ΣΕΦΕΡΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ: ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΧΑΛΚΙΔΑΣ

ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ

Τι είναι η  ΧΑΠ;

Παγκόσμια πρωτοβουλία για τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (GOLD)

«Η ΧΑΠ είναι μία συχνή, θεραπεύσιμη νόσος που μπορεί να προληφθεί και χαρακτηρίζεται από εμμένοντα αναπνευστικά συμπτώματα και περιορισμό της ροής του αέρα που προκαλείται από διαταραχές των αεραγωγών ή/και των κυψελίδων, εξ’ αιτίας σημαντικής έκθεσης σε επιβλαβή σωματίδια ή αέρια»

                      Επιπτώσεις και επιβάρυνση (φορτίο της νόσου)

Παγκόσμιος επιπολασμός της ΧΑΠ

Η ΧΑΠ είναι μία από τις πιο συχνές νόσους του αναπνευστικού συστήματος παγκοσμίως:

-Πλήττει πληθυσμούς τόσο στον ανεπτυγμένο όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο

-Ο επιπολασμός της έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες, παρά τις εξελίξεις στη θεραπεία

-Επιδημιολογικές έρευνες δείχνουν ότι ο επιπολασμός της ΧΑΠ είναι σημαντικά υποεκτιμημένος

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΧΑΠ

Η ΧΑΠ πλήττει 210 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως

Επιπολασμός σε σύγκριση με άλλες νόσους του   αναπνευστικού:

Επιπολασμός στις διάφορες χώρες

Ο επιπολασμός της ΧΑΠ ποικίλλει πολύ από χώρα σε χώρα.  Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διαφορές στις διαγνωστικές μεθόδους, σ της μελέτης, στην ηλικία του πληθυσμού και στον επιπολασμό των κύριων παραγόντων κινδύνου, όπως το κάπνισμα. Στις χώρες με σχετικά υψηλό επιπολασμό της ΧΑΠ (>10% του  πληθυσμού ηλικίας άνω των 40 ετών) περιλαμβάνονται οι εξής:

Βραζιλία (15,8%)

Καναδάς (19,3%)                                  

Ιταλία (23,3%)

Νότια Κορέα (25,8%)

 Επιπολασμός: Τάσεις

Η επίπτωση της ΧΑΠ αυξάνεται με την ηλικία

Πλήττει κυρίως άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών. Αν και υπάρχουν διακυμάνσεις, ο επιπολασμός της ΧΑΠ είναι γενικά υψηλότερος στους άνδρες από ό, τι στις γυναίκες.

• Ωστόσο, στις ανεπτυγμένες χώρες, ο επιπολασμός της ΧΑΠ είναι σχεδόν παρόμοιος μεταξύ ανδρών και γυναικών, αντικατοπτρίζοντας τις μεταβαλλόμενες συνήθειες των γυναικών ως προς το κάπνισμα σε αυτές τις χώρες

Η επιβάρυνση της ΧΑΠ:

Η ΧΑΠ είναι μια σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας παγκοσμίως. Ο επιπολασμός και η επιβάρυνση της ΧΑΠ προβλέπεται ότι θα αυξηθούν κατά τις επόμενες δεκαετίες εξαιτίας της:

-Συνεχιζόμενης έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου

-Μεταβαλλόμενης ηλικιακής δομής του παγκόσμιου πληθυσμού

-Με αποτέλεσμα μια σημαντική και αυξανόμενη οικονομική και κοινωνική επιβάρυνση

Γνωρίζατε;

Μέχρι το 2030 η ΧΑΠ θα είναι η τρίτη κατά σειρά κύρια αιτία θανάτου από χρόνια νόσο παγκοσμίως.

Επιπτώσεις στον ασθενή

Η ΧΑΠ  επιδρά αρνητικά σε πολλές όψεις της ζωής ενός ασθενούς, όπως:

• Ικανότητα εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων που απαιτούνται για την κάλυψη βασικών απαιτήσεων και την εκπλήρωση των συνηθισμένων καθηκόντων
• Ικανότητα σωματικής άσκησης
• Κοινωνική και συναισθηματική/ψυχολογική ευεξία

σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής (QoL)

Μέτρηση των επιπτώσεων στη ζωή των ασθενών:

Οι επιπτώσεις της ΧΑΠ στη ζωή των ασθενών είναι πιθανώς το

σημαντικότερο ζήτημα στην αντιμετώπιση της νόσου

Οι ασθενείς ανησυχούν για:

Συμπτώματα: δύσπνοια, συχνότητα παροξύνσεων, αντοχή στην άσκηση

Λειτουργική κατάσταση: δύσπνοια που περιορίζει τις δραστηριότητες (σωματικές, κοινωνικές δραστηριότητες ή οικιακές εργασίες)

 Ψυχική κατάσταση: κατάθλιψη αναφορικά με τους περιορισμούς και

ανησυχία για κρυολογήματα κλπ.

Μολονότι οι κλινικές παράμετροι όπως ο FEV1 είναι ένα καλό μέτρο για την εκτίμηση της βαρύτητας της απόφραξης των αεραγωγών, δεν απηχούν τις συνολικές επιπτώσεις της ΧΑΠ στη ζωή των ασθενών.

Αιτίες της ΧΑΠ: Παράγοντες κινδύνου

-Το κάπνισμα είναι η υπ’ αριθμόν ένα αιτία παγκοσμίως

-Ορισμένες επαγγελματικές εκθέσεις π.χ. εξόρυξη άνθρακα, αμίαντος

-Καύση βιομάζας σε αναδυόμενες & αναπτυσσόμενες χώρες

-Έλλειψη (ανεπάρκεια) α-1 αντιθρυψίνης (πολύ σπάνιο)

Χαρακτηριστικά της ΧΑΠ

Η ΧΑΠ χαρακτηρίζεται από εμμένουσα και προοδευτική μείωση (περιορισμό) της ροής αέρα

Μπορεί να μετρηθεί με τη χρήση σπιρομέτρησης:

Δυναμική Ζωτική Χωρητικότητα (FVC)

Ο συνολικός όγκος του αέρα που αποβάλλεται από τους πνεύμονες κατά τη διάρκεια μιας δυναμικής εκπνευστικής προσπάθειας (μέγιστη εκπνοή) μετά από μέγιστη εισπνοή

 Βίαια Εκπνεόμενος  Όγκος αέρα σε ένα δευτερόλεπτο (FEV1)

 Ο όγκος αέρα που εκπνέεται στο πρώτο δευτερόλεπτο της FVC

Συμπτώματα κατά την παρουσίαση

Η ΧΑΠ συνήθως παρουσιάζεται με τα ακόλουθα σημεία και συμπτώματα:

-Προοδευτική δύσπνοια

-Παραγωγικός βήχας

-Φλέγματα (παραγωγή πτυέλων)

• Οι ασθενείς μπορεί επίσης να προσέλθουν με μη ειδικά συμπτώματα της ΧΑΠ, όπως συριγμό και σφίξιμο στο στήθος

Οι ασθενείς συνήθως δεν αναγνωρίζουν τα συμπτώματα της ΧΑΠ και δεν τα αναφέρουν στους ιατρούς τους.

Συχνά, η πρώτη ένδειξη της ΧΑΠ παρατηρείται όταν ένας ασθενής

           προσέλθει με παρόξυνση

• Ο τυπικός ασθενής είναι ηλικίας άνω των 40 ετών και  καπνιστής/πρώην καπνιστής
• Τα συμπτώματα αναπτύσσονται αργά και ο ασθενής τα αποδίδει στη «μεγάλη ηλικία» ή στον «τσιγαρόβηχα». Μέχρι τη στιγμή που προσέρχονται οι ασθενείς έχουν ήδη χάσει σημαντικό ποσοστό πνευμονικής λειτουργίας
• Η παρόξυνση ορίζεται ως οξύ επεισόδιο το οποίο χαρακτηρίζεται από επιδείνωση των αναπνευστικών συμπτωμάτων του ασθενούς πέρα από την καθημερινή φυσιολογική διακύμανση και οδηγεί σε αναπροσαρμογή της τρέχουσας θεραπευτικής αγωγής
• Πολλοί ασθενείς προσέρχονται στη φάση παρόξυνσης ή επιδείνωσης των συμπτωμάτων

Διάγνωση – ιστορικό ασθενούς

Σημαντικό μέρος της λήψης του ιστορικού του ασθενούς είναι η προσεκτική

εκτίμηση του προτύπου και του τύπου των συμπτωμάτων

-Δύσπνοια – δυσκολία στην αναπνοή

-Χρόνιος βήχας

-Παραγωγή πτυέλων (απόχρεμψη)

-Συριγμός

-Συσφικτικό αίσθημα στο στήθος

Διάγνωση: Κλινική   εξέταση

Κύριοι δείκτες της ΧΑΠ είναι οι εξής:1

• Υπερ - διογκωμένος θώρακας
• Συριγμός ή σιωπηροί ήχοι αναπνοής
• Εκπνοή με προτεταμένη χείλη (pursed lip breathing)
• Χρήση επικουρικών μυών για την αναπνοή
• Περιφερικό οίδημα
• Καχεξία
• Κυάνωση

Διάγνωση:

Σπιρομέτρηση για την αξιολόγηση της πνευμονικής λειτουργίας

*Δοκιμασία εκλογής για την αξιολόγηση της πνευμονικής λειτουργίας

*Για τη διάγνωση άσθματος/ΧΑΠ

*Συνιστώσα για την αξιολόγηση της βαρύτητας και του ελέγχου του άσθματος/ΧΑΠ

*Παρακολούθηση των επιδράσεων της θεραπείας

Δυναμική ζωτική χωρητικότητα (FVC)

Ο συνολικός όγκος αέρα που εκπνέεται από τους πνεύμονες κατά τη διάρκεια μιας δυναμικής εκπνευστικής προσπάθειας (μέγιστη εκπνοή) μετά από μέγιστη εισπνοή

Βίαια εκπνεόμενος όγκος αέρα στο πρώτο δευτερόλεπτο (FEV1)

Ο όγκος αέρα που εκπνέεται στο πρώτο δευτερόλεπτο της FVC

GOLD: Εξατομικευμένη θεραπεία με βάση τα συμπτώματα και τον κίνδυνο παροξύνσεων

Φαρμακολογικές επιλογές

Η τρέχουσα φαρμακολογική θεραπεία βασίζεται κυρίως στη χρήση:1

• βρογχοδιασταλτικών
• κορτικοστεροειδών
• αναστολέων της φωσφοδιεστεράσης-4 (PDE4)

- Η χρήση αυτών των θεραπειών μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα(συμπεριλαμβανομένων των παροξύνσεων) και να προσφέρει βελτίωση της κατάστασης της υγείας και της αντοχής στην άσκηση

-Έως σήμερα, ωστόσο, κανένα από τα υπάρχοντα φάρμακα δεν έχει δείξει με βεβαιότητα ότι τροποποιεί τη μακροπρόθεσμη μείωση της πνευμονικής λειτουργίας στη ΧΑΠ

Β2- Αδρενεργικοί Αγωνιστές

Αντιχολινεργικά

Αντιχολινεργικά

Συνοψίζοντας...

-H εισπνεόμενη θεραπεία συντήρησης στη ΧΑΠ, πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα με τα συμπτώματα και τον κίνδυνο για παρόξυνση

-Η βρογχοδιαστολή είναι η βάση της θεραπείας στη ΧΑΠ. Oι ασθενείς πρέπει να λαμβάνουν τη μέγιστη βρογχοδιαστολή μέσω συνδυασμού LABA/LAMA

-Oι ασθενείς που παραμένουν συμπτωματικοί ή βρίσκονται σε κίνδυνο παροξύνσεων έχουν ένδειξη να λάβουν τριπλή θεραπεία