Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

Το σκάνδαλο που συγκλονίζει, από τις αρχές Μαΐου, το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) της Βρετανίας -και αποδίδεται σε σφάλμα ενός αλγόριθμου στο ηλεκτρονικό σύστημα- αρχικά, υπολογίστηκε ότι αφορά έως και 270 γυναίκες που μπορεί να έχασαν τη ζωή τους, καθώς δεν ειδοποιήθηκαν για να υποβληθούν σε προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου του μαστού. Νεότερα δεδομένα που έρχονται στο φως, ωστόσο, πιθανολογούν πολύ μεγαλύτερο αριθμό άτυχων γυναικών.

Το θέμα έδωσε στη δημοσιότητα η βρετανική κυβέρνηση και προκάλεσε μεγάλο θόρυβο, ενώ ο ίδιος ο υπουργός Υγείας, Jeremy Hunt, ανακοίνωσε ότι θα διενεργηθεί ανεξάρτητη έρευνα για το σκάνδαλο. Αρχικά, ο υπουργός ανέφερε ότι, σύμφωνα με τους επίσημους υπολογισμούς, περίπου 450.000 γυναίκες δεν ειδοποιήθηκαν για να πραγματοποιήσουν τον προσυμπτωματικό έλεγχο για καρκίνου του μαστού.  

Να εξηγήσουμε εδώ ότι, στη Βρετανία, οι γυναίκες μεταξύ 50 και 70 ετών καλούνται αυτόματα από το δημόσιο σύστημα Υγείας για να πραγματοποιήσουν μαστογραφικό έλεγχο κάθε τρία χρόνια, καθώς θεωρείται αυξημένη η πιθανότητα να εκδηλώσουν καρκίνο του μαστού, από εκείνη την ηλικία και μετά.

Ένα σφάλμα, όμως, στο αυτοματοποιημένο σύστημα ενημέρωσης άφησε χωρίς πρόσκληση επανεξέτασης χιλιάδες γυναίκες (περίπου 450.000 σύμφωνα με τους αρχικούς υπολογισμούς) θα έπρεπε να είχαν κληθεί να υποβληθούν σε προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου του μαστού αλλά τελικά δεν ενημερώθηκαν.

Στοιχεία, ωστόσο, που έρχονται τώρα στο φως δείχνουν ότι ο αριθμός αυτός προσεγγίζει τις 502.000. Ο ερευνητής που έκανε αυτή την ανακάλυψη είναι ο καθηγητής Peter Sasieni, του Πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου, αφού ανέτρεξε στα διαθέσιμα στο κοινό δεδομένα.

Αρχικά, ο J. Hunt δήλωσε στη βρετανική Βουλή ότι χιλιάδες γυναίκες στην Αγγλία, μεταξύ 68 και 71 ετών, δεν έλαβαν υπενθύμιση για να πραγματοποιήσουν την εξέταση για τον καρκίνο του μαστού, μεταξύ των ετών 2009 και 2013. Σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, αυτό το μοιραίο λάθος στην καθυστέρηση στη διάγνωση είχε επιφέρει βλάβες ή ακόμη και θάνατο σε έναν αριθμό από 135 έως 270 γυναίκες.

Από τη μελέτη των στοιχείων, ο καθηγητής Sasieni διαπίστωσε ότι η ηλικιακή ομάδα των γυναικών από 65 έως 70 ετών δεν καλούνταν τακτικά για προσυμπτωματικό έλεγχο ήδη από το 2005 και μετά.

Στην ανακοίνωσή του, ο Jeremy Hunt αναφερόμενος στο λάθος, είχε προσδιορίσει την ημερομηνία έναρξης του σφάλματος στο 2009, ενώ ο καθηγητής Sasieni σημειώνει ότι το 2004-2005 το ποσοστό των γυναικών που προσκλήθηκαν ήταν μόλις 31%, ποσοστό σημαντικά μικρότερο από την ηλικιακή ομάδα 50-64 ετών, από την οποία το 34-36% των γυναικών λάμβαναν κάθε χρόνο υπενθύμιση για μαστολογικόέλεγχο.

Ο καθηγητής John Newton, διευθυντής του τομέα για τη βελτίωση της υγείας στο βρετανικό NHS, αντέκρουσε τους ισχυρισμούς του καθηγητή Sasieni, μιλώντας στο BBC. «Πρόκειται για μια λανθασμένη ανάλυση που δεν έλαβε υπόψη ορισμένα σημαντικά γεγονότα, όπως το πρόγραμμα εξέτασης του μαστού, που έτρεξε για όλες τις γυναίκες ηλικίας 70 ετών, στην Αγγλία ή όταν μία σχετική κλινική μελέτη, με την ονομασία Age X».

Η ανεξάρτητη έρευνα –η οποία αναμένεται να δώσει στη δημοσιότητα την έκθεσή της σε έξι μήνες– θα αναζητήσει να ανακαλύψει πώς δεν εντοπίστηκε το λάθος για σχεδόν μια δεκαετία. Μια χρονική περίοδο που θα μπορούσε να επεκταθεί ακόμη περισσότερο εάν οι ανησυχίες του καθηγητή Sasieni αποδειχθούν αληθινές.

Το λάθος στον αλγόριθμο έχει αναγνωριστεί και έχει διορθωθεί, ενώ οι γυναίκες, που προβλέπονται από το σύστημα, θα λάβουν τις προσκλήσεις για τα τεστ άμεσα. Ήδη λαμβάνονται συγκεκριμένα μέτρα για να αποφευχθούν νέα λάθη και θα δοθεί στήριξη σε όλους όσοι έχουν επηρεαστεί από το λάθος. Αναφέρθηκε τέλος, ότι οι γυναίκες από 72 και πάνω θα έχουν πρόσβαση σε γραμμή υποστήριξης για να λάβουν βοήθεια από ειδικούς και να μάθουν εάν απαιτείται να κάνουν τις απαραίτητες εξετάσεις.