Καθοριστική η συμμετοχή των ασθενών στη βιωσιμότητα τους

Της Τάνιας Η. Μαντουβάλου

Όλα τα συστήματα υγείας αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις, τόσες που η κάλυψη των μελλοντικών αναγκών θα είναι πάρα πολύ δύσκολη. Και ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι διότι αυξάνεται σημαντικά ο επιπολασμός των χρόνιων νοσημάτων. Έχουμε πολλαπλές νοσηρότητες στους συνανθρώπους μας, έχουμε διαφορετικές και μεταβαλλόμενες προσδοκίες. Δηλαδή κάθε ηλικιακή ομάδα έχει τις δικές της προσδοκίες από το σύστημα υγείας. Και βέβαια έχουμε τεχνολογικές αλλαγές, οι οποίες κόβουν πραγματικά την ανάσα, είτε αυτό έχει να κάνει με τις συσκευές, είτε με τα φάρμακα, είτε με τις νέες θεραπείες.

Οι επισημάνσεις ανήκουν στον αναπληρωτή καθηγητή Διεθνούς Πολιτικής Υγείας και διευθυντή του ερευνητικού προγράμματος Ιατρικής Τεχνολογίας του «London School of Economics» Πάνο Καναβό, ο οποίος κατά την ομιλία του στο 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο που διοργάνωσε η Ένωση Ασθενών Ελλάδας, τόνισε μεταξύ άλλων πόσο σημαντική είναι η συμμετοχή των ασθενών στη λήψη αποφάσεων. Οι ασθενείς δεν είναι μόνο οι υποστηρικτές ή συνήγοροι που πιστεύουν ότι η φωνή τους πρέπει να ακουστεί, είπε χαρακτηριστικά. Για να συμπληρώσει στη συνέχεια ότι το κοινό είναι ο σημαντικότερος ενδιαφερόμενος ή εμπλεκόμενος φορέας στο σύστημα υγείας. «Η συμμετοχή του κοινού και των ασθενών είναι σύμφωνη με τις αρχές μίας δημοκρατίας. Τα μέλη του κοινού μπορούν να παρέχουν πληροφορίες για τις αξίες και τις προτεραιότητες των κοινοτήτων τους και γενικότερα σε επόμενο στάδιο η εμπλοκή του κοινού μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένη εμπιστοσύνη στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Στις ανεπτυγμένες χώρες έως και τα 2/3 των δαπανών για την υγεία, δαπανώνται στο 5-10% των ασθενών. Δηλαδή έχουμε μία ομάδα υψηλών αναγκών και υψηλού κόστους, που χαρακτηρίζεται από υψηλό επιπολασμό, κυρίως χρονίων νοσημάτων, πολύνοσηρότητας και επιπλοκών. Οι ειδικοί αυτούς τους ασθενείς τους γνωρίζουν, άρα χρειάζεται μία σοφότερη παρέμβαση, έτσι ώστε αν όχι να επιλυθούν, τουλάχιστον να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα, τα οποία οι ασθενείς αυτοί έχουν. Οι γενικότερες προκλήσεις που έχουν τα συστήματα υγείας, αντανακλώνται στο πως αντιμετωπίζουμε τους ασθενείς, αλλά και γενικότερα, πως οι ασθενείς μπορούν να συμβάλλουν στην καλύτερη αντιμετώπιση και των δικών τους προβλημάτων, αλλά και των προβλημάτων που έχουν τα συστήματα υγείας».

Σε ότι αφορά τη συμμετοχή των ασθενών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων είναι πολύ σημαντικό να δούμε, ανέφερε ο κ. Καναβός, ότι ο ΠΟΥ έχει δηλώσει πως η συμμετοχή των ασθενών στην υγειονομική τους περίθαλψη, αποτελεί κοινωνική, οικονομική, αλλά και τεχνική αναγκαιότητα. Οι ασθενείς είναι υπεύθυνοι για πολλές αποφάσεις σχετικά με την υγεία τους. «Για παράδειγμα αποφασίζουν πότε θα ζητήσουν ιατρική συμβουλή, αποφασίζουν αν θα δεχτούν αυτή τη συμβουλή, αν θα λάβουν τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, ή τις θεραπείες, οι οποίες ενδείκνυται και βέβαια αποφασίζουν αν θα λάβουν συμπληρωματικά φάρμακα και θεραπείες, καθώς επίσης και αν θα προσαρμόσουν τον τρόπο ζωής τους».

Πιο σημαντικό να γνωρίζουμε τι είδους άτομα έχει μία ασθένεια παρά να γνωρίζουμε τι είδους ασθένεια έχει ένα άτομο

Οι ασθενείς μπορούν να συμβάλουν, σύμφωνα με τον καθηγητή, κυρίως στον προσδιορισμό προτεραιοτήτων υγειονομικής περίθαλψης, μπορούν να συμβάλλουν καταλυτικά στο σχεδιασμό την υλοποίηση αλλά και την ερμηνεία κλινικών δοκιμών. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί μπορούν να προσφέρουν τη δική τους εμπειρία για το τι είναι σημαντικό για αυτούς. Μπορούν επίσης να συμβάλλουν στο σχεδιασμό υπηρεσιών για τον καθορισμό προτύπων, στον έλεγχο για το αν τηρούνται τα πρότυπα, στις ρυθμιστικές αποφάσεις και αποφάσεις αποζημίωσης, στην εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας, στη βελτίωση της ασφάλειας των ασθενών και στην παροχή πληροφοριών στους ασθενείς για το κοινό. «Καθοριστική συμμετοχή στη διαδικασία αξιολόγησης των νέων τεχνολογιών υγείας μπορούν να έχουν οι ασθενείς, αφού οι ενώσεις τους συνεργάζονται με γιατρούς και φαρμακευτικές, καθώς επίσης έχουν τη δυνατότητα να συνεργάζονται με τον ΕΟΦ». Οι προκλήσεις που έχουν τα συστήματα υγείας, το δικό μας στην Ελλάδα, γενικότερα στην Ευρώπη, και ακόμα περισσότερο παραπέρα, είναι πάρα πολλές. Και αυτές οι προκλήσεις επηρεάζουν και θα επηρεάζουν την βιωσιμότητά τους στο μέλλον, επισημαίνει ο κ. Καναβός. «Μέσα στο δύσκολο αυτό πλαίσιο, η προοπτική του ασθενούς και του φροντιστή, είναι μοναδικά σχετική με την αξιολόγηση της αξίας ενός φαρμάκου ή μιας νέας θεραπείας. Οι οργανώσεις των ασθενών έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν αυτό που λέμε βιωματικά στοιχεία για την νόσο, τις διαθέσιμες επιλογές θεραπείας, αλλά και τον ρόλο της αυτοδιαχείρισης, στο πλαίσιο μιας ασθένειας. Και έχει αποδειχτεί ότι τα στοιχεία των ασθενών μπορούν να διαμορφώσουν αποφάσεις για την αποζημίωση, με τρόπο που να διασφαλίζει τους στόχους της πολιτικής υγείας, όπως η ισότητα, η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα του συστήματος». Ο Ιπποκράτης έχει πει ότι είναι πιο σημαντικό να γνωρίζουμε τι είδους άτομα έχει μία ασθένεια παρά να γνωρίζουμε τι είδους ασθένεια έχει ένα άτομο, ανέφερε κλείνοντας την ομιλία του, ο αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Υγείας και διευθυντής του ερευνητικού προγράμματος Ιατρικής Τεχνολογίας του« London School of Economics».