Η παγκόσμια πανδημία που έχει προκαλέσει ο SARS-COV-2 φαίνεται να βρίσκεται στη 2^η φάση της στις περισσότερες χώρες του πλανήτη και η μόνη αισιόδοξη προοπτική για την αντιμετώπιση του φονικού ιού είναι η πρωτογενής πρόληψη που μπορεί να προσφέρει ένα αποτελεσματικό εμβόλιο κατά του νέου κορωνοϊού.

Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

Τα εμβόλια, συνήθως, απαιτούν χρόνια έρευνας και δοκιμών πριν φτάσουν στην κλινική πράξη και την εφαρμογή τους σε ευρύ κοινό, αλλά κάτω από τις εξαιρετικά επείγουσες συνθήκες που έχει προκαλέσει η παγκόσμια πανδημία τους τελευταίους μήνες, οι επιστήμονες αγωνίζονται να παράγουν ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο για τον κορωνοϊό μέσα στους επόμενους μήνες.
Αυτή τη στιγμή, 36 εμβόλια βρίσκονται σε διάφορα στάδια κλινικών δοκιμών (φάσης Ι, ΙΙ, ΙΙΙ) ενώ τουλάχιστον 90 εμβόλια βρίσκονται σε προκλινική έρευνα.

Η παγκόσμια κούρσα των εμβολίων

Επί του παρόντος, οι φαρμακευτικές εταιρείες που διεξάγουν κλινικές μελέτες φάσης III (ή συνδυασμό φάσεων ΙΙ / ΙΙΙ) είναι οι ακόλουθες:

Σε φάση ΙΙΙ των κλινικών δοκιμών βρίσκεται το εμβόλιο που αναπτύσσουν από κοινού η αμερικανική φαρμακευτική εταιρεία Moderna και το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ (NIH). Το εμβόλιο αξιοποιεί το μηχανισμό RNA (mRNA) για τη δημιουργία ζωτικών πρωτεϊνών στο σώμα. Στις 11 Αυγούστου, η αμερικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι χορηγεί στην εταιρεία επιπλέον 1,5 δισεκατομμύριο δολάρια σε αντάλλαγμα 100 εκατομμυρίων δόσεων εάν το εμβόλιο αποδειχθεί ασφαλές και αποτελεσματικό.

Σε φάση ΙΙ / ΙΙΙ των κλινικών δοκιμών βρίσκεται ένα ακόμα mRNA εμβόλιο, προϊόν συνεργασίας της γερμανικής εταιρείας BioNTech, της αμερικανικής εταιρείας Pfizer και της κινεζικής εταιρείας Fosun Pharma. Τον Αύγουστο, η Pfizer δήλωσε ότι η πορεία των δοκιμών βρίσκεται σε καλό δρόμο και σύντομα (πιθανότατα τον Οκτώβριο του 2020) θα αιτηθεί η επίσημη έγκριση του εμβολίου για γενική χρήση. Εάν εγκριθεί, η Pfizer δήλωσε ότι αναμένεται η παραγωγή πάνω από 1,3 δισεκατομμύρια δόσεων του εμβολίου παγκοσμίως μέχρι τα τέλη του 2021.

Η κινεζική φαρμακευτική εταιρεία CanSino Biologics έχει αναπτύξει ένα

εμβόλιο βασισμένο στη δράση του αδενοϊού Ad5, το οποίο βρίσκεται σε στάδιο δοκιμών φάσης ΙΙΙ, με «έγκριση περιορισμένης χρήσης». Με μια χωρίς προηγούμενο ενέργεια, ο κινεζικός στρατός ενέκρινε το εμβόλιο στις 25 Ιουνίου για ένα έτος ως «ειδικά αναγκαίο φάρμακο», ενώ η CanSino δε διευκρίνισε εάν ο εμβολιασμός θα ήταν υποχρεωτικός ή προαιρετικός για τους στρατιώτες. Στις 9 Αυγούστου, το υπουργείο Υγείας της Σαουδικής Αραβίας ανακοίνωσε ότι η CanSino Biologics θα διεξαγάγει μια δοκιμή Φάσης 3 στη Σαουδική Αραβία και λίγο αργότερα, τον ίδιο μήνα, ξεκίνησαν επίσης μια δοκιμή στο Πακιστάν.

Το ερευνητικό κέντρο Gamaleya, που ανήκει στο ρωσικό υπουργείο Υγείας, ανέπτυξε ένα εμβόλιο, επίσης, βασισμένο σε δύο αδενοϊούς, τον Ad5 και τον Ad26, το οποίο βρίσκεται σε στάδιο δοκιμών φάσης ΙΙΙ, με «έγκριση πρόωρης χρήσης». Στις 11 Αυγούστου, ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε ότι οι ρωσικές ρυθμιστικές αρχές υγειονομικής περίθαλψης ενέκριναν το εμβόλιο -το οποίο μετονομάστηκε Sputnik V- πριν καν ξεκινήσουν οι δοκιμές Φάσης 3. Διεθνείς εμπειρογνώμονες για τα εμβόλια απέρριψαν την κίνηση ως επικίνδυνη και η Ρωσία αναγκάστηκε να αναδιπλώσει την ανακοίνωσή της, λέγοντας ότι η έγκριση ήταν ένα «πιστοποιητικό εγγραφής υπό όρους», το οποίο θα εξαρτηθεί από τα θετικά αποτελέσματα από των δοκιμών Φάσης ΙΙΙ. Αυτές οι δοκιμές, που αρχικά είχαν προγραμματιστεί για 2.000 εθελοντές, επεκτάθηκαν σε 40.000.

Η βρετανική-σουηδική εταιρεία AstraZeneca και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

έχουν επίσης συνεργαστεί στην ανάπτυξη ενός εμβολίου βασισμένου σε αδενοϊό χιμπατζή, που ονομάζεται ChAdOx1.

Η δοκιμή Φάσης Ι/ΙΙ έδειξε ότι το εμβόλιο ήταν ασφαλές και δημιουργούσε αντισώματα εναντίον του κορωνοϊού, ενώ παράλληλα ανέπτυσσε και άλλες ανοσολογικές άμυνες στον ανθρώπινο οργανισμό. Το εμβόλιο βρίσκεται τώρα σε δοκιμές Φάσης ΙΙ/ΙΙΙ στην Αγγλία και την Ινδία, καθώς και δοκιμές Φάσης ΙΙΙ στη Βραζιλία, τη Νότια Αφρική και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Τον Αύγουστο, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξε σε συμφωνία με την AstraZeneca για 400 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου, εάν οι δοκιμές έχουν θετικά αποτελέσματα. Η AstraZeneca ανέφερε ότι ενδέχεται να είναι σε θέση να αρχίσουν να χορηγούν εμβόλια έκτακτης ανάγκης ήδη από τον Οκτώβριο, ανάλογα με το αποτέλεσμα των μελετών. Η εταιρεία δήλωσε ότι η συνολική παραγωγική τους ικανότητα για το εμβόλιο, εάν εγκριθεί, ανέρχεται σε δύο δισεκατομμύρια δόσεις. Το Ινστιτούτο Ορού της Ινδίας έχει ήδη παράγει εκατομμύρια δόσεις για χρήση σε δοκιμές.

Η ιδιωτική κινεζική εταιρεία Sinovac Biotech δοκιμάζει ένα αδρανοποιημένο εμβόλιο που ονομάζεται CoronaVac. Τον Ιούνιο, η εταιρεία ανακοίνωσε ότι οι δοκιμές Φάσης Ι/ΙΙ σε 743 εθελοντές δε έδειξαν σοβαρές παρενέργειες και παρήγαγαν ανοσοαπόκριση. Στη συνέχεια, η Sinovac ξεκίνησε δοκιμές Φάσης ΙΙΙ στη Βραζιλία τον Ιούλιο και στην Ινδονησία τον Αύγουστο. Το Reuters ανέφερε ότι η κινεζική κυβέρνηση έδωσε το εμβόλιο της Sinovac σε έκτακτη έγκριση για περιορισμένη χρήση τον Ιούλιο, ενώ η εταιρεία ετοιμάζεται να κατασκευάσει το εμβόλιο, καταλήγοντας σε συμφωνία για προμήθεια στην Ινδονησία τουλάχιστον 40 εκατομμυρίων δόσεων έως το Μάρτιο του 2021.

Το Murdoch Children’s Research Institute στην Αυστραλία διεξάγει μια δοκιμή Φάσης ΙΙΙ που ονομάζεται BRACE για να εξετάσει αν το εμβόλιο Bacillus Calmette-Guerin -που αναπτύχθηκε στις αρχές του 1900 ως προστασία έναντι της φυματίωσης- έχει τυχόν προστατευτική επίδραση κατά της COVID-19.

Η κρατική κινεζική εταιρεία Sinopharm δοκιμάζει δύο αδρανοποιημένα

εμβόλια ιών σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Βιολογικών Προϊόντων Wuhan και το

Ινστιτούτο Βιολογικών Προϊόντων του Πεκίνου. Και τα δύο εμβόλια βρίσκονται σε φάση ΙΙΙ κλινικών δοκιμών.  

Πηγή: https://www.nytimes.com/interactive/2020/science/coronavirus-vaccine-tracker.html