το άσθμα, η αναφυλαξία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η επιληψία, η παχυσαρκία και προβλήματα ψυχικής υγείας μπορεί να εμποδίζουν τη φυσική παρουσία του μαθητή στο σχολείο καθώς και τη συμμετοχή του στη διαδικασία μάθησης (NASN, 2018).

Ο Σχολικός Νοσηλευτής του 21ου αιώνα  είναι επικεντρωμένος στους μαθητές και τις ανάγκες τους. Παρεμβαίνει σε όλα τα επίπεδα πρόληψης, συμμετέχει στην ανάπτυξη σχεδίων σχολικής ασφάλειας για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού, της σχολικής βίας και όλα τα έκτακτα περιστατικά που μπορεί να συμβούν στο σχολείο. Είναι απαραίτητο όλοι οι μαθητές να έχουν πρόσβαση σε Σχολικό Νοσηλευτή σε όλη την διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

 Το σύγχρονο μοντέλο για την προαγωγή της υγείας στο σχολείο, απευθύνεται στο σύνολο του σχολείου και σε ολόκληρη την κοινότητα με στόχο την ολιστική φροντίδα του παιδιού.  Επικεντρώνεται στον μαθητή, τονίζει το ρόλο της κοινότητας στη στήριξη του σχολείου, αναφέρεται στην αλληλεπίδραση   υγείας  και ακαδημαϊκής επιτυχίας και εστιάζει στη σημασία που δίνει το σχολείο στην υγεία της σχολικής κοινότητας (CDC,2018). Στον πυρήνα της νοσηλευτικής σχολικής υγείας  βρίσκεται ο μαθητής, η οικογένειά του και η σχολική κοινότητα.

Στην Ευρώπη ο ρόλος του Σχολικού Νοσηλευτή  επαναπροσδιορίζεται και εξελίσσεται σύμφωνα  με τις νέες ανάγκες της κοινότητας, τις νέες θεραπείες και τα σύγχρονα μοντέλα παροχής υπηρεσιών.  Οι βασικές αρχές που ακολουθεί ο σχολικός νοσηλευτής είναι η φροντίδα υγείας, η κατανόηση, η ικανότητα, η επικοινωνία, το θάρρος και η δέσμευση.  Τηρώντας τις αρχές αυτές επικεντρώνεται σε τομείς που απασχολούν σήμερα τους μαθητές, όπως είναι η  συναισθηματική υγεία και ευεξία, η έλλειψη στέγης, η κατάχρηση ουσιών, η δικαιοσύνη, η παιδική προστασία, τα παιδιά - φροντιστές, η ενδοοικογενειακή βία, η σεξουαλική υγεία, η φροντίδα στα παιδιά (NHS SCT, QNI 2017)

Στις ΗΠΑ ο Arne Duncan, γραμματέας του υπουργείου παιδείας, ανέφερε: «Γνωρίζουμε ότι οι μαθητές πρέπει να είναι υγιείς για να μάθουν. Οι Σχολικοί Νοσηλευτές διαδραματίζουν ένα ζωτικής σημασίας ρόλο στο να διασφαλίσουν ότι τα παιδιά είναι υγιή και έτοιμα να μάθουν». Βασιζόμενοι στην διαπίστωση αυτή, στις ΗΠΑ υπάρχουν 95.000 Σχολικοί Νοσηλευτές που εξυπηρετούν 50 εκατομμύρια μαθητές δηλαδή  ένας νοσηλευτής για κάθε 526 μαθητές.

Βάση της αναλογίας που ισχύει στις ΗΠΑ για την Ελλάδα θα έπρεπε να υπάρχουν 2.690 Σχολικοί Νοσηλευτές για 1.414.000 μαθητές (σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που δημοσιεύτηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2020). Σήμερα υπάρχουν 39 Σχολικοί Νοσηλευτές σε μόνιμες οργανικές θέσεις και μόνο σε Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής (ΣΜΕΑ) και μόλις τον Μάρτιο του 2020 έγιναν 114 προσλήψεις μόνιμων Σχολικών Νοσηλευτών για ΣΜΕΑ. Κάθε χρόνο προσλαμβάνονται αναπληρωτές για να καλύψουν μόνο τις ανάγκες ΣΜΕΑ και μαθητές με χρόνια νοσήματα, ανάλογα με τις πιστώσεις που εγκρίνονται από το υπουργείο παιδείας. Με την στρατηγική αυτή υπάρχει μια άνιση μεταχείριση μεταξύ των μαθητών καθώς δεν έχουν πρόσβαση σε σχολικό νοσηλευτή όλοι οι μαθητές του σχολείου.

Σήμερα, με  τα σχολεία κλειστά λόγω της πανδημίας, περισσότερο από κάθε άλλη φορά είναι απαραίτητη η παρουσία σχολικού νοσηλευτή για την παρακολούθηση των μαθητών και την εκπαίδευση, εξ΄ αποστάσεως ή διά ζώσης, για θέματα υγιεινής, ατομικής προστασίας και πρόληψης όλης της σχολικής κοινότητας.

Άννα Καυγά - Παλτόγλου  R.N., H.V., MSc, PhD. Επίκουρος Καθηγήτρια Κοινοτικής Νοσηλευτικής, Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του ΠΜΣ Κοινοτική Νοσηλευτική και Νοσηλευτική Δημόσιας Υγείας, Πρόεδρος του Τομέα Κοινοτικής Νοσηλευτικής και Δημόσιας Υγείας του Τμήματος Νοσηλευτικής ΠΑΔΑ