Δύσκολο να προχωρήσει στη χώρα μας αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τον κ. Ανδρέα Βίτσο, πρόεδρο του Φαρμακευτικού Συλλόγου Ζακύνθου και μέλος της άτυπης επιστημονικής επιτροπής του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, ο εμβολιασμός του πληθυσμού κατά του κορωνοϊού, μέσα από τα φαρμακεία.

Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Καθώς οι εβδομάδες περνούν με τον Αύγουστο ως τελευταίο μήνα του καλοκαιριού να έρχεται σε λίγες μέρες και καθώς πλησιάζουμε προς το Φθινόπωρο θα ξεκινήσει η κουβέντα για τον εποχικό εμβολιασμό κατά της γρίπης.

Κι ενώ ήδη από πέρσι είχε ξεκινήσει μία κουβέντα για το εάν και κατά πόσο οι φαρμακοποιοί μαζί με τον πρωταγωνιστικό τους ρόλο στον εμβολιασμό κατά της γρίπης θα μπορούσαν να κάνουν κάποια στιγμή και το-τότε αναμενόμενο να κυκλοφορήσει, σήμερα πλέον εδώ και λίγους μήνες στην αγορά- μονοδοσικό εμβόλιο της Johnson&Johnson κατά της COVID 19 στα φαρμακεία, η κουβέντα αυτή αναμένεται και πάλι να έρθει στο προσκήνιο.

Αξίζει μάλιστα εδώ να αναφερθεί ότι οι φαρμακοποιοί τόσο σε επίπεδο Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου όσο και σε επίπεδο τοπικών Συλλόγων προετοιμάζονται, εάν χρειαστεί για να αναλάβουν ένα τέτοιο εγχείρημα.

Τι όμως συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη; Αν και ο πρόεδρος του ΠΦΣ κ. Απόστολος Βαλτάς μιλώντας στο DailyPharmaNews πριν λίγες μέρες  ανέφερε ότι «υπάρχει απόφαση σε ευρωπαϊκό επίπεδο που λέει ότι δεν μπορεί να γίνει εμβολιασμός προς το παρόν χωρίς την παρουσία γιατρού και ότι οι γιατροί κάνουν μόνο τους εμβολιασμούς και θα πρέπει να ξεπεραστούν νομικά θέματα σε όλον τον κόσμο για το εάν τελικά θα προχωρήσουν τα φαρμακεία σε εμβολιασμούς κατά της COVID 19», φαίνεται πως η κατάσταση είναι λίγο πιο περίπλοκη.

Αυτή είναι η άποψη που διατύπωσε στο DailyPharmaNews ο Πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Ζακύνθου, μέλος της άτυπης επιστημονικής επιτροπής του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου κ. Ανδρέας Βίτσος.

Όπως είπε «από τότε που ξεκίνησε η εκστρατεία εμβολιασμού, στις αρχές του χρόνου διαμορφώθηκαν κάποιες τάσεις στην Ευρώπη τις οποίες θα χαρακτήριζα αρκετά  ευμετάβλητες. Αρχικά αποφασίστηκε ο εμβολιασμός να γίνεται μόνο σε νοσοκομειακό περιβάλλον καθώς δεν ήταν απολύτως γνωστό το πως θα πάει στην πράξη το προφίλ ασφάλειας του εμβολίου. Λόγω ακριβώς αυτών των επιφυλάξεων στην αρχή είχαν αποκλειστεί ακόμη και οι ιδιώτες γιατροί από το να εμβολιάζουν στις περισσότερες από τις ευρωπαϊκές χώρες. Μάλιστα οι επιφυλάξεις αυτές σε συνδυασμό με τα προβλήματα που είχαν να κάνουν με τη διάθεση επαρκούς αριθμού εμβολίων, με τη διανομή τους και την αποφυγή φαινομένων παραβατικότητας, όπως θα μπορούσε να είναι για παράδειγμα πιθανή κλοπή τους, και με την τήρηση των προδιαγραφών για την ασφαλή χορήγησή τους είχαν ως αποτέλεσμα στην πλειοψηφία των χωρών οι εμβολιασμοί να συνεχίσουν να διενεργούνται σε εμβολιαστικά κέντρα αν και κάποιες χώρες σιγά σιγά έχουν αρχίσει να διαφοροποιούνται από αυτό το μοντέλο. Σήμερα πλέον με δεδομένο ότι υπάρχουν οι ποσότητες των εμβολίων, έχουν αρθεί οι επιφυλάξεις σε ό,τι αφορά το κομμάτι της ορθής διακίνησης και της ασφάλειας μεταφοράς των εμβολίων καθώς και της διάθεσής τους τα πράγματα σε πολλές χώρες έχουν αρχίζει να αλλάζουν. Σε ορισμένες μάλιστα έχει δοθεί το δικαίωμα του εμβολιασμού και στους φαρμακοποιούς της κοινότητας».

Τέτοιες περιπτώσεις χωρών είναι η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Μεγάλη Βρετανία και πιο πρόσφατα σε χώρες όπως η Δανία και η Γαλλία.

Στην Ιταλία υπάρχει ένα άλλο μοντέλο που ο εμβολιασμός στα φαρμακεία εφαρμόζεται σε τοπικό επίπεδο, σε ορισμένες περιφέρειες. 

Σημαντικό για τον κ. Βίτσο είναι ότι χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Μεγάλη Βρετανία και το Ισραήλ όπου υπάρχει μεγάλο ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης δόθηκε το δικαίωμα του εμβολιασμού σε όλους τους υγειονομικούς, γιατρούς, νοσηλευτές αλλά και τους φαρμακοποιούς οι οποίοι διενέργησαν εκατομμύρια εμβολιασμούς και προφανώς και αυτό συνέβαλε στο να υπάρχουν αυξημένα επίπεδα εμβολιαστικής κάλυψης στον πληθυσμό.

Ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι παρόλο που η συνταγογράφηση  του εμβολίου ανήκει στην πλειονότητα των χωρών στους γιατρούς υπάρχουν χώρες, όπως η Γαλλία,  όπου αυτό το δικαίωμα υπάρχει πλέον και για τους φαρμακοποιούς, έστω κι εάν υπάρχουν περιορισμοί σε ηλικιακές ομάδες και εξαιρούνται ασθενείς με αναφυλαξία ή άλλα προβλήματα υγείας, όπου το λόγο τον έχει ο γιατρός.

Στην Ελλάδα το ζήτημα το παρακολουθεί, όπως προαναφέρθηκε, ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος μέσω της άτυπης επιστημονικής του ομάδας. «Παρακολουθούμε το θέμα και έχουμε έτοιμες τις εισηγήσεις μας σε περίπτωση που μας ζητηθούν από τη διοίκηση του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου» ανέφερε ο κ. Βίτσος.

Για να συμπληρώσει ότι «μέχρι σήμερα υπάρχουν διάφορα δυσεπίλυτα προβλήματα που είναι δύσκολο να μας οδηγήσουν στο να μπορούμε ως φαρμακοποιοί να κάνουμε τα εμβόλια κατά της COVID 19».

Ένα τέτοιο πρόβλημα είναι το πρόβλημα της μεταφοράς. «Στην Ελλάδα λόγω του γεωγραφικού ανάγλυφου, των πολλών νησιών και των ορεινών όγκων μία σκέψη για διενέργεια στο φαρμακείο εμβολίων που απαιτούν ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες, όπως είναι τα εμβόλια mRNA θα ήταν  πολύ δύσκολο να προχωρήσει. Από νωρίς διαπιστώσαμε το πρόβλημα αυτό το οποίο είναι δυσεπίλυτο, όχι αδύνατο να επιλυθεί αλλά οπωσδήποτε δυσεπίλυτο. Σημαντικό θέμα επίσης είναι ότι μιλάμε για συσκευασίες με φιαλίδια πολλαπλών δόσεων που θα πρέπει να γίνουν μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα το οποίο βέβαια ποικίλει από εμβόλιο σε εμβόλιο αλλά παραμένει σύντομο για όλα τα εμβόλια».

Αν και η επιστημονική ομάδα του ΠΦΣ έχει μελετήσει την πιθανότητα διενέργειας εμβολιασμού στα φαρμακεία με όλα τα εμβόλια ο κ. Βίτσος θεωρεί ότι το εμβόλιο της J&J έχει το καλύτερο προφίλ για τη διενέργειά του μέσα από τα φαρμακεία. «Διακινείται μέσα από την ψυχρή αλυσίδα όπως τη γνωρίζουμε και επιπλέον απαιτεί μόνο μία δόση, οπότε έχουμε μελετήσει πιο διεξοδικά την περίπτωση να γίνουν τέτοια εμβόλια στα φαρμακεία και έχουμε έτοιμη, εφόσον μας ζητηθεί εισήγηση για το Δ.Σ. του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου για να την καταθέσουμε».

Ένα ζήτημα που προβληματίζει είναι το θέμα των διαθέσιμων ποσοτήτων. «Η διαφορά της Ελλάδας σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη είναι ότι εδώ έχουμε 10.500 φαρμακεία τα οποία σ’ ένα πιθανό σενάριο θα έπρεπε να λάβουν έστω από μία συσκευασία εμβολίων για να προχωρήσει η όλη διαδικασία. Οι συσκευασίες όμως αυτών των εμβολίων περιέχουν 50 δόσεις, δέκα μπουκαλάκια των πέντε. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι χρειάζονται πάνω από 500.000 δόσεις για να πούμε ότι όλα τα φαρμακεία της χώρας θα έχουν πάρει έστω κι από μία συσκευασία. Αυτό έχει τις δυσκολίες του. Εμείς το θεωρήσαμε απαγορευτικό κάποια στιγμή όταν είδαμε τα πραγματικά δεδομένα για τους εμβολιασμούς. Το είδαμε αρκετά δύσκολο μολονότι οι περισσότεροι φαρμακοποιοί στην Ελλάδα διαθέτουν μία μεγάλη εμπειρία στον εμβολιασμό και μπορούν να βοηθήσουν στο πρόγραμμα εμβολιασμού με τον καλύτερο τρόπο να προχωρήσει πολύ γρήγορα».

Υπάρχουν ωστόσο κι άλλα ζητήματα. «Πρέπει να δημιουργηθεί ένα σύστημα για να κλείνονται τα ραντεβού ανά πέντε πολίτες. Δεν ξέρω επίσης τι θα γίνει με το θέμα της συνταγογράφησης. Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία τη συνταγογράφηση θα πρέπει να την κάνει ο γιατρός. Όμως εδώ το θέμα είναι η μαζικότητα. Πώς οι γιατροί θα μπορούν να εξετάζουν περισσότερους ασθενείς; Αυτή τη στιγμή ήδη δυσκολεύονται και με τις ελλείψεις που υπάρχουν στο ΕΣΥ για να καλύψουν τα εμβολιαστικά κέντρα. Τουλάχιστον εμείς αυτήν την εικόνα έχουμε σε τοπικό επίπεδο. Φαντάζομαι ότι και στην υπόλοιπη Ελλάδα το ίδιο συμβαίνει. Είναι ένας σχεδιασμός που χρειάζεται προσοχή και πολύ καλό συντονισμό ώστε να μπορέσουμε όλοι να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της κοινωνίας. Όλα αυτά μας έχουν προβληματίσει και ήδη κάποιους από αυτούς τους προβληματισμούς τους έχουμε κοινοποιήσει και στον πρόεδρο του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου».

Ο κ. Βίτσος καταλήγει στο ότι κατά την άποψή του το εγχείρημα για τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού από τα φαρμακεία στη χώρα μας δεν είναι εύκολο πράγμα στην παρούσα φάση. «Δεν ξέρω πόσος εύκολο θα ήταν κάτι τέτοιο να πραγματοποιηθεί σε αυτήν την εμβολιαστική περίοδο γιατί, όπως σας είπα υπάρχουν θέματα διαδικαστικά, θέματα που αφορούν την εκπαίδευση των φαρμακοποιών τα οποία κι αυτά θέλουν έναν συντονισμό και μία προσπάθεια να επιλυθούν, θέματα νομικά που αφορούν τη συνταγογράφηση και την όλη διαδικασία του εμβολιασμού. Χρειάζεται να λυθούν ζητήματα οργάνωσης για ένα εγχείρημα που είναι αρκετά απαιτητικό, ειδικά εάν σκεφτεί κανείς ότι στην παρούσα φάση τα φαρμακεία έχουν επιβαρυνθεί με ένα σωρό αρμοδιότητες. Δεν ξέρω κατά πόσο αυτήν την περίοδο θα μπορούσαν να τρέξουν και το θέμα του εμβολιασμού κατά της COVID 19, ταυτόχρονα».