Πώς συνδέονται τα προβλήματα του συνταξιοδοτικού και ασφαλιστικού συστήματος με την υπογεννητικότητα;

Ενδιαφέροντα στοιχεία από την παρουσίαση της έρευνας «Ο αντίκτυπος της

υπογεννητικότητας στην οικονομική ανάπτυξη»

Ρούλα Σκουρογιάννη

Τα αποτελέσματα και συμπεράσματα της έρευνας της ΑΣΤ.Μ.Κ.Ε. HOPEgenesis «Ο αντίκτυπος της υπογεννητικότητας στην οικονομική ανάπτυξη», η οποία εστιάζει και αναλύει σφαιρικά το διαχρονικό ζήτημα της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα και δείχνει τον αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη, παρουσιάστηκαν, χτες, Πέμπτη 31 Μαΐου, στο αμφιθέατρο του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, η επιβάρυνση του δημογραφικού ζητήματος στην Ελλάδα είναι στενά συνδεδεμένη με την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης, από το 2010 και μετά.

Η γήρανση του πληθυσμού, οι μειωμένες κρατικές δαπάνες λόγω μνημονίων, το άνισα κατανεμημένο νοσοκομειακό και μαιευτικό δίκτυο της χώρας, η δυσκολία των γυναικών που ζουν σε απομακρυσμένες νησιωτικές και ηπειρωτικές περιοχές να λαμβάνουν ολοκληρωμένες μαιευτικές και γυναικολογικές υπηρεσίες και η οικονομική μετανάστευση των νέων (το γνωστό “brain drain”) συγκαταλέγονται μεταξύ των αιτιών που συνέβαλαν τόσο στην αύξηση της υπογεννητικότητας όσο και στην αντιστροφή του θετικού ισοζυγίου γεννήσεων και θανάτων από το 1960 μέχρι το 2010.

Θετική συσχέτιση μεταξύ δείκτη γεννήσεων και οικονομικής ανάπτυξης

Μέσω της χρήσης συγκριτικών δεδομένων από 14 χώρες, η μελέτη ανέδειξε τη θετική συσχέτιση μεταξύ του δείκτη γεννήσεων και της οικονομικής ανάπτυξης, υπολογίζοντας ότι κάθε αύξηση του δείκτη γεννήσεων κατά 1% οδηγεί σε κατά κεφαλήν αύξηση του ΑΕΠ κατά 2.4%, ένα πραγματικά εντυπωσιακό εύρημα για τη χώρα μας.

Τετραπλασιάστηκε ο πληθυσμός άνω των 65 τα τελευταία 50 χρόνια

Από την έρευνα προκύπτει και η άμεση σχέση του προβληματικού συνταξιοδοτικού και ασφαλιστικού συστήματος με την υπογεννητικότητα, καθώς η οικονομικά ενεργή βάση που μειώνεται συνεχώς καλείται να συντηρήσει τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες. Είναι χαρακτηριστικό ότι την περίοδο 1960-2015 το ποσοστό του ενεργού πληθυσμού και των νέων της χώρας μειώθηκε κατά 15% περίπου, ενώ ο πληθυσμός άνω των 65 τετραπλασιάστηκε.

Μικρότερος αριθμός γεννήσεων από ότι χρειάζεται για να μείνει σταθερός ο πληθυσμός της χώρας

Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η διαπίστωση ότι σήμερα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες οι γυναίκες αποκτούν λιγότερα παιδιά από ότι απαιτούνται για να μείνει σταθερός ο πληθυσμός της κάθε χώρας. Το επίπεδο αντικατάστασης των γενεών αποτιμάται στα 2.1 παιδιά, ενώ συγκεκριμένα στην Ελλάδα ο αριθμός αυτός  αγγίζει οριακά το 1.3, καθιστώντας την Ελλάδα ουραγό στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τι πρέπει να γίνει

Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, η μελέτη καταθέτει και συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιστροφή της αρνητικής τάσης που παρουσιάζεται κατά τα τελευταία έτη. Μεταξύ αυτών αναφέρονται η ανάγκη χάραξης ενός μεσοπρόθεσμου σχεδίου της Ελληνικής πολιτείας αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η παροχή γενναίων οικονομικών και φορολογικών κινήτρων σε οικογένειες, αλλά και η προσπάθεια επαναπατρισμού των νέων που έφυγαν για το εξωτερικό κατά τη διάρκεια της κρίσης.  

Τέλος, εξαιτίας της ιδιαιτερότητας της γεωγραφίας της Ελλάδος (πολλές απομακρυσμένες δυσπρόσιτες νησιωτικές και ηπειρωτικές περιοχές) χρειάζονται συμπληρωματικές δράσεις φορέων και αστικών μη κερδοσκοπικών εταιριών, που -σε συνεργασία με τους κεντρικούς φορείς υγείας- θα υποστηρίζουν τις ιατρικές υπηρεσίες μαιευτικής γυναικολογίας και τις άλλες υπηρεσίες προληπτικής ιατρικής σε περιοχές στις οποίες οι κεντρικές δομές αδυνατούν ή δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν λόγω αυτής της ιδιαιτερότητας του Ελλαδικού χώρου.

«Η Ελλάδα γνωρίζει μία πρωτοφανή δημογραφική κρίση η οποία θα οδηγήσει τον πληθυσμό της στα επόμενα τριάντα χρόνια σε ιστορικά χαμηλά νούμερα, αυτά της τάξεως των 6.5 έως 8 εκατομμυρίων Ελλήνων σύμφωνα με μελέτες της ΕΛΣΤΑΤ και της Eurostat», τόνισε ο ιδρυτής και Πρόεδρος της HOPEgenesis, Δρ. Στέφανος Χανδακάς. «Χρειάζονται συμπληρωματικές δράσεις σε συνεργασία με τους κεντρικούς φορείς υγείας της χώρας αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς και αστικών μη κερδοσκοπικών εταιριών, όπως η HOPEgenesis, οι οποίες θα δρουν πάντοτε υποστηρικτικά σε ευαίσθητους τομείς όπως αυτοί της υπογεννητικότητας και της προληπτικής ιατρικής».

Το έργο της HOPEgenesis

Είναι μία αστική μη κερδοσκοπική εταιρία, που ιδρύθηκε το 2015, με στόχο τη μεταβολή του κλίματος της υπογεννητικότητας που μαστίζει την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, αναλαμβάνοντας την οικονομική στήριξη των γυναικών που κατοικούν σε ακριτικά νησιά και απομονωμένες περιοχές της χώρας και επιθυμούν να τεκνοποιήσουν ή κυοφορούν ήδη. Από το 2015, έχει υποστηρίξει 25 γυναίκες κατοίκους απομακρυσμένων περιοχών να φέρουν στη ζωή 26 παιδιά (ενδεικτικά αναφέρονται τα νησιά Αλόννησος, Θύμαινα, Κάσος, Λειψοί, Σκόπελος, Σκύρος, Τήλος, Φούρνοι), ενώ τους επόμενους μήνες αναμένονται να γεννηθούν άλλα 26 μωρά με την αρωγή της εταιρίας. Το πρόγραμμα της HOPEgenesis έχει «υιοθετήσει» 36 ακριτικά νησιά και 87 απομακρυσμένα χωριά της ηπειρωτικής Ελλάδας αναλαμβάνοντας όλα τα έξοδα κάθε εγκυμονούσας γυναίκας που κατοικεί μόνιμα σε αυτές τις περιοχές.

Σχετικά γραφήματα

Περισσότερες πληροφορίες: www.hopegenesis.org