ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ

Η πολιτεία πρέπει να αντιληφθεί ότι τα ΦΥΚ δεν πρέπει να δίνονται σαν να είναι ένα ξεροκόμματο

Η πολιτεία πρέπει να αντιληφθεί ότι τα ΦΥΚ δεν πρέπει να δίνονται σαν να είναι ένα ξεροκόμματο

Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

 

Την ανάγκη η πολιτεία να δει τον φαρμακοποιό με τον τρόπο που του αρμόζει ως επαγγελματία υγείας ο οποίος έχει εκπαιδευτεί για να προσφέρει τις γνώσεις του σε θέματα που αφορούν τη φαρμακοθεραπεία των ασθενών τονίζει σε ανοικτή επιστολή του προς τον υπουργό Υγείας κ. Βασίλη Κικίλια ο φαρμακοποιός, μέλος του ΦΣ Μαγνησίας και μέλος του Δ.Σ. της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος κ. Βασίλης Μπιρλιράκης σημειώνοντας ότι η πολιτεία έχει την υποχρέωση και προς τον ασθενή να διασφαλίζει τις απαραίτητες προϋποθέσεις αποτελεσματικότητας και ασφάλειας της χρήσης ενός φαρμάκου,

Αφορμή για την επιστολή στάθηκε συγκεκριμένο περιστατικό που συνέβη στο φαρμακείο του κ. Μπιρλιράκη (σ.σ. στις 17 Ιουνίου) και συνδέεται με τη χορήγηση Φαρμάκου Υψηλού Κόστους σε ασθενή με ψωρίαση κατά πλάκας.

Το πλήρες κείμενο της επιστολής του κ. Μπιρλιράκη έχει ως εξής:

 

«Τιμώντας την εμπιστοσύνη του ασθενή & αναζητώντας το καθήκον της Πολιτείας

 

Αξιότιμε Υπουργέ,

Στην επιστολή αυτή θα περιγράψω ένα περιστατικό που συνέβη στο φαρμακείο μου μόλις εχθές, συνδέεται με φάρμακο ΦΥΚ (Φάρμακο Υψηλού Κόστους) και εκτιμώ πως θα το σταθμίσετε αξιοποιώντας τόσο την ιδιότητα σας του Υπουργού Υγείας όσο και αυτή του γιατρού.

Το περιστατικό αφορά ασθενή, ο οποίος σήμερα είναι 34 ετών και προ 10 μηνών διαγνώσθηκε με ψωρίαση κατά πλάκας.

Η θεραπεία του ασθενούς ξεκίνησε με χορήγηση κυκλοσπορίνης. Εάν κάτι μπορώ να σημειώσω από το πρώτο αυτό στάδιο της θεραπείας είναι πως κατά τη διάρκεια της 1ης διάθεσης του φαρμάκου και σε τυπικό έλεγχο που πραγματοποίησα και αφορούσε το εμβολιαστικό προφίλ του ασθενή, διαπίστωσα πιθανές νέες εμβολιαστικές ανάγκες (δεδομένου πως θα άρχιζε ανοσοκατασταλτική θεραπεία), για τις οποίες ενημερώθηκε ο θεράπων ιατρός και τις οποίες επικύρωσε, με αποτέλεσμα να μετατεθεί η έναρξη της θεραπείας για λίγες εβδομάδες προκειμένου να εμβολιαστεί κατάλληλα ο ασθενής (με όσα οφέλη προκύπτουν για τον ίδιο τον ασθενή και για το σύστημα υγείας από τον έγκαιρο και ορθό εμβολιασμό με βάση τα κριτήρια του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού Ενηλίκων). Η θεραπεία με κυκλοσπορίνη συνεχίστηκε για αρκετούς μήνες ωστόσο διακόπηκε προ λίγων εβδομάδων καθώς κρίθηκε πως δεν επιτεύχθηκαν οι επιθυμητοί φαρμακοθεραπευτικοί στόχοι.

Εν συνεχεία ο θεράπων γιατρός αποφάσισε την έναρξη θεραπείας με το βιολογικό φάρμακο adalimumab. Το εν λόγω φάρμακο συνταγογραφήθηκε από τον θεράποντα γιατρό και ο ασθενής το προμηθεύτηκε από το φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ της πόλης μας. 

Σε πρώτη φάση ο ασθενής μου ζήτησε να του δώσω πληροφορίες για τη χρήση του φαρμάκου adalimumab που προμηθεύτηκε από το φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ, κάτι που έκανα με τρόπο αναλυτικό και εμπεριστατωμένο αξιοποιώντας έντυπο που έχει δημιουργηθεί για το σκοπό αυτό. Θα ήθελα να υπενθυμίσω το πόσο σημαντικό είναι ο ασθενής να «γνωρίζει» το φάρμακο του, τόσο για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της θεραπείας αλλά κυρίως για την προσήλωση του ασθενή στην θεραπεία του. Φυσικά κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής δεν θα μπορούσα να μην κάνω και έναν συνολικό φαρμακευτικό έλεγχο επί των φαρμάκων που λαμβάνει (αντενδείξεις, προφυλάξεις, αλληλεπιδράσεις κτλ.) συμπεριλαμβάνοντας φυσικά και το καινούργιο στην θεραπεία της φάρμακο.

Σε δεύτερη φάση ο ασθενής ζήτησε να έρθει από το φαρμακείο προκειμένου να του χορηγήσω την αρχική δόση (δηλ. να του κάνω την υποδόρια ένεση) και να του δείξω με ποιο τρόπο ο ίδιος θα κάνει χρήση της προγεμισμένης συσκευής τύπου πένας.

Πράγματι ο ασθενής επισκέφτηκε το φαρμακείο μου στην προκαθορισμένη ώρα, έχοντας στο χέρι του μια συσκευασία του φαρμάκου (που περιέχει μια προγεμισμένη συσκευή τύπου πένας). Η πρώτη αντίδραση μου ήταν να ρωτήσω τον ασθενή που βρίσκεται η δεύτερη συσκευασία που θα χρειαστούμε. Ο ασθενής σάστισε, δεν μπορούσε να καταλάβει το νόημα της παρατήρησης μου. Τον ενημέρωσα πως για την πάθηση του, την πρώτη φορά θα πρέπει να λάβει διπλή δόση (εκτός εάν διαφορετικά έχει οριστεί από τον γιατρό). «Όχι» μου απαντά, «ο γιατρός στις γραπτές οδηγίες του αναφέρει για μία ένεση» συνεχίζει, και μου παραδίδει το σημείωμα του γιατρού. Διαβάζω προσεκτικά το χειρόγραφο σημείωμα. Ο γιατρός αναφέρει αρχική δόση με δύο ενέσεις αλλά ο τρόπος με τον οποίο είχε γραφτεί η οδηγία μπορούσε σχετικά εύκολα να παρανοηθεί από άτομο χωρίς κλινική εμπειρία όπως στην περίπτωση ενός ασθενή. Διαβάζω στον ασθενή την οδηγία του γιατρού, πρόταση προς πρόταση και κατανοεί το σφάλμα του. Για επιβεβαίωση του δείχνω και το δοσολογικό σχήμα που αναγράφεται στο φύλλο οδηγιών χρήσης του φαρμάκου, το οποίο συμφωνεί με την οδηγία του γιατρού και την δική μου επισήμανση.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημάνω το εξής, με το που πήρα την συσκευασία στα χέρια μου διαπίστωσα πως είναι ιδιαίτερα νωπή. Εξετάζοντας την περιμετρικά διαπίστωσα πως σε μια πλευρά (συγκεκριμένα αυτή με την ημερομηνία λήξης και τον αριθμό παρτίδας) υπήρχε αλλοίωση των τυπωμένων πληροφοριών (είχαν σβηστεί οι τυπωμένες πληροφορίες και είχε απομείνει η μουτζούρα της μελάνης) ενώ όταν αποσφράγισα και προσπάθησα να ξεδιπλώσω το φύλλο οδηγιών χρήσης έπρεπε να το κάνω με προσοχή καθώς λόγω του ότι ήταν νωπό, σκίζονταν με ιδιαίτερη ευκολία. Ρωτάω τον ασθενή που και πώς είχε φυλάξει το φάρμακο, μου απαντά πως έβαλε και τις πέντε συσκευασίες που παρέλαβε από το φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ στο ψυγείο αλλά πως η συγκεκριμένη συσκευασία μάλλον ακουμπούσε στην πλάτη του ψυγείου. Την ενημερώνω πως από την στιγμή που η εν λόγω συσκευασία εμφανίζει αυτή την αλλοίωση θα σύστηνα να την αφήσουμε προσωρινά στην άκρη προκειμένου να επικοινωνήσω την επόμενη ημέρα με την φαρμακευτική εταιρεία, να της περιγράψω το περιστατικό και να μου δώσει οδηγίες σχετικά με το εάν μπορεί ή όχι να χρησιμοποιηθεί (ο ασθενής δήλωσε πως δεν γνώριζε πως θα πρέπει να προσέξει αυτή την λεπτομέρεια και πως ακόμη και εάν η εταιρεία δώσει το ΟΚ δύσκολα θα αποδεχτεί πλέον να χρησιμοποιήσει την συγκεκριμένη συσκευασία). Ζήτησα από τον ασθενή λοιπόν να πάει στο σπίτι και να επιστρέψει με δύο τεμάχια του φαρμάκου. Πράγματι εντός 10-15 λεπτών ο ασθενής επέστρεψε και τηρώντας όλα τα απαραίτητα επιπλέον μέτρα ασφαλείας λόγω κορωνοϊού, χορήγησα υποδορίως το ενέσιμο φάρμακο και του έκανα επίδειξη του τρόπου χορήγησης ώστε να μπορέσει μόνος του να πραγματοποιεί την ένεση, να αποκτήσει την επιθυμητή αυτονομία. Ο ασθενής μολονότι δήλωσε πως δεν είναι δύσκολη η διαδικασία της χορήγησης μου ζήτησε να επιστρέψει την επόμενη εβδομάδα και να τον «συνοδεύσω» την πρώτη φορά που θα επιχειρήσει ο ίδιος να χορηγήσει το φάρμακο στον εαυτό του καθώς έτσι θα αισθάνεται μεγαλύτερη ασφάλεια. Φυσικά και το αποδέχτηκα γιατί πολύ απλά είναι ασθενής μου.

Εν κατακλείδι, σε όλα τα αιτήματα του ασθενή και σε όλες τις φαρμακοθεραπευτικές του ανάγκες ανταποκρίθηκα θετικά, μολονότι:

  • πρόκειται για φάρμακο που δεν προμηθεύτηκε από το φαρμακείο μου,
  • απαιτούσε κινητοποίηση γνώσεων και δεξιοτήτων μου
  • απαιτούσε την δέσμευση χρόνου από πλευράς μου (για την δική μου προετοιμασία, για την πληροφόρηση & ενημέρωση, για την χορήγηση του φαρμάκου που θα γίνει, για την επίδειξη της χρήσης της πένας κ.α.),
  • απαιτούσε την δέσμευση πόρων και υποδομών (όπως του χώρου φροντίδας ασθενή που υπάρχει στο φαρμακείο),
  • απαιτούσε την ανάληψη ΕΥΘΥΝΗΣ για όσο είπα και όσα έπραξα.
  • δεν αποζημιώθηκα και ούτε θα αποζημιωθώ

Όταν έφυγε ο ασθενής αισθάνθηκα ικανοποίηση καθώς είχα τιμήσει την εμπιστοσύνη του αλλά δεν σας κρύβω πως ταυτόχρονα αισθάνθηκα και πικρία καθώς η Πολιτεία δεν έχει κάνει το καθήκον της απέναντι μου, απέναντι στην επαγγελματική μου οικογένεια αυτή των φαρμακοποιών, δηλαδή να αναγνωρίσει τον πλειοτροπικό ρόλο μας που άπτεται της φαρμακοθεραπείας, να αναγνωρίσει όλα αυτά που μπορούμε να κάνουμε εμείς οι φαρμακοποιοί των πρωτοβάθμιων φαρμακείων (και να αξιώσει από αυτούς που δεν τα κάνουν – να τα κάνουν), να αναγνωρίσει τις γνώσεις και τις δεξιότητες μας και φυσικά να μας αποζημιώσει για την υπεραξία που προσφέρουμε στην θεραπευτική αλυσίδα.

Η Πολιτεία όμως δεν έχει κάνει το καθήκον της ούτε απέναντι στον ασθενή μου όπως και σε κάθε ασθενή που λαμβάνει φάρμακο ΦΥΚ που τους το δίνει ως να ήταν ξεροκόμματο, χωρίς να διασφαλίζει τις απαραίτητες προϋποθέσεις αποτελεσματικότητας και ασφάλειας της χρήσης του.

Υ.Γ. Κατά τη διάρκεια σύνταξης αυτής της επιστολής χρειάστηκε να διακόψω αρκετές φορές για να εξυπηρετήσω ασθενείς του φαρμακείου μου. Σε μια εξ αυτών των περιπτώσεων διέκοψα για να χορηγήσω υποδόρια το φάρμακο φιλγραστίμη το οποίο ο καρκινοπαθής ασθενής προμηθεύτηκε από το φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ».