Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Το θέμα της συμμόρφωσης/προσήλωσης των ασθενών στη θεραπεία και η σημασία του έχει αναδειχθεί με πολύ έντονο τρόπο από το DailyPharmaNews τα τελευταία χρόνια μέσα από τη θεματολογία του – κάτι απόλυτα λογικό για ένα μέσο που πρώτο ανέδειξε το θέμα αυτό διοργανώνοντας σχετικά συνέδρια ήδη από το 2017.

Έτσι δεν θα μπορούσαμε να μην φιλοξενήσουμε το σχετικό θέμα που δημοσίευσε στις 6 Φεβρουαρίου το PharmacyTimes.com.  

Όπως αναφέρει ο συγγραφέας του άρθρου David Medvedeff, συνιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος της Aspen RxHealth, αμερικανικής εταιρίας παροχής υπηρεσιών σε φαρμακεία, στην εισαγωγή του άρθρου του, τα δεδομένα δείχνουν ότι οι κλινικές συμβουλές από τον φαρμακοποιό μπορούν να βελτιώσουν τη συμμόρφωση/προσήλωση των ασθενών στα σχέδια φαρμακευτικής θεραπείας.

Η ανάπτυξη και ο πολλαπλασιασμός των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, όπως τα αντιβιοτικά, οι στατίνες, τα φάρμακα για το άσθμα και άλλα φάρμακα που σώζουν ζωές, είναι ίσως ένα από τα μεγαλύτερα ιατρικά και επιστημονικά επιτεύγματα στην ανθρώπινη ιστορία. Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα όχι μόνο αύξησαν δραματικά τη μέση διάρκεια ζωής, αλλά μάς επιτρέπουν να διατηρήσουμε υψηλότερη ποιότητα ζωής.

Ωστόσο, ακόμη και τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα λειτουργούν μόνο όταν η τήρηση της φαρμακευτικής θεραπείας είναι συνεπής και οι συνταγές συμπληρώνονται και λαμβάνονται με συνέπεια σύμφωνα με τις οδηγίες. Η τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής είναι κρίσιμη για τη διασφάλιση ότι η συνταγή ενός ασθενούς είναι τόσο αποτελεσματική όσο προβλέπεται. Γενικά, απαιτείται συμμόρφωση/προσήλωση στη φαρμακευτική αγωγή σε ποσοστό 80% ή περισσότερο για να είναι αποτελεσματικό το φάρμακο. Ας διερευνήσουμε την τρέχουσα κατάσταση της τήρησης της φαρμακοθεραπείας στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης των Ηνωμένων Πολιτειών, τις προκλήσεις του και στο πώς μπορούμε να εργαστούμε για βελτιώσεις.

Η συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή σήμερα

Με βάση τα δεδομένα, οι ερευνητές έχουν ακόμη καθορίσει ότι η συμμόρφωση/προσήλωση στη φαρμακευτική αγωγή μπορεί να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στα αποτελέσματα της υγείας του ασθενούς από ότι η ίδια η θεραπεία. Αυτό σημαίνει ότι η συνεχής λήψη ενός φαρμάκου όπως έχει συνταγογραφηθεί θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερη σημασία σε σχέση με τα αποτελέσματα της υγείας από την πραγματική επιλογή φαρμάκου από τον συνταγογράφο.

Οι περισσότεροι ασθενείς δεν κατανοούν πραγματικά τη σημασία της λήψης των φαρμάκων τους όπως προβλέπεται. Στην πραγματικότητα, υπολογίζεται ότι 125.000 θάνατοι στις ΗΠΑ κάθε χρόνο μπορούν να αποδοθούν στη μη τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής, για να μην αναφέρουμε έως και τις μισές αποτυχίες θεραπείας και το ένα τέταρτο των νοσηλειών κάθε χρόνο. Είναι σαφές ότι η μη τήρηση των φαρμάκων είναι μια επιδημία στις ΗΠΑ που όχι μόνο βλάπτει την υγεία μας, αλλά αυξάνει το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης, με εκτιμώμενο κόστος 100 έως 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων που συνδέεται με τη μη συμμόρφωση/προσήλωση.¹

Συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή σε σύνθετους πληθυσμούς

Οι πληθυσμοί που αντιμετωπίζουν χρόνιες παθήσεις, είναι προχωρημένης ηλικίας ή με παθήσεις που αφορούν την ψυχική τους υγεία πρέπει επίσης  να λάβουν υπόψιν ορισμένες ειδικές εκτιμήσεις όσον αφορά τη σημασία της μη τήρησης της φαρμακοθεραπείας. Για παράδειγμα, ο διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση υγείας με έναν από τους υψηλότερους αριθμούς ασθενών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε μια έκθεση του 2020 από το CDC, περίπου το 13% των ενηλίκων στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι είναι διαβητικός. Επιπλέον, μελέτες έχουν δείξει ότι όταν οι ασθενείς με διαβήτη έχουν χαμηλή συμμόρφωση/προσήλωση στη φαρμακευτική αγωγή, η υγεία τους δοκιμάζεται σημαντικά. Η κακή συμμόρφωση/προσήλωση στη φαρμακευτική αγωγή για ασθενείς με διαβήτη μπορεί να δημιουργήσει δυσκολία στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα, η οποία έχει επιπτώσεις όπως μειωμένη ποιότητα ζωής, αυξημένες επισκέψεις στο νοσοκομείο και πρόωρο θάνατο.^2,3

Ωστόσο, ένας από τους πληθυσμούς ασθενών που υποφέρουν περισσότερο από τις επιπτώσεις της μη συμμόρφωσης/προσήλωσης στη φαρμακευτική αγωγή είναι οι ηλικιωμένοι. Οι ηλικιωμένοι είναι πιο πιθανό να έχουν χαμηλά ποσοστά συμμόρφωσης στα φάρμακα λόγω παραγόντων όπως η σύγχυση που προκαλείται από τη συνταγογράφηση πολλών φαρμάκων, ο χαμηλός αλφαβητισμός για την υγεία και οι οικονομικές προκλήσεις που σχετίζονται με την οικονομική προσιτότητα. Για έναν ηλικιωμένο ενήλικα με πολλαπλές χρόνιες παθήσεις, η ανεπαρκής τήρηση του θεραπευτικού σχήματος μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση των συμπτωμάτων, σε προχωρημένες καταστάσεις της νόσου και στην ανάγκη για πιο δαπανηρή νοσοκομειακή περίθαλψη.⁴

Επιπλέον, παρά την έλλειψη σωματικών εκδηλώσεων των συμπτωμάτων για πολλούς ασθενείς με παθήσεις ψυχικής υγείας, η παραμονή στην τήρηση της φαρμακοθεραπείας που σχετίζεται με τα φάρμακα ψυχικής υγείας είναι εξίσου σημαντική με άλλα φάρμακα. Δυστυχώς, η τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής σε ασθενείς με παθήσεις ψυχικής υγείας είναι ένα ζήτημα που είναι δύσκολο να διορθωθεί, καθώς περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς δεν ακολουθούν σωστά τα θεραπευτικά τους σχήματα όπως συνταγογραφούνται. Σε ασθενείς με παθήσεις ψυχικής υγείας, η σχέση που χτίζεται μεταξύ ασθενούς και κλινικού ιατρού είναι κρίσιμη, επειδή η μη συμμόρφωση συχνά προέρχεται από δυσπιστία στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης ή/και στην ικανότητα της ομάδας φροντίδας.⁵

Η μεγαλύτερη πρόσβαση σε κλινικούς φαρμακοποιούς μπορεί να βελτιώσει τη συμμόρφωση/προσήλωση

Όταν οι περισσότεροι άνθρωποι φαντάζονται έναν φαρμακοποιό, οραματίζονται κάποιον με λευκή ρόμπα να στέκεται πίσω από έναν πάγκο στο τοπικό s/m ή φαρμακείο, o οποίος μοιράζει φάρμακα σε μια μεγάλη ουρά ανθρώπων. Ενώ η διανομή φαρμάκων είναι σίγουρα μια παραδοσιακή διάσταση της σταδιοδρομίας που μπορούν να επιλέξουν οι φαρμακοποιοί, υπάρχουν πολλά άλλα πράγματα που μπορεί να κάνει ο φαρμακοποιός στην υγειονομική περίθαλψη σήμερα.

Οι κλινικοί φαρμακοποιοί είναι οι κορυφαίοι ειδικοί στα φάρμακα στο πλαίσιο της υγειονομικής περίθαλψης. Με τον ίδιο τρόπο που ένας ασθενής μπορεί να έχει έναν καρδιολόγο που ειδικεύεται στη φροντίδα των καρδιακών παθήσεων ή έναν γαστρεντερολόγο που ειδικεύεται σε πεπτικές παθήσεις, υπάρχουν φαρμακοποιοί που ειδικεύονται στη θεραπεία συγκεκριμένων παθήσεων χρησιμοποιώντας φαρμακευτικά φάρμακα. Αυτοί οι φαρμακοποιοί έχουν υψηλή γνώση των φαρμάκων στα οποία ειδικεύονται, με εξειδίκευση στις ανεπιθύμητες ενέργειες (ΑΕ), στις αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και στον εντοπισμό των προβλημάτων από συνδυασμό φαρμάκων.

Αν προσπαθούμε να βελτιώσουμε την τήρηση της φαρμακοθεραπείας, είναι λογικό να απευθυνθούμε στον φαρμακοποιό. Συγκεκριμένα, οι κλινικές διαβουλεύσεις υπό τη διεύθυνση φαρμακοποιού έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνουν τη συμμόρφωση/προσήλωση των ασθενών στα σχέδια που αφορούν τη φαρμακευτική αγωγή για διάφορους λόγους:

• Οι κλινικοί φαρμακοποιοί απολαμβάνουν γενικά μεγαλύτερης εμπιστοσύνης από τους ασθενείς και επομένως οι ασθενείς μπορεί να είναι πιο ανοιχτοί στην καθοδήγησή τους σχετικά με τη σωστή χρήση των συνταγών τους.
• Όταν χρησιμοποιείται μια τηλεφωνική πλατφόρμα κλινικών φαρμακείων, οι φαρμακοποιοί μπορούν προληπτικά να απευθυνθούν στους ασθενείς για να συμβουλεύσουν σχετικά με τα φάρμακα και να διασφαλίσουν ότι παραμένουν προσηλωμένοι στη θεραπεία τους.
• Εάν ένας ασθενής διστάζει να λάβει ένα φάρμακο επειδή προκαλεί ανεπιθύμητες ενέργειες, ένας κλινικός φαρμακοποιός μπορεί να τεκμηριώσει αποτελεσματικά αυτές τις πληροφορίες και να δεσμεύσει τον συνταγογράφο του να κάνει τις κατάλληλες αλλαγές στο θεραπευτικό σχήμα του φαρμάκου.
• Πολλοί φαρμακοποιοί είναι έμπειρα εκπαιδευμένοι στις συνεντεύξεις παρακίνησης, μια πρακτική που ενθαρρύνει τους κλινικούς ιατρούς να συναντούν ασθενείς όπου βρίσκονται, παρέχοντας μια φιλική και εξυπηρετική προσέγγιση αντί για μια πατερναλιστική προσέγγιση ή μία προσέγγιση με επιπλήξεις κατά την παροχή συμβουλών για την κατάλληλη χρήση φαρμάκων.

Οι σχεδιασμοί που αφορούν την υγεία, οι ομάδες παρόχων και άλλοι στρατηγικοί εταίροι, συμπεριλαμβανομένων των διαχειριστών παροχών φαρμακείων, μπορούν να συνεργαστούν με κλινικούς φαρμακοποιούς για να προσελκύσουν ασθενείς και να πραγματοποιήσουν μία τέτοια προσέγγιση.

Η μεγαλύτερη προσβασιμότητα στους κλινικούς φαρμακοποιούς και η δέσμευση ειδικά για το θέμα της δέσμευσης στην τήρηση της φαρμακοθεραπείας μπορεί να ενθαρρύνει την καλύτερη τήρησή της, επηρεάζοντας τελικά τα αποτελέσματα της υγείας των ασθενών με βάση τις συνταγογραφούμενες θεραπείες τους.

Εδώ το άρθρο του PharmacyTimes.com