NEA

Σύνδρομο Long Covid: Μέγιστος κίνδυνος για τη δημόσια υγεία

Σύνδρομο Long Covid: Μέγιστος κίνδυνος για τη δημόσια υγεία

Το σύνδρομο Long Covid αποτελεί μία καινούργια οντότητα, που απαιτεί ολιστική διεπιστημονική προσέγγιση και εκπαίδευση του ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού, όπως υπογραμμίστηκε στην παρουσίαση (την Τρίτη 28 Ιουνίου) των δεδομένων λειτουργίας του Πρότυπου Διεπιστημονικού Κέντρου Αναφοράς για ασθενείς με Long Covid του ΓΝΑ «Ευαγγελισμός», που πραγματοποίησε το επιστημονικό δυναμικό του Κέντρου της Α’ ΚΕΘ του νοσοκομείου.

Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

 

Μεταξύ των πολλών και ιδιαίτερα ενδιαφερόντων στοιχείων που ακούστηκαν, η κα Αναστασία Κοτανίδου, Καθηγήτρια Εντατικής Θεραπείας ΕΚΠΑ, Διευθύντρια Α’ ΚΕΘ ΓΝΑ «Ευαγγελισμός», τόνισε μεταξύ άλλων ότι: «το σύνδρομο LΟNG COVID χαρακτηρίζεται ως ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Σύμφωνα με μελέτες το 30% των ασθενών που θα νοσήσουν από κορονοϊό θα αντιμετωπίσουν το σύνδρομο LONG COVID, δηλαδή 1 στους 5 θα παρουσιάσει κάποιες υπολειμματικές βλάβες σε ζωτικά όργανα όπως οι πνεύμονες, η καρδιά, το ήπαρ, οι ενδοκρινείς αδένες, το κεντρικό νευρικό σύστημα».

O Πρόεδρος του ΕΟΔΥ, κ. Θεοκλής Ζαούτης, αναφέρθηκε στη σημασία της λειτουργίας του πρότυπου Διεπιστημονικού Κέντρου Αναφοράς ασθενών με Lοng Covid της Α’ΚΕΘ και των δεδομένων που πλέον διαθέτει για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου κέντρων αναφοράς στη χώρα με στόχο την αντιμετώπιση του συνδρόμου καθώς αποτελεί επείγουσα ανάγκη για τη δημόσια υγεία.

 

Πάνω από 200 συμπτώματα (νέα ή εμμένοντα) μπορεί να εμφανιστούν σε ασθενείς με Covid

Η κ. Παρασκευή Κατσαούνου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, υπεύθυνη για τις λοιμώξεις ως Μέλος ΔΣ της Ελληνικής Πνευμονικής Εταιρείας και συντονίστρια του Διεπιστημονικού Κέντρου Αναφοράς LONG COVID του ΓΝΑ «Ευαγγελισμός», κατά την ομιλία της αναφέρθηκε στην αναγνώριση του Συνδρόμου Long Covid ως εμμένοντα ή εμφανιζόμενα συμπτώματα  12 εβδομάδες μετά τη νόσηση από κορονοϊό και στη μετεξέλιξη του ιατρείου post covid της Α’ΚΕΘ σε διεπιστημονικό κέντρο αναφοράς Long Covid. «Ένα κέντρο που μοιάζει να έχει προβλέψει το πρόσφατο call for action του ΠΟΥ», είπε χαρακτηριστικά η κα Κατσαούνου.

Καινούργια ή εμμένοντα συμπτώματα (πάνω από 200) μπορεί να εμφανιστούν σε ασθενείς με COVID, ανεξάρτητα από τη βαρύτητα της αρχικής λοίμωξης. Επιπρόσθετα των συμπτωμάτων από το αναπνευστικό σύστημα, οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν κόπωση, διαταραχές ύπνου, άγχος, κατάθλιψη, ταχυκαρδίες και νευρολογικά συμπτώματα (δυσαυτονομία, γνωστικά ελλείμματα κλπ). Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι υποτροπιάζοντα και να εκλύονται μετά από στρες, αφυδάτωση, σωματική κόπωση.

«Πρώιμα εδώ και 14 μήνες, αναγνωρίζοντας και τις εξωπνευμονικές επιπτώσεις της νόσου και ανταποκρινόμενοι στις κλήσεις των ασθενών, διευρύναμε το post covid διεπιστημονικό ιατρείο σε μη νοσηλευθέντες ασθενείς που είχαν νοσήσει και την εξέταση των ασθενών πέρα από το αναπνευστικό σύστημα, δημιουργώντας ιατρική ομάδα με τους καρδιολόγους,  τους ενδοκρινολόγους και την ομάδα καρδιοαναπνευστικής αποκατάστασης και σε συνεργασία με την ομάδα ασθενών Lοng Covid». «Τα αποτελέσματα της αρχικής μας προσέγγισης δημοσιεύτηκαν στο pubmed, δείχνοντας ότι οι Έλληνες ασθενείς που δεν έχουν νοσηλευτεί έχουν παρόμοια συμπτώματα με τους νοσηλευόμενους, τα οποία όμως υποτροπιάζουν» επισήμανε η κα. Κατσαούνου.

Επίσης ανέφερε ότι τους τελευταίους έξι μήνες δημιουργήθηκε πλέον ένα διεπιστημονικό κέντρο με 16 ιατρούς και 12 επαγγελματίες υγείας, με τη συμμετοχή νευρολόγων, ψυχιάτρων, ΩΡΛ, δερματολόγων, νευροψυχολόγων, εργοφυσιολόγων και φυσιοθεραπευτών.

Σχολιάζοντας η κα Κατσαούνου, στο DailyPharmaNews, πόσο ενήμεροι είναι για το σύνδρομο οι γενικοί ιατροί στην υπόλοιπη χώρα για τη στήριξη των ασθενών με long covid (έγκαιρη διάγνωση, παραπομπή στις κατάλληλες ιατρικές ειδικότητες κλπ) καθώς δεν υπάρχουν πολλά οργανωμένα ιατρεία long covid στην περιφέρεια, εξήγησε ότι «όχι μόνο οι γενικοί γιατροί αλλά και οι συνάδελφοι σε άλλες ειδικότητες και γενικότερα όλοι οι γιατροί που παρακολουθούν την εξέλιξη της νόσου και της πανδημίας ενημερώνονται διαρκώς, γίνονται σχετικά webinars και μέσα στους στόχους μας είναι την εμπειρία μας και τη γνώση που έχουμε αποκτήσει αυτά τα δύο χρόνια να την μοιραστούμε να την μεταλαμπαδεύσουμε και σε άλλους συναδέλφους είτε αυτοί βρίσκονται στην Πρωτοβάθμια Υγεία ώστε να γίνεται ένας αρχικός διαχωρισμός των απλών περιπτώσεων, ενώ στη συνέχεια, θα πρέπει να δημιουργηθούν σε όλη την Ελλάδα και άλλα κέντρα αναφοράς ώστε να καλυφθεί και στον ενήλικο πληθυσμό αλλά και στα παιδιά η μεγάλη αναγκαιότητα».

 

Covid και Σακχαρώδης Διαβήτης

Η Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ, ΓΝΑ «Ευαγγελισμός», κα Δήμητρα Βασιλειάδη μεταξύ άλλων ανέφερε ότι:

«χαρακτηριστικά, ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελεί παράγοντα για βαρύτερη νόσο και δυσμενέστερη πρόγνωση. Επιπλέον, ένα ποσοστό ασθενών με COVID-19 διαγιγνώσκεται με Σακχαρώδη Διαβήτη τη στιγμή της λοίμωξης. Περίπου το ένα τρίτο από αυτούς τους ασθενείς που δεν είχαν προηγουμένως διαβήτη θα συνεχίσουν να έχουν και μετά την αποδρομή της COVID-19. Εκτός όμως από τις διαταραχές της έκκρισης της ινσουλίνης (Σακχαρώδης Διαβήτης) και άλλες ορμόνες επηρεάζονται είτε από τον ίδιο τον ιό είτε από τις θεραπείες που έλαβε ένας ασθενής κατά τη διάρκεια της νόσου του. Ένα από τα πιο συχνά και επίμονα συμπτώματα που περιορίζει σημαντικά την καθημερινότητα των ατόμων αυτών είναι το αίσθημα χρόνιας κόπωσης, σε συνδυασμό με άλλα μη ειδικά συμπτώματα όπως μυϊκοί πόνοι, υπόταση, νοητική σύγχυση, διαταραχές ύπνου. Τα συμπτώματα αυτά παρατηρούνται και σε ασθενείς με ενδοκρινικές διαταραχές, κυρίως των επινεφριδίων και του θυρεοειδούς. Η μέχρι τώρα εμπειρία μας έχει δείξει ότι κάποιοι ασθενείς με LΟNG-COVID θα βρεθούν πράγματι να πάσχουν από ενδοκρινικές διαταραχές των επινεφριδίων ή του θυρεοειδή η αντιμετώπιση των οποίων εφόσον διαγνωσθούν έγκαιρα θα συμβάλει σημαντικά στην βελτίωση των συμπτωμάτων και της ποιότητας ζωής αυτών των ασθενών».

 

Covid και καρδιακές βλάβες

Ο κ. Παντελής Γουνόπουλος Επιμελητής Α’, Β’ Καρδιολογική Κλινική, Υπεύθυνος Καρδιολογικού Ιατρείου Λιπιδίων, ΓΝΑ «Ευαγγελισμός» αναφέρθηκε στην καρδιακή βλάβη, η οποία στην οξεία λοίμωξη είναι πολυπαραγοντική. «Γνωρίζουμε ότι μπορούν να προκληθούν μεταξύ άλλων περικαρδίτιδα και μυοκαρδίτιδα οι οποίες μερικές φορές δε διαγιγνώσκονται στα αρχικά στάδια. Η διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση αυτών κρίνεται απαραίτητη, με στόχο να μην παραμείνει βλάβη στο μυοκάρδιο καθώς η προσβολή της καρδίας σχετίζεται με χειρότερη πρόγνωση. Κάποια συμπτώματα του Συνδρόμου LONG COVID όπως θωρακικό άλγος, αίσθημα παλμών, ταχυκαρδία, δύσπνοια και άλλα μη ειδικά συμπτώματα, χρειάζονται εξειδικευμένη και διεπιστημονική συνεργασία καθώς οφείλονται σε προσβολή του νευρικού συστήματος που νευρώνει την καρδιά, σε ανοσολογικούς μηχανισμούς, μικροθρομβώσεις και άλλα άγνωστα ακόμη αίτια και μηχανισμούς». Στα πλαίσια του ιατρείου LONG COVID εξήγησε ο κ. Γουνόπουλος ότι όλοι οι ασθενείς υποβάλλονται σε βασικό καρδιολογικό έλεγχο με κλινική εξέταση, ηλεκτροκαρδιογράφημα, υπερηχογράφημα καρδιάς, και ακολουθεί λεπτομερής έλεγχος του καρδιαγγειακού σκέλους του αυτονόμου νευρικού συστήματος. «Οι δοκιμασίες περιλαμβάνουν ενεργητική ορθοστάτηση, βαθιά εισπνοή-εκπνοή, ισομετρική χειρολαβή και δοκιμασία valsalva και μετρώνται οι επιδράσεις τους στην λειτουργία του καρδιαγγειακού. Μέχρι στιγμής έχουν εξεταστεί 40 ασθενείς με σημεία θετικότητας σε ποσοστά μέχρι και 50%. Αυτοί οι ασθενείς στη συνεχεια υποβάλλονται σε ακόμη περισσότερο εξειδικευμένες εξετάσεις όπως Tilt test και holter ρυθμού».

 

Θ. Πλεύρης: «οδικός» χάρτης για την αντιμετώπιση και διαχείριση του συνδρόμου

Να αναφέρουμε, τέλος, ότι ο υπουργός Υγείας, Θ. Πλεύρης, στον χαιρετισμό, κατά την εκδήλωση παρουσίασης του κέντρου αναφοράς, δήλωσε ότι το υπουργείο σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς, βάσει των ευρωπαϊκών κατευθυντήριων οδηγιών, στοχεύει στη θεσμοθετημένη αντιμετώπιση του συνδρόμου Lοng Covid, με τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου πλαισίου, ώστε ο ασθενής να γνωρίζει όλο τον «οδικό» χάρτη για την αντιμετώπιση και διαχείριση του συνδρόμου. Από το 2020 έως και σήμερα λειτουργούν 132 ιατρεία post COVID, τα 82 σε νοσοκομεία και τα 50 σε κέντρα Υγείας και στις 7 υγειονομικές περιφέρειες ενώ 24.500 ασθενείς έχουν λάβει την απαραίτητη ιατρική φροντίδα.