Αποστολή «Αρεταίος». Μοιάζει υπερβολικό αλλά σε μία χώρα που βρίσκεται ακόμη μακριά από τα όσα επιτάσσει η λογική στον σχεδιασμό ενός σύγχρονου, αποτελεσματικού συστήματος υγείας που να εξοικονομεί αντί να σπαταλά πόρους, το να αποδείξεις ότι δεν είσαι ελέφαντας δεν είναι εύκολο.

Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Η Ομοσπονδία Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος (ΟΣΦΕ) αποφάσισε να κάνει κάτι για να αποδείξει τη σημασία του ρόλου που μπορεί να έχει ο φαρμακοποιός στο σύστημα υγείας και έθεσε σε εφαρμογή το πρόγραμμα «Αρεταίος» για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για το σακχαρώδη διαβήτη.

Μετά την πιλοτική του εφαρμογή, σε συνεργασία με την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία και την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία στην Καρδίτσα το 2015 και στη συνέχεια στη Σάμο, ήρθε η ώρα το πρόγραμμα αυτό να απλωθεί σε όλη τη χώρα και να δώσει τεκμηριωμένες απαντήσεις σε όλους εκείνους που σχεδιάζουν πολιτικές υγείας στη χώρα μας, για το ποια είναι η χρησιμότητα του φαρμακοποιού στον τομέα της πρόληψης και για το ποια οφέλη θα μπορούσε να έχει ο πολίτης και το σύστημα υγείας από τη  συστηματική συνεργασία ιατρού – φαρμακοποιού.

Το πρόγραμμα «Αρεταίος» δημιουργήθηκε από την ΟΣΦΕ σε συνεργασία με την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία και την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία, με σκοπό να επιτευχθεί η ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με τη φροντίδα υγείας (διατροφικές συνήθειες – τρόπος ζωής) και την αντιμετώπιση της υποδιάγνωσης αναφορικά με τον Σακχαρώδη Διαβήτη (προ συμπτωματικός έλεγχος) και προδιαβήτη.

Ο  κ. Λευτέρης Μαρίνος, Φαρμακοποιός, εκπρόσωπος της ΟΣΦΕ μίλησε στο DailyPharmaNews για το «Αρεταίος» και εξήγησε ότι «οι αδιάγνωστοι είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα  γιατί ο διαβήτης περνά μία “σιωπηλή φάση” στην οποία δεν εκδηλώνονται εμφανή συμπτώματα. Γι’ αυτό και τέτοιου είδους ενέργειες που σκοπό έχουν την ανίχνευση μέσα στην κοινότητα ατόμων που μπορεί να νοσούν από διαβήτη και η επισήμανση του κινδύνου και η σύσταση να επισκεφτεί γιατρό για την αντιμετώπιση του προβλήματος βοηθά πάρα πολύ. Κυριολεκτικά σώζουμε κόσμο».

Το σημαντικό για το χώρο του φαρμακείου, όπως τόνισε ο κ. Μαρίνος είναι ότι «πρόκειται για μία πρωτοβουλία που ξεκίνησε από φαρμακοποιούς και μόνο. Πρόκειται για κάτι πρωτοποριακό για τη χώρα μας που δεν έχει ξαναγίνει. Είναι η πρώτη φορά που κάποιοι επιστήμονες, μία συλλογικότητα επιστημόνων υγείας από την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας παίρνει μία πρωτοβουλία για να συνεννοηθεί με τους ειδικούς ιατρούς που ασχολούνται με το συγκεκριμένο ζήτημα και να χρηματοδοτήσει το πρόγραμμα. Είναι σημαντικό επίσης το γεγονός ότι η υλοποίηση αυτού του project από την ΟΣΦΕ έγινε χωρίς τη χρηματοδότηση κάποιας εταιρείας. Ήταν εξολοκλήρου δική της, όπως η ευθύνη και ο συντονισμός του προγράμματος».

Αυτή τη στιγμή το πρόγραμμα πραγματοποιείται σε όλη σχεδόν τη χώρα. Έχει ξεκινήσει να τρέχει εδώ και ενάμιση μήνα αλλά δεν μπήκαν όλες οι περιοχές στον ίδιο χρόνο στο Πρόγραμμα καθώς χρειαζόταν μία σχετική προετοιμασία.

Το περιεχόμενο της ενέργειας περιλαμβάνει ενημέρωση των φαρμακοποιών προς τους πολίτες (ευαισθητοποίηση), συμπλήρωση από τους πολίτες στο φαρμακείο ερωτηματολογίου (βαθμονομημένου από την ιατρική κοινότητα) στη βάση κριτηρίων (προσυμπτωματικός έλεγχος) και υποκίνηση των πολιτών να επισκεφτούν το γιατρό τους εφόσον βάσει βαθμολογίας υπάρχει υποψία νόσου.

Όλα έχουν γίνει με πολύ μεγάλη επιμέλεια και προσοχή καθώς στο πλαίσιο του «Αρεταίος» διεξάγεται μία έρευνα την οποία έχει αναλάβει η Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ).

«Προσπαθούμε να βρούμε όχι μόνο τον επιπολασμό του Διαβήτη αλλά να δούμε και ποιο ποσοστό του πληθυσμού αντιστοιχεί στην κάθε βαθμίδα επικινδυνότητας της πάθησης» αναφέρει ο κ. Μαρίνος. Και συνεχίζει: «Το ερωτηματολόγιο στο οποίο καλείται, εάν θέλει να απαντήσει το άτομο που επισκέπτεται το φαρμακείο περιλαμβάνει ερωτήσεις για το φύλο, το δείκτη μάζας σώματος, εάν έχει κάποιο συγγενή με διαβήτη κτλ. Οι απαντήσεις καταχωρούνται χωρίς όνομα στο κομπιούτερ σ’ ένα ειδικό λογισμικό –μια ειδική διαδικτυακή εφαρμογή, όπου δεν υπάρχει ονοματεπώνυμο ασθενούς. Υπάρχει μόνο ένας αριθμός για να διασφαλίζεται ότι αυτά τα στοιχεία δεν είναι κάπου κρατημένα. Η εφαρμογή βγάζει ένα σκορ. Ανάλογα με το σκορ το άτομο που έχει απαντήσει τοποθετείται σε κάποια από τις πέντε κατηγορίες «επικινδυνότητας» να νοσήσει. Ουσιαστικά στις δύο πρώτες κατηγορίες δεν υπάρχει ζήτημα. Το πρόβλημα υπάρχει και σταδιακά αυξάνεται στις υπόλοιπες τρεις κατηγορίες, όπου συστήνεται στον πολίτη να απευθυνθεί σε γιατρό για περαιτέρω διερεύνηση με όσους μάλιστα ανήκουν στην πλέον επικίνδυνη κατηγορία να παροτρύνονται από τον φαρμακοποιό να επισκεφτούν άμεσα τον γιατρό τους».

Σε κάθε περίπτωση ο φαρμακοποιός ενημερώνει το άτομο και το ευαισθητοποιεί για το σακχαρώδη διαβήτη, τους παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της νόσου καθώς και για τα μέτρα πρόληψής της.

Η όλη διαδικασία μαζί με την ενημέρωση παίρνει γύρω στα 7-10 λεπτά από τη στιγμή που ένας φαρμακοποιός έχει εξοικειωθεί με την όλη διαδικασία και προφανώς δεν γίνεται την ώρα που πέφτει πολλή δουλειά.

Για να μπορέσει η όλη αυτή διαδικασία να φέρει ένα αξιόπιστο αποτέλεσμα που θα βοηθήσει την επιστημονική έρευνα έχει γίνει μία πολλή καλή προετοιμασία από πλευράς ΕΣΔΥ, με την ΟΣΦΕ και τους φαρμακοποιούς που συμμετέχουν να είναι υποχρεωμένοι να τηρούν συγκεκριμένες οδηγίες ώστε να μην υπάρξουν επιστημονικά σφάλματα στην επιδημιολογική αυτή έρευνα η οποία θα ανακοινωθεί επίσημα σε συνέδρια και θα δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά.

Το ερωτηματολόγιο που έχει επιλεγεί είναι το ερωτηματολόγιο FIND RISK το οποίο είναι σταθμισμένο για τον ελληνικό πληθυσμό και έχει εγκριθεί και από την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία.  

Πρόκειται για μία φιλόδοξη προσπάθεια. Το πρόγραμμα ΑΡΕΤΑΙΟΣ έχει ξεκινήσει εδώ και περίπου δύο μήνες να τρέχει πανελλαδικά. Αυτή τη στιγμή καλύπτει σχεδόν όλη τη χώρα με περίπου χίλια φαρμακεία που συνεργάζονται και είναι μέλη ή μέτοχοι των συνεταιρισμών ενώ το επόμενο διάστημα θα τρέξει και στην Αθήνα και θα ολοκληρωθεί μέσα στον Απρίλιο σε αυτή του τη φάση καθώς θα συνεχίσει να τρέχει και τα επόμενα χρόνια.

Ο κ. Μαρίνος τονίζει ότι μέσα από αυτήν την προσπάθεια θα αναδειχθεί για πρώτη φορά στη χώρα μας το πόσοι από τους από πολίτες έχουν παράγοντες κινδύνου να αναπτύξουν σακχαρώδη διαβήτη. «Θα δώσουμε μεγάλη βαρύτητα σε αυτό το κομμάτι και με αυτόν τον τρόπο θα αποφύγουμε ένα μεγάλο κομμάτι νέων διαβητοπαθών».

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα «Αρεταίος» μπορεί κανείς να ανατρέξει στο www.aretaioshealth.gr