Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο συχνότερος καρκίνος στον άνδρα και ο τρίτος σε συχνότητα στη γυναίκα, αλλά συνολικά ο πρώτος στον γενικό πληθυσμό. Ο μέσος όρος ηλικίας κατά τη διάγνωση είναι περίπου 71.

Στο σύνολο του πληθυσμού, η πιθανότητα ενός ατόμου να αναπτύξει καρκίνο του πνεύμονα στη διάρκεια της ζωής του είναι περίπου 1 στις 15. Ωστόσο, για τους καπνιστές ο κίνδυνος είναι πολύ υψηλότερος, ενώ για τους μη καπνιστές ο κίνδυνος είναι χαμηλότερος.

Τα ποσοστά εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα ανάμεσα στους άνδρες μειώνονται σταθερά εδώ και πολλά χρόνια, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά στις γυναίκες μόλις πρόσφατα άρχισαν να ελαττώνονται, μετά από μια μεγάλη περίοδο συνεχούς αύξησης.

Η αιτιολογία της ανάπτυξης του καρκίνου του πνεύμονα είναι απόλυτα συσχετισμένη με την ποιότητα της αναπνοής. Αν και το κάπνισμα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου, ένας στους πέντε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα δεν έχει καπνίσει ποτέ. Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την έκθεση στον αμίαντο και το ραδόνιο, αν και σε ορισμένους ασθενείς δεν υπάρχει καμία γνωστή αιτία που να προκάλεσε καρκίνο του πνεύμονα.

Εξελίξεις στη χειρουργική του καρκίνου του πνεύμονα και η πρόκληση του ανεγχείρητου όγκου

Για όσα αφορούν τις μορφές της νόσου και τη δυνατότητα της διάγνωσής της σε πρώιμο στάδιο, τις επιλογές στη χειρουργική αντιμετώπιση, τη διαχείριση του ανεγχείρητου όγκου στον πνεύμονα, αλλά και τη φωτοδυναμική θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα, μία μέθοδο με ιδιαίτερα υποσχόμενα αποτελέσματα, μιλά στο DailyPharmaNews, ο Θωρακοχειρουργός-Αγγειοχειρουργός κ. Κωνσταντίνος Μαρκόπουλος.

Κύριε Μαρκόπουλε, είναι γεγονός ότι ο καρκίνος του πνεύμονα δε δίνει συμπτώματα στα αρχικά του στάδια. Υπάρχουν, ωστόσο, ενδείξεις που μπορούν να υποψιάσουν εγκαίρως τον πάσχοντα;

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο συχνότερος καρκίνος στην Ελλάδα με 10.000 νέα περιστατικά κάθε χρόνο και, δυστυχώς, είναι και ο πρώτος σε θνησιμότητα.
Η αιτία για την οποία έχει αυξημένη θνησιμότητα είναι το γεγονός ότι ο καρκίνος του πνεύμονα στο πρώτο ή δεύτερο στάδιο της νόσου δε δίνει συμπτωματολογία.
Ο πνεύμονας δεν έχει αισθητική νεύρωση επομένως δεν τον «νιώθουμε».
Έτσι, ένας καρκίνος 1-3 εκατοστά δε δίνει κανένα σύμπτωμα. Έχουμε δει και όγκους 10 εκατοστών σαν τυχαίο εύρημα. Ωστόσο, ευρήματα και συμπτώματα που μπορούν να μας βάλουν σε υποψία είναι: επίμονος βήχας συνήθως ξηρός, μια μικρή δύσπνοια στη βάδιση ή στο ανέβασμα μιας σκάλας ή ύπαρξη ελάχιστης ποσότητας αίματος στα πτύελα, ο πόνος στο θώρακα και η ανορεξία καθώς και η απώλεια βάρους.
Όλα ανεξαιρέτως τα συμπτώματα-ενδείξεις έχουν αφετηρία τις έμμεσες ζημιές που κάνει ένας όγκος. Αν, δηλαδή, φράξει έναν βρόγχο ή αν παράγει πολύ υγρό ή αν διηθήσει ένα αγγείο κλπ. Για αυτόν το λόγο, όλοι, ανεξαιρέτως, αλλά ιδιαίτερα οι καπνιστές, πρέπει, μετά τα 35-40, να υποβάλλονται περιοδικά ανά 1 με 2 χρόνια σε μια απλή ακτινογραφία θώρακος.

Ποιες μορφές του καρκίνου του πνεύμονα είναι πιο «επιθετικές» ή/και πιο επικίνδυνες;

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι, έτσι και αλλιώς, επικίνδυνος. Δεν υπάρχει «καλός» καρκίνος στον πνεύμονα. Ωστόσο, υπάρχει μια κατηγορία, ο μικροκυτταρικός καρκίνος, ο οποίος είτε χειρουργηθεί και αφαιρεθεί είτε όχι δεν έχει διαφορά στο αποτέλεσμα και προτιμάμε να τον αντιμετωπίζουμε μόνο με χημειοθεραπεία και ακτινοβολία.
Αυτό το είδος είναι το 15% των καρκίνων του πνεύμονα. Το υπόλοιπο 85% έχει διάφορες υποομάδες με διαφορετικές συμπεριφορές, ωστόσο η οριστική λύση είναι η αφαίρεση όταν είναι εφικτό.
Η σύγχρονη ιατρική έχει κατορθώσει, ερευνώντας την ανοσολογική συμπεριφορά των καρκινικών κυττάρων, να αναπτύξει ειδικά και διαφορετικά πρωτόκολλα αντιμετώπισης για όλα τα είδη καρκίνων.
Έτσι, για καρκίνους μετά το πρώτο ή δεύτερο στάδιο έχει μεγάλη αξία ή αντιμετώπιση από μικτή ομάδα: πνευμονολόγος, ογκολόγος και θωρακοχειρουργός ώστε να χαραχθεί κοινή στρατηγική για καλύτερο αποτέλεσμα.

Ποιες είναι οι επιλογές στη χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα;

«Η χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα είναι η πλέον αποτελεσματική και η ζητούμενη από την ιατρική επιστήμη. Υπάρχουν πολλά είδη επεμβάσεων στον πνεύμονα ανάλογα την εντόπιση, το μέγεθος του όγκου αλλά και την ηλικία του ασθενούς. Μπορούμε να αφαιρέσουμε μόνο τον όγκο, μπορούμε να αφαιρέσουμε τον λοβό του πνεύμονα ή και ολόκληρο τον πνεύμονα, αν είναι απαραίτητο, αλλά και εφόσον είναι εφικτό να ζει ο ασθενής με έναν πνεύμονα, κάτι το οποίο το έχουμε ελέγξει από πριν.
Κάποιες από τις επεμβάσεις πραγματοποιούνται και θωρακοσκοπικά, χωρίς, δηλαδή, τη διάνοιξη του θώρακα. Η τεχνολογία έχει εφοδιάσει τη χειρουργική με πολλά όπλα, ώστε να είναι περισσότερο αποτελεσματική με τη λιγότερη ταλαιπωρία του ασθενούς, με μικρότερη νοσηλεία και χωρίς ιδιαίτερο πόνο».

Στην περίπτωση εκτίμησης ανεγχείρητου όγκου στον πνεύμονα, ποιες επιλογές έχει ο χειρουργός;

Ο «ανεγχείρητος» καρκίνος πνεύμονα αποτελεί το 40-50% των νέων περιπτώσεων και αυτό οφείλεται, δυστυχώς, στη μηδενική πρόληψη που υπάρχει στην Ελλάδα, αλλά και στο γεγονός ότι ο καρκίνος του πνεύμονα αναπτύσσεται ύπουλα στα πρώτα στάδια, δηλαδή χωρίς συμπτώματα.
Ο ανεγχείρητος καρκίνος είναι ένα μεγάλο στοίχημα για την ιατρική. Εννοώ, δηλαδή, τη συνδυαστική θεραπεία ώστε να καταστεί χειρουργήσιμος, κάτι το οποίο μπορεί να συμβεί στο 20% των ανεγχείρητων όγκων. Προϋποθέτει επιθετική χημειοθεραπεία με ή χωρίς ανοσοθεραπεία και στενή παρακολούθηση του ασθενούς. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις ο όγκος αντιμετωπίζεται με δύο στόχους. Πρώτον να μην αυξηθεί άλλο το μέγεθος του όγκου και δεύτερον να μην κάνει απομακρυσμένες μεταστάσεις.

Η μέθοδος της φωτοδυναμικής θεραπείας του καρκίνου του πνεύμονα ποια ποσοστά επιτυχίας έχει;

Πρόκειται για παλαιά μέθοδο με καινούρια προοπτική στον καρκίνο του πνεύμονα (του μη μικροκυτταρικού). Ο τρόπος δράσης είναι ο εξής: ενδοφλέβια χορήγηση μιας ουσίας που έχει την ιδιότητα σε 48 ώρες να εγκαθίσταται αποκλειστικά στα καρκινικά κύτταρα.
Στη συνέχεια, εισάγουμε ενέργεια, μέσω βελόνας, στον όγκο με ακτίνα Laser σε συγκεκριμένο μήκος κύματος. Η ενέργεια διασπά την ουσία που λέγεται φωτοπορφυρίνη και απελευθερώνεται μοριακό οξυγόνο το οποίο καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα.
Το αποτέλεσμα είναι μείωση του όγκου κατά 30-70%. Ασφαλώς, προϋποθέτει ειδικό πρωτόκολλο σχεδιασμού και έχει ιδιαίτερες ενδείξεις και αντενδείξεις. Είναι πρωτοποριακή αλλά πολλά υποσχόμενη μέθοδος που ανοίγει νέους ορίζοντες και ελπίδα για τον καρκίνο του πνεύμονα, τονίζει καταλήγοντας ο κ. Μαρκόπουλος.  

Κωνσταντίνος Μαρκόπουλος, Θωρακοχειρουργός-Αγγειοχειρουργός