Ο ρόλος της  PGEU και η εκπροσώπηση του ΠΦΣ στην Ευρώπη

Την άποψη ότι ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος τα τελευταία χρόνια δεν μπόρεσε να δει την μεγάλη εικόνα για το τι πραγματικά συμβαίνει σε ευρωπαϊκό επίπεδο στο χώρο του φαρμακείου και ποιος είναι ο ρόλος της Πανευρωπαϊκής Ένωσης Φαρμακοποιών (Pharmaceutical Group of European Union - PGEU) και γι’ αυτό και δεν ασχολήθηκε ουσιαστικά, όπως θα έπρεπε, με αυτό το κομμάτι εξέφρασε μιλώντας στο DailyPharmaNews ο Γραμματέας του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης κ. Γιώργος Κιοσές.

Ο κ. Κιοσές θεωρεί ότι ο ρόλος της PGEU δεν είναι εκείνος που θα έπρεπε, βλέπει ωστόσο ότι και από πλευράς Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου, όχι τώρα αλλά τα τελευταία πολλά χρόνια η όποια εκπροσώπηση δεν κατάφερε να διαχύσει προς τους φαρμακοποιούς της χώρας μας, κάτι περισσότερο από μια επιδερμική αναφορά, με ένα συντεχνιακό προσανατολισμό. 

Για την προσπάθεια που γίνεται από τη νέα διοίκηση φοβάται μήπως μείνει σε μία απλή αναπαραγωγή της γραφειοκρατικής αντίληψης της PGEU ευχόμενος να δημιουργηθεί «μια στρατιά άξιων εκπροσώπων των Ελλήνων φαρμακοποιών των οποίων ο λόγος να μετράει στις Βρυξέλλες και στα άλλα κέντρα αποφάσεων» χωρίς αποκλεισμούς και επιλογές με συνδικαλιστικά παραταξιακά κριτήρια.

Συνέντευξη στον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Πρόσφατα μιλώντας στο DailyPharmaNews (δες εδώ) και αναφερόμενος στο θέμα της παρακολούθησης από την πλευρά του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου των ευρωπαϊκών και διεθνών εξελίξεων εκφράσατε απογοήτευση, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «γίνονται πολλά πράγματα στην Ευρώπη τα οποία δεν φτάνουν στον φαρμακευτικό κόσμο της Ελλάδος». Μάλιστα  είπατε ότι η εκπροσώπηση του ΠΦΣ στην PGEU ποτέ τα τελευταία 15 χρόνια δεν ήταν ικανοποιητική. Γιατί το λέτε αυτό;

Από φοιτητής, με μεγάλη συνέπεια τολμώ να πω, παρακολουθώ στενά τις εξελίξεις και τις πολιτικές Υγείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο όπου εντάσσονται και οι φαρμακευτικές πολιτικές - τόσο ως συνολική αντίληψη ευρωπαϊκής φαρμακευτικής περίθαλψης όσο και ως σημαντικό μέρος της ευρωπαϊκής οικονομίας και της ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό, ο ρόλος της PGEU δεν είναι απλώς να υπερασπίζεται τα συμφέροντα των φαρμακοποιών, μάλλον αυτό έρχεται σε δεύτερη μοίρα σήμερα, αλλά να στέκεται αρωγός των ευρωπαίων πολιτών σε θέματα υγείας και δη πρωτοβάθμιας φροντίδας, self care, e-Health, ενημέρωσης για φαρμακευτικά προϊόντα, για τον τρόπο ζωής κλπ. Δηλαδή να είναι αρωγός και σύμβουλος, λομπίστας έστω, των Ευρωπαϊκών οργάνων ώστε μέσω των νομοθετήσεών τους να παράγεται το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα προς όφελος των πολιτών και την προαγωγή της δημόσιας Υγείας. Για όλα αυτά λοιπόν, δεν πιστεύω ότι η εκπροσώπηση του ΠΦΣ καταφέρνει να διαχύσει προς τους φαρμακοποιούς της χώρας μας, κάτι περισσότερο από μια επιδερμική αναφορά, με ένα συντεχνιακό προσανατολισμό που απέχει πια από την στόχευση των επικείμενων αλλαγών στις πολιτικές Υγείας.

Θυμάμαι τον κ. Λουράντο επί προεδρίας του να λέει ακριβώς αυτό που λέτε εσείς σήμερα, ενώ έκανε ένα άνοιγμα φέρνοντας στην Ελλάδα τον τότε πρόεδρο της PGEU και κάνοντας κάποια βήματα συμμετέχοντας περισσότερο στα της Ευρώπης. Γιατί λοιπόν συμπεριλαμβάνετε και αυτήν την περίοδο στα χρόνια της μη επαρκούς και ικανοποιητικής εκπροσώπησης;

Η άποψη μου για την προεδρία του κ. Λουράντου διαμορφώθηκε επί της συνολικής θητείας του. Φρονώ ότι η όλη προσπάθεια εξαντλήθηκε κάπου ανάμεσα στον υψηλό θεατρινισμό, τα υψηλά έξοδα για το θεαθήναι και εντέλει το πολύ μικρό, αν όχι ελάχιστο, αποτέλεσμα. Εκτιμώ ότι αυτό συνέβη επειδή ακριβώς έλειπαν η ευρωπαϊκή γνώση κι εμπειρία. Η πρόταση πολιτικής του ΠΦΣ απουσίαζε επειδή καταφανώς υπήρχε άγνοια της γενικότερης ευρωπαϊκής πολιτικής υγείας. Με άλλα λόγια ο ΠΦΣ δεν κατάφερνε να δει τη μεγάλη εικόνα. Να σημειωθεί πως ο Πρόεδρος της PGEU είναι υποχρεωμένος να παρευρίσκεται μαζί με τη γραμματεία, όπου τους καλούν. Άλλωστε παλαιότερα, για παράδειγμα επί προεδρίας Βαγιωνά, όλο το προεδρείο της  PGEU συμμετείχε ακόμα και σε επαρχιακά συνέδρια.

Τι σημαίνει για εσάς επαρκής και ικανοποιητική εκπροσώπηση και τι είναι αυτό που έχετε δει και σας έχει απογοητεύσει όλα αυτά τα χρόνια;

Για πολλά χρόνια ο ΠΦΣ υπήρξε μέσα στην PGEU ένα πρότυπο ανάπτυξης ιδιαίτερης δυναμικής, προς κάθε κατεύθυνση από αυτές που ακροθιγώς ανέφερα. Είτε συμμετέχοντας στην ηγετική ομάδα της, είτε ως ουσιαστικός σύμβουλος της γραμματείας της PGEU. Αυτό φυσικά οδήγησε σε ένα αξιοσημείωτα θετικό πρόσημο προς όλα τα ανώτερα όργανα της ευρωπαϊκής ένωσης και στο να εισακούγεται η γνώμη του με μεγάλη προσοχή, με πολλές από τις προτάσεις του να υιοθετούνται άμεσα.

Να θυμίσω μόνο ότι στα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης και του ελέγχου της χώρας μας, ο ΠΦΣ είχε λόγο μεγαλύτερης αξιοπιστίας προς τα Ευρωπαϊκά όργανα από ότι άλλοι κρατικοί φορείς

Τα τελευταία χρόνια δυστυχώς η PGEU εξέπεσε στην λειτουργία της προς μια γραφειοκρατική κατάσταση τακτικισμού, ενώ αποδυναμώθηκε η νομική της υποστήριξη, αυτή που ήταν πάντοτε το μεγάλο ατού των επιχειρημάτων της. Για να έχουμε κι ελάχιστες συγκρίσεις, σας παραπέμπω στην επιτυχημένη μεγάλη υπόθεση των ευρωπαϊκών δικαστηρίων για τις απελευθερώσεις του φαρμακευτικού επαγγέλματος.

Δυστυχώς σήμερα, μέσα στην PGEU, αντί να γίνει εμφατική εστίαση στην μετεξέλιξη της πολιτικής Υγείας, δίνεται μεγαλύτερη σημασία ποιος και πότε θα δικτυωθεί εναντίον ποιανού, κάτι αντίστοιχο με τα τεκταινόμενα στην εθνική φαρμακευτική αντιπροσωπεία. Παραθέτω μερικά παραδείγματα: στο τέλος Σεπτεμβρίου 2020, εν μέσω κορωνοϊού, στη διοργάνωση του politico.eu για το self care, ο πρόεδρος της PGEU απλά διάβαζε, αν όχι ψέλλιζε, τα κλασσικά τσιτάτα από την πρώτη σελίδα της ιστοσελίδας της. Επιπλέον, όταν η επίτροπος Υγείας μιλούσε για το καινούργιο fund για τα αντικαρκινικά φάρμακα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για τον ιδιαίτερο χειρισμό και διαχείριση τους, η PGEU ουσιαστικά απουσίαζε, τη στιγμή που οι ενώσεις Τεχνικών φαρμάκων και παρεμφερών προϊόντων έδειχναν ζωηρό ενδιαφέρον. Επίσης, στη διαμάχη ανάμεσα στο Γερμανό Υπουργό Υγείας και τον Υπουργό Εμπορίου της κυβέρνησης Τραμπ (γενόσημα, ελλείψεις, φαρμακοβιομηχανική πολιτική, τιμές φαρμάκων, νέες προσεγγίσεις των συστημάτων υγείας) και πάλι η PGEU δεν ήταν εκεί, παρόλο που υπήρξαν διαρκείς ανοιχτές συζητήσεις με συμμετοχή φορέων. Μη ρωτάμε λοιπόν τι κάνει η PGEU για εμάς, να αναρωτιόμαστε πού την καλούμε εμείς ως ΠΦΣ να πάει και τι να πράξει.

Τι πιστεύετε ότι έχει χάσει ο κλάδος στη χώρα μας από τη μη συστηματική παρακολούθηση των εξελίξεων στην Ευρώπη και τον κόσμο όλα αυτά τα χρόνια; Μπορείτε να αναφερθείτε σε συγκεκριμένα πράγματα που χάθηκαν ή μέσα από μία καλύτερη εκπροσώπηση θα μπορούσαν να έχουν κερδηθεί;

Τώρα που γίνονται όλοι οι σχεδιασμοί και τα projections για την μετά κορωνοϊό εποχή δεν διαβάζω να αναφέρεται κάπου και ο ρόλος των φαρμακοποιών. Όπως το ίδιο χλιαρή αισθάνομαι την ύπαρξη της PGEU σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Πού είναι η συμβουλευτική της ενίσχυσης της άμυνας των οργανισμών; Πού είναι οι οικονομικές και κοινωνικές αναλύσεις με πραγματικά δεδομένα από τα φαρμακεία όλης της ευρωπαϊκής ένωσης; Και φυσικά πού είναι η δική μας επεξεργασία δεδομένων της καθημερινότητάς μας; Αυτή που η πρώτη της προσπάθεια κατέληξε βορά στους δρόμους προς τη δόξα. Στην εποχή όπου όλα μετριούνται και καταγράφονται, στον κλάδο μας επαφιόμαστε στις επιφοιτήσεις των λίγων και στη θολή εικόνα που έχουν για τους πάγκους που εκπροσωπούν. Ήδη έχω καταθέσει στη ΓΣ του ΠΦΣ, αλλά και στο δημόσιο φαρμακευτικό μου λόγο, διαπιστώσεις και προτάσεις για θέματα όπως η Amazon, τα Big Data, η τεχνητή νοημοσύνη και άλλα. Ήδη υπάρχει κινητικότητα και στα ΕΛΤΑ με διαπιστεύσεις και πιστοποιήσεις τους για τη διανομή φαρμάκων.

Όσο για τις ελλείψεις καλύτερα να μην αναφερθούμε εκτενώς. H μελέτη που έγινε ήταν τελείως επιφανειακή, κόλλησε σε μία τροπολογία στις βαλτικές χώρες - που τελικά έχει αδρανοποιηθεί - και δεν εμβάθυνε στα αίτια των ελλείψεων. Ούτε υπάρχει έστω μία σημείωση για την προοπτική αντιμετώπισης των ελλείψεων μετά την πανδημία. Από την άλλη τι έγινε με την συμμετοχή μας στο πολυδιαφημισμένο EMVO, τον ευρωπαϊκό οργανισμό για τα πλαστά φάρμακα και κατά πόσο τον έχουν στο χέρι φαρμακοβιομηχανίες; Το τι έχασε και τι χάνει ο κλάδος από την εν γένει συνολική απουσία του τα τελευταία χρόνια, αφήνω να συναφθεί από όλα τα παραπάνω.

Μιλήσαμε για την αντοχή στα αντιβιοτικά; Ποιος μίλησε για το μεγαλύτερο κομμάτι ευθύνης που είναι η κακή συντήρηση και η ελλιπής απολύμανση των χειρουργικών αιθουσών; Ποιος μίλησε για την οδηγία ασφάλειας του κτηνιατρικού φαρμάκου ή των κτηνιατρικών αντιβιοτικών σε σχέση με την τροφική αλυσίδα;

Ίσως να έχει καταγραφεί στη συλλογική μνήμη όταν η PGEU είχε χρηματοδοτήσει πανευρωπαϊκή μελέτη για τα ΜΥΣΥΦΑ αλλά δεν της έδωσε άμεση δημοσιότητα, καθώς ύστερα από σύντομο χρονικό διάστημα, η επί χρόνια γραμματέας της παραιτήθηκε και πήγε σε νέα θέση αναλαμβάνοντας καθήκοντα γενικής γραμματέως αυτή τη φορά στην ευρωπαϊκή ένωση παραγωγών ΜΥΣΥΦΑ (AESGP) θέση που κατέχει έως και σήμερα.

Η σημερινή διοίκηση εδώ και 2-3 μήνες έχει συγκροτήσει μία ομάδα από νέους φαρμακοποιούς που προσπαθούν να φέρουν πιο κοντά το ελληνικό φαρμακείο στα όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη. Μάλιστα τις τελευταίες εβδομάδες υπάρχει μία συστηματική ενημέρωση μέσα από τη ιστοσελίδα του Πανελληνίου. Δεν είναι αυτό κάτι που δείχνει μία διάθεση αλλαγής στάσης; 

Είναι πολλά αυτά που γίνονται, αλλά η ενημέρωση που λαμβάνουμε από τους εκπροσώπους του ΠΦΣ δεν δείχνει ότι τα γνωρίζουν όπως και πολλά από τα αναφερθέντα. Ελπίζω να μη συνεχιστεί η ιστορία με τα περί ευρωπαϊκών θεμάτων να φτάνουν στα μέλη μας ως μια απλή παρουσίαση της ίδιας γραφειοκρατικής αντίληψης της PGEU ή στην καλύτερη περίπτωση ως αντιγραφή κάποιων σχετικών ιστοσελίδων ή / και του μηνιαίου PGEU newsletter.

Για να έχεις διαμορφωμένη άποψη και γνώμη πρέπει να έχεις εκτός από την επεξεργασία των πληροφοριών και την κατακτημένη γνώση του πώς λειτουργούν τα συγκεκριμένα συστήματα Υγείας και πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στον ελληνικό κλάδο φαίνεται ότι αυτά δεν μας χρειάζονται, άλλωστε σκωπτικά θα αναφέρω το γεγονός πως την επεξεργασία δεδομένων θα την κάνει και για μας η Pfizer από τη Θεσσαλονίκη.

Όπως καταλαβαίνω από το ερώτημά σας ο ΠΦΣ έχει συγκροτήσει μια επιτροπή νέων συναδέλφων με σκοπό να αναπληρώσει το χαμένο έδαφος. Προσωπικά δεν έχω δει τη σύνθεσή της αλλά εύχομαι οι συνάδελφοι να έχουν ή να αποκτήσουν αυτό που χρόνια έλειπε, μια σαφή και πολύπλευρη γνώση των ευρωπαϊκών πολιτικών υγείας, να μπορούν να διαμορφώνουν άποψη, να γνωρίζουν πότε να ελίσσονται και μέχρι που να υποχωρούν και να αναπτύξουν σχέσεις με όλους τους φορείς υγείας. Εντέλει να πιέζουν και να μένουν συνέχεια κοντά στην γραμματεία. Αν ο ΠΦΣ φαντάζεται ότι δουλειά αυτής της επιτροπής είναι μόνο η ενημέρωση, δυστυχώς θα παραμείνουμε οι καλύτεροι στην αποστολή επιστολών. Εχθρός του καλού όμως είναι το καλύτερο κι εύχομαι πραγματικά να δημιουργηθεί όχι ένας, αλλά μια στρατιά άξιων εκπροσώπων των Ελλήνων φαρμακοποιών των οποίων ο λόγος να μετράει στις Βρυξέλλες και στα άλλα κέντρα αποφάσεων.

• Για εσάς τελικά που βρίσκεται το πρόβλημα; Τι μπορεί να γίνει από εδώ και πέρα;

Το σημαντικότερο είναι ότι σε ένα όργανο, ειδικά δευτεροβάθμιο, πρέπει να υπάρχει συνέχεια διοίκησης. Στο θέμα της ευρωπαϊκής εκπροσώπησης, της οιονεί συμμετοχής σε έναν τρίτο βαθμό, αυτό αποκτά μεγαλύτερη σημασία και δεν χωρά εξυπηρετήσεις ημετέρων κι εκδικητικές πρακτικές. Είμαι βέβαιος πως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει ούτε πρόκειται να επαναληφθεί, ωστόσο από τη μεριά του ο ΠΦΣ χρειάζεται επιτέλους να έχει ανοιχτά τα αυτιά του και να αποκτήσει βαθιά γνώση των θεμάτων που σήμερα φαίνεται να αγνοεί ή να μην καταλαβαίνει, αλλά αύριο θα είναι νόμοι του κράτους στην χώρα μας. Ας μην κυνηγάμε άλλο τις εξελίξεις, να είμαστε οι δημιουργοί της ατζέντας ή τουλάχιστον οι συν-δημιουργοί της.

Με άλλα λόγια, παρόλα τα θετικά δείγματα της τωρινής διοίκησης, το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι φαίνεται να αντιλαμβάνεται το ρόλο της ως προέκταση πρωτοβαθμίου οργάνου, κάνει τα πράγματα σωστά αλλά δυσκολεύεται να κάνει τα σωστά πράγματα. Και τα σωστά πράγματα γίνονται με στρατηγικό σχεδιασμό πέρα και πάνω από προσωπικά, παραταξιακά, κομματικά ακόμα κι εθνικά όρια. Γίνονται με τη συμμετοχή πολλών, με κρίσιμες μάζες που ενώνοντας τις ελάχιστες συνιστώσες δυνάμεις τους στοχεύουν σε ένα σημείο, στην ύπαρξη του λειτουργήματός μας και αύριο. Και αυτή η ύπαρξη δεν περνάει πια από την επικόλληση κουπονιών ή και την εκτύπωση «άυλων» barcode, δεν μετριέται με τζίρους, αιτούμενα και mark up ποσοστά. Αντιθέτως, διακυβεύεται αυτός καθ’ αυτός ο ρόλος του φαρμακοποιού στην κοινωνία, ως ο σημαντικότερος κρίκος στην αλυσίδα Υγείας μεταξύ της οργανωμένης Πολιτείας και των πολιτών της.