Από την Τάνια Η. Μαντουβάλου

Πολύ κρίσιμο χαρακτηρίζει το  τρίμηνο που έχουμε μπροστά μας  ο παθολόγος, με μεγάλο ερευνητικό έργο στις λοιμώξεις, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ.  Γιώργος Παππάς, καθότι όπως αναφέρει στο DailyPharmaNews, θα ενσκύψει ένα τρίτο κύμα της πανδημίας, λόγω καιρικών συνθηκών. Φοβάμαι, λέει χαρακτηριστικά, ότι ο Φεβρουάριος θα είναι δυσανάλογα βαρύς όσον αφορά την επίπτωση του κορωνοϊού  και την πανδημία γενικότερα στη χώρα μας, όπως και στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες. «Αυτά που βλέπουμε τώρα στη Μ. Βρετανία μπορεί να τα δούμε στην Ελλάδα. Δηλαδή μία εικόνα Νοεμβρίου, μία εικόνα της Θεσσαλονίκης, αλλά σε όλη την επικράτεια. Και θα πρέπει να κάνουμε το παν για να το αποφύγουμε αυτό. Το  κρύο θα αναγκάσει τον κόσμο να μπει σε κλειστούς χώρους που πιθανώς δεν θα αερίζονται και καλά. Και οι συνθήκες θα είναι τέτοιες που ευνοούν τη μετάδοση του ιού. Συνεπώς φοβάμαι για το τι θα γίνει τον Φεβρουάριο ή το Μάρτιο». Τότε τοποθετείτε το τρίτο κύμα; προκύπτει εύλογα το ερώτημα «Ναι. Γύρω στα τέλη Ιανουαρίου φοβάμαι ότι θα αρχίσουμε να βλέπουμε ξανά εξάρσεις στους αριθμούς τόσο των νοσηλευομένων όσο και των διασωληνωμένων και κάποια στιγμή αργότερα φοβάμαι και των νεκρών». Πως όμως θα μπορέσουμε να προλάβουμε ή αν μη τι άλλο να αντιπαρέλθουμε  ένα τρίτο κύμα ; Μια πρόταση για τους επόμενους μήνες είναι: Εκμηδενίζουμε, προγραμματίζουμε, προβλέπουμε, εκπαιδεύουμε  απαντά ο κ. Παππάς και εξηγεί περαιτέρω:

1. Σημασία, λένε οι μελέτες, έχει η συχνότητα των διαγνωστικών ελέγχων και όχι η ευαισθησία Οπότε πολλά, και συχνότατα επαναλαμβανόμενα, γρήγορα τεστ, αλλά εκεί που πρέπει: εργαζόμενοι δομών υψηλού κινδύνου, ασθενείς υψηλού κινδύνου, άτομα με υψηλή επαγγελματική/ κοινωνική αλληλεπίδραση, η οποία τους καθιστά δυνητικούς υπερμεταδότες. Αλλά και πρόβλεψη για κάλυψη κόστους από τον ΕΟΠΥΥ, υπό όρους και με κατάλληλο online κόφτη.
2. Ιχνηλάτηση σα να μην υπάρχει αύριο και σα να μην υπάρχουν ωράρια και αργίες. Ο ιός άλλωστε δεν έχει.  Άρα ιχνηλάτηση οπισθοχωρητικά, προς την πηγή της μόλυνσης, ιχνηλάτηση εκεί που μπορεί να αποδίδει περισσότερο (μέτρια κινητικότητα του ιού),  ιχνηλάτηση από γνώστες τοπικών ιδιαιτεροτήτων, ιχνηλάτηση άμεση μετά την διάγνωση.
3. Απομόνωση εκτεθειμένων και νοσούντων: Κανονική, όχι στα λόγια. Μία από τις παραμέτρους της επιτυχίας της Νέας Ζηλανδίας ήταν ότι κατάφερε να επιτυγχάνει απομόνωση του κάθε θετικού ατόμου 2,7 ημέρες πριν την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Κι εδώ να δούμε τι app θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, κι εδώ να δούμε τους χώρους απομόνωσης (π.χ. ξενοδοχεία), που θα βοηθούσαν όσους δεν έχουν επαρκή υποστήριξη από συγγενείς και φίλους- ή να το κάνει ο case-worker, αλλά να έχει και δικαιοδοσία να επιβάλλει και ποινές στους ασυνεπείς. Θα μπορούσε να μειωθεί το διάστημα απομόνωσης ακόμη και κάτω των 10 ημερών, με δύο σωστά χρονισμένα διαγνωστικά τεστ.
4. Αναχαίτιση του ιού στην κοινότητα: Α. Να γνωρίζει η κοινότητα τους ευπαθείς της: πόσοι ογκολογικοί ασθενείς υπάρχουν σε κάθε νομό ή δήμο. Πόσοι ανοσοκατασταλμένοι. Ποιος τους χειρίζεται.

Β.  Περιφερειακά και δημοτικά κέντρα COVID (τα ΚΥ που είχαν ακουστεί, δεν λειτούργησαν στην πράξη), σε συνεργασία με case-workers, για να αναλαμβάνουν κρούσματα, και να εστιάζουν και στην κατ΄ οίκον νοσηλεία (εφόσον αναπτυχθεί επιτέλους και ένα επίσημο πρωτόκολλο κατ' οίκον παρακολούθησης με σαφή πρόβλεψη για το πότε επανεξετάζεται εργαστηριακά και απεικονιστικά κάποιος ασθενής, και πού και πώς). Στα κέντρα αυτά θα μπορούσε να οργανωθεί  και η εκτίμηση/ παρακολούθηση του long COVID, αλλά και να δοθούν έγκαιρα και μονοκλωνικά, όταν θα είναι διαθέσιμα.

5. Πρόληψη της επανακυκλοφορίας του ιού: Αποτροπή επανεισόδου του με επέκταση της καραντίνας σε 7 ημέρες σε συγκεκριμένο χώρο και με επαναλαμβανόμενα τεστ (δεν θα χάσει δα ο χειμερινός εξωτερικός τουρισμός βελόνι...). Να ξαναρχίσει το sequencing ώστε να γνωρίζουμε ποιοι υπότυποι του ιου κυκλοφορούν, από πού ήρθαν, πώς κινούνται. Ή έχουμε εξασφαλισμένο π.χ. πως το μεταδοτικότερο «βρετανικό» στέλεχος θα σταματήσει μόλις δει πινακίδα Hellas; Λύσεις στα μέσα μαζικής μεταφοράς (η ανεπαρκής ιχνηλάτηση της μετάδοσης εκεί δεν μπορεί να μεταφράζεται σε ανεπαρκή μεταδοτικότητα...). Αυστηροποίηση των ελέγχων της εφαρμογής μέτρων ατομικής προστασίας, χωρίς ενδοιασμούς: ανάγκη επιτέλους να είναι η μύτη μέσα στην μάσκα (από εκεί θα μπει ο ιός μέσα μας, όχι από τα νύχια. Από την μύτη με την αναπνοή και από το στόμα με την ομιλία και την εκπνοή θα τον μεταδώσουμε εμείς).
6. Καθαρός αέρας: Σε κλειστούς χώρους δημιουργούνται σταθερές ή οξυκόρυφες ροές δυνητικά μολυσματικών αερολυμάτων. Ειδικά στους εργασιακούς χώρους, αλλά και τα σχολεία, απαιτούνται, τώρα που τα παράθυρα θα κλείνουν συχνότερα, τεχνικές καθαρισμού του αέρα, ενώ χρειάζεται και οδηγία περί μη-χρήσης αφυγραντήρων σε τέτοιους κοινούς χώρους.
7. Βελτίωση επικοινωνίας: Κάθε selfie στο βουνό χωρίς μάσκα ή συρροή «απαραίτητων αξιωματούχων για την λειτουργία του κράτους» κοστίζει δυσανάλογα στην συμμόρφωση του κόσμου. Οπότε χρειάζεται επιπρόσθετη προσοχή τώρα για ορισμένους «απαραίτητους» εμβολιασθέντες, μην αρχίσουν στις 2 εβδομάδες να συμπεριφέρονται ατάκτως επειδή «έχουμε εμβολιασθεί, δεν κινδυνεύουμε». Θέλει και καλύτερη πληροφόρηση για το εμβόλιο, και άμεση επίθεση ο ιατρολαϊκισμός. Έχει ανθήσει επικίνδυνα και δεν έχει ελεγχθεί ούτε από τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, το όνομα των οποίων χρησιμοποιείται από κάποιους ως μανδύας σοβαρότητας. Και ίσως θέλει έναν διάλογο με τα ΜΜΕ ως προς την ποιότητα της πληροφορίας που μεταδίδουν. Και δεν τίθεται ζήτημα δημοκρατίας εδώ, ζήτημα φαυλότητας κινδυνεύει να τεθεί.
8. Κοινωνικές προσαρμογές: Οφείλουμε να θυμόμαστε πως υπάρχουν άνθρωποι με ελλιπή ηλεκτρονική εκπαίδευση, άνθρωποι που δεν θα ενημερωθούν από το emvolio. gov, γιατί απλά δεν είναι online. Θέλει διάχυση η πληροφορία στην κοινότητα, στα καφενεία και στις λαϊκές.
9. Τοπικές αποφάσεις: Δεν τρέχει με τον ίδιο τρόπο ο δείκτης R0 σε κάθε περιοχή, δεν επηρεάζεται καν από τα ίδια χαρακτηριστικά. Οι ήσυχοι νομοί, αν παραμείνουν ήσυχοι μετά τις κατ' εξαίρεση εορταστικές μετακινήσεις, οφείλουν να ανοίξουν νωρίτερα, ακόμη και ως οδηγός για τις επιβαρυμένες περιοχές.
10. Θεραπευτικά και ερευνητικά: ας ξαναδούμε τα διαθέσιμα, υπάρχει για παράδειγμα μια εξαιρετική ελληνική μελέτη για την κολχικίνη, φτηνή και αθώα, μα δεν την βλέπουμε να ενσωματώθηκε σε κάποιο θεραπευτικό πρωτόκολλο. Ας δούμε πώς μπορούμε να μπούμε σε περισσότερες δοκιμές: πολλές χιλιάδες ατόμων εμβολιάσθηκαν σε μεγάλες δοκιμές στις πλέον απίστευτες χώρες του κόσμου, εμείς ενδιαφερθήκαμε ποτέ να φέρουμε εδώ μια τέτοια; Αλλά ας δούμε και το επίπεδο της έρευνας, πέραν των πανηγυρικών ακαδημαϊκών ταξινομήσεων στα 1000 καλύτερα του κόσμου: αυτόχθονα εμβόλια ετοιμάζουν η Τουρκία, το Καζακστάν, το Βιετνάμ. Μπορεί να μην δουλέψουν, αλλά το προσπαθούν. Ας σκεφτούμε αντιστοιχίες.
11. Αμεσότητα δράσης: διλήμματα δεν υπάρχουν, το ψευτοδίλλημα «υγεία ή οικονομία» έχει καταρριφθεί από μελέτες που προϋπήρξαν της πανδημίας και από εκτιμήσεις των πλέον οικονομικών αρμοδίων, λέγε με IMF. Αποφάσεις πάρθηκαν αργά το φθινόπωρο, και ακολούθησαν οι χιλιάδες θάνατοι. Είναι ήδη αργά για να κινητοποιηθούν πολλά από τα προαναφερθέντα, όμως πρέπει να τρέξουν, τα εμβόλια αργούν, τα παράθυρα κλείνουν, και το α-νόητο του ιού δεν περιμένει.