Συνήθως οι νόσοι του ήπατος στα πρώιμα στάδιά τους είναι «σιωπηλές» με αποτέλεσμα οι ασθενείς να απευθύνονται καθυστερημένα στο γιατρό, να τίθεται η διάγνωση και να ξεκινά η θεραπεία όταν το πρόβλημα είναι ήδη προχωρημένο και η επίλυσή του πιο δύσκολη.

Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

Μέχρι πρόσφατα, οι ασθένειες του ήπατος αποδίδονταν, κατά βάση, στις ιογενείς ηπατίτιδες και στην κατάχρηση αλκοόλ. Όμως, τα νεότερα δεδομένα καταγράφουν έξαρση μιας ηπατικής πάθησης, της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος (NAFLD), που συνδέεται στενά με το σύγχρονο τρόπο ζωής και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθεί ηπατική φλεγμονή (στεατοηπατίτιδα) που σε βάθος χρόνου θα μπορούσε, ίσως, να εξελιχθεί σε ίνωση και κίρρωση του ήπατος αυξάνοντας τον κίνδυνο για ηπατοκυτταρικό καρκίνο.

Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τις ηπατικές νόσους και η ανάδειξη της αξίας της έγκαιρης εξέτασης, ιδίως των ατόμων που ενδέχεται να ανήκουν σε ομάδες υψηλού ρίσκου είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Ο Σύλλογος Ασθενών  Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας» προσφέρει συμβουλευτική υποστήριξη σε άτομα με νόσους του ήπατος. Στο πλαίσιο αυτό, τους τελευταίους μήνες, υλοποιεί μία πρωτότυπη ενημερωτική δράση για τον καρκίνο του ήπατος, με τίτλο «Δουλεύει για Σένα!», για τις ανάγκες της οποίας δημιουργήθηκε ένας ειδικός ιστότοπος (microsite), που με ευρηματικό και παραστατικό τρόπο παρουσιάζει όλη την κομβική λειτουργία του οργάνου (ήπατος) και τις επιβαρύνσεις που δέχεται από τις αναγκαίες λειτουργίες του οργανισμού αλλά και τις καταχρήσεις που συχνά κάνουμε.

Το DailyPharmaNews μίλησε με τον υπεύθυνο Επικοινωνίας Συλλόγου Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας», Βασίλη Γράβαρη, για τους σκοπούς της ενημερωτικής εκστρατείας, τις ομάδες-στόχους και την αξιοποίηση των πρώτων συμπερασμάτων από την ανταπόκριση των πολιτών στην ενημέρωση.

• Ποιοι είναι οι στόχοι και τα αποτελέσματα που προσδοκάτε από την ενημερωτική αυτή καμπάνια;

«Σύμφωνα με τα πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα, οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης ηπατοκυτταρικού καρκίνου (ΗΚΚ | HCC) είναι η κίρρωση, οι μακροχρόνιες λοιμώξεις από ηπατίτιδες (ιδίως B&C), η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, ο διαβήτης και η παχυσαρκία - μέσω και των ηπατικών νοσημάτων που μπορούν να επιφέρουν όπως NASH και NAFLD, τα αυτοάνοσα ηπατικά νοσήματα, κληρονομικές ασθένειες όπως η νόσος Wilson, καθώς και ενδεχόμενη έκθεση σε τοξικούς παράγοντες όπως τα αναβολικά.

Παρόλα αυτά, ο καρκίνος του ήπατος παραμένει ένας τύπος καρκίνου που υπολείπεται δημοσιότητας, παρά το γεγονός ότι είναι ο 6ος πιο εμφανιζόμενος παγκοσμίως και 4ος πιο θανατηφόρος. Ελλείψει αυτής της δημοσιότητας, οι παράγοντες κινδύνου για την ασθένεια παραμένουν άγνωστοι τόσο στο ευρύ κοινό όσο και στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Στο πλαίσιο της ελλιπούς αυτής ενημέρωσης, και με όχημα τη μακρά εμπειρία του Συλλόγου στα ηπατικά νοσήματα, πραγματοποιούμε από τον Οκτώβριο του 2020 ολιστική ενημερωτική εκστρατεία ευαισθητοποίησης για τη νόσο, με τίτλο: «Δουλεύει για Σένα!», αναφορικά με τους παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του ήπατος, υπογραμμίζοντας, παράλληλα, τη σημασία της έγκαιρης εξέτασης, ιδίως των ατόμων που ενδέχεται να ανήκουν σε ομάδες υψηλού ρίσκου.

Η ενημερωτική εκστρατεία υλοποιείται με την επιστημονική επιμέλεια της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης του Ήπατος, την αιγίδα της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος και την υποστήριξη της εταιρείας Roche Hellas». 

• Ποια τα κοινά στα οποία κυρίως απευθύνεστε;

«Από το πρώτο λιθαράκι υλοποίησης της καμπάνιας, συμπεράναμε ότι η κύρια ομάδα-στόχος της εκστρατείας δεν ήταν μόνο άτομα που ζουν με ηπατικές παθήσεις, αλλά κυρίως άτομα του γενικού πληθυσμού που μπορεί να ανήκαν σε ομάδα υψηλού κινδύνου χωρίς να το γνωρίζουν.
Το σκεπτικό αυτό, απέρρευσε από το συμπέρασμα ότι τα άτομα που ζουν με ηπατικές παθήσεις έχουν ήδη αναπτύξει μια ιδέα σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου, δεδομένου ότι η επίσκεψη σε έναν ηπατολόγο αποτελεί μέρος της καθημερινής τους ζωής.
Από την άλλη πλευρά, τα άτομα που δεν έχουν διαγνωστεί με ηπατική νόσο ενδεχομένως πιστεύουν ότι δεν διατρέχουν κίνδυνο, ακολουθώντας όμως κακές συνήθειες, ενώ μπορεί να ζουν ήδη με ασυμπτωματικό ηπατικό νόσημα, όπως η Ηπατίτιδα C ή η NASH.

Στη λογική της μη αποθάρρυνσης του κοινού, το ζήτημα προσεγγίστηκε με μια πιο χιουμοριστική ματιά, προσωποποιώντας το συκώτι ως υπάλληλο γραφείο, του οποίου η καθημερινότητα πιέζεται από κακές συνήθειες οργάνων – συναδέλφων του.
Το κύριο μήνυμα της καμπάνιας «Δουλεύει για Σένα!» υπογραμμίζει την άμεση ανάγκη αποσυμφόρησης του συκωτιού από κακές συνήθειες, την προτροπή σε εξετάσεις και τα μέτρα πρόληψης, με βασικότερο την εκπαίδευση για την ασθένεια και διάδοση του μηνύματος.

Η καμπάνια επικοινωνήθηκε μέσα από τηλεοπτική προβολή, υπαίθρια μηνύματα σε στάσεις λεωφορείων και οχήματα μαζικής μεταφοράς, διάχυση ενημερωτικών φυλλαδίων σε καίρια σημεία διασύνδεσης ασθενών με ιατρικό προσωπικό, στοχευμένη προβολή σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και ειδικά διαμορφωμένο ιστότοπο».

• Υπάρχει κάποιο πρώτο feedback που αξιοποιείτε;

«Πέραν των πολύ υψηλών μετρητικών που η καμπάνια σημείωσε σε όλα τα κανάλια επικοινωνίας της, αξίζει να αναφέρουμε ότι μέσω εκείνης, προσέγγισαν μέχρι στιγμής το Σύλλογο συνολικά 3 βασικές κατηγορίες ανθρώπων:

1. άτομα που δεν είχαν κάποια διάγνωση αλλά ήθελαν γενικές πληροφορίες για τη νόσο,
2. χρόνιοι ασθενείς με ηπατικό νόσημα, και
3. άτομα που είτε είχαν διαγνωστεί τα ίδια είτε κάποιο συγγενικό τους πρόσωπο.

Βασικό ερώτημα της πρώτης ομάδας αποτέλεσε το κατά πόσο βρίσκονται σε ομάδα υψηλού κινδύνου, κυρίως λόγω τρόπου ζωής ή εάν υπάρχουν συγκεκριμένες διαγνωστικές εξετάσεις.
Αυτό που παρατηρήθηκε για τη δεύτερη ομάδα, αφορούσε τη μεγάλη ανησυχία των χρόνιων ασθενών στην οποία προστέθηκε η πανδημία COVID-19. Από τη σκέψη μιας πιθανής λοίμωξης, μέχρι την αδυναμία πρόσβασης στο Σύστημα Υγείας, το οποίο, δυστυχώς, κατά περιόδους δεν ανταποκρινόταν στις τακτικές παρακολουθήσεις των ασθενών.
Τέλος, στην τρίτη ομάδα, υπογραμμίζουμε τα πολλές περιπτώσεις εμφάνισης ηπατοκυτταρικού καρκίνου ένεκα μη έγκαιρης εξέτασης και ενημέρωσης, καθώς και πολλές περιπτώσεις χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών, οι οποίοι όντας αποκομμένοι από το Σύστημα Υγείας και ζώντας ήδη με ηπατικό νόσημα, εμφάνισαν, δυστυχώς, καρκίνο.

Θα ολοκληρώσω αναφερόμενος ότι ο Σύλλογός μας βρίσκεται διαρκώς κοντά στον ασθενή, μέσα από την τηλεφωνική γραμμή 211 0122102, προσφέροντάς του οποιαδήποτε πληροφορία επιθυμεί, τόσο αναφορικά με τη διασύνδεση στο Σύστημα Υγείας, όσο και στα πλαίσια μιας ανακουφιστικής προσέγγισης. Η πρόληψη και η έγκαιρη εξέταση, αποτελούν πάντοτε το καλύτερο εμβόλιο απέναντι σε οποιαδήποτε νόσο».