ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ

Πρόγραμμα «Αρεταίος»: Τεράστιο το ποσοστό των ηλικιωμένων που βρίσκονται στο «κόκκινο» για εμφάνιση διαβήτη

Πρόγραμμα «Αρεταίος»: Τεράστιο το ποσοστό των ηλικιωμένων που βρίσκονται στο «κόκκινο» για εμφάνιση διαβήτη

Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

 

Εντυπωσιακά μεγάλο είναι το ποσοστό των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών στη χώρα μας που κινδυνεύουν να αναπτύξουν σακχαρώδη διαβήτη ή ήδη βρίσκονται σε στάδιο προδιαβήτη ή και διαβήτη, σύμφωνα μα τα πρώτα αποτελέσματα του προγράμματος «Αρεταίος» το οποίο δημιουργήθηκε από την Ομοσπονδία Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος σε συνεργασία με την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία και την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία με σκοπό να επιτευχθεί η ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με τη φροντίδα υγείας (διατροφικές συνήθειες – τρόπος ζωής) και την αντιμετώπιση της υποδιάγνωσης αναφορικά με τον Σακχαρώδη Διαβήτη (προ συμπτωματικός έλεγχος) και προδιαβήτη.

Μία μικρή γεύση των αποτελεσμάτων που προέκυψαν από το πρόγραμμα «Αρεταίος» έδωσαν ο Γιάννης Κυριόπουλος, ομότιμος καθηγητής Οικονομικών της Υγείας στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) και ο Κώστας Αθανασάκης Επιστημονικός Συνεργάτης του Τομέα Οικονομικών της Υγείας της ΕΣΔΥ κατά τη διάρκεια των εργασιών της 2ης Ημερίδας «Αύριο, ένα νέο επάγγελμα» που πραγματοποίησε πριν λίγες μέρες ο Πειραϊκός Φαρμακευτικός Συνεταιρισμός (ΠΕΙ.ΦΑ.ΣΥΝ.).

Όπως επισήμανε ο κ. Κυριόπουλος κάνοντας μία μικρή εισαγωγή στο θέμα, «έχουν αλλάξει πολλά στην ιατρική περίθαλψη τις τελευταίες δεκαετίες. Ένα από τα πιο κρίσιμα θέματα το οποίο έχει συζητηθεί λίγο είναι ο υψηλός καταμερισμός της εργασίας και η εξειδίκευση  η οποία επιβάλλει πλέον στους γιατρούς, αναγκαστικά, να ασκούν κυρίως θεραπευτικές παρεμβάσεις και πολύ λίγο ή σχεδόν καθόλου φροντίδα, care. Τον ρόλο αυτό τον επωμίζονται αναγκαστικά αλλά αποσπασματικά μέχρι αυτή τη στιγμή οι νοσηλευτές και οι φαρμακοποιοί των οποίων τα καταστήματα δίνουν μία εύκολη πρόσβαση στον πολίτη και τον ασθενή στη δύσκολη περίοδο στην οποία ζούμε, όσον αφορά τη διαχείριση της νόσου και τη διαχείριση των ιδίων ως ασθενών».

«Από τα θέματα τα οποία κυρίως απασχολούν αυτή τη στιγμή είναι, σύμφωνα με τον κ. Κυριόπουλο, κυρίως τα χρόνια νοσήματα, όπως ο διαβήτης, η υπέρταση, η ΧΑΠ και άλλα όπως επίσης και η παρακολούθηση της συμμόρφωσης των ασθενών στις οδηγίες των γιατρών κυρίως σε μακροχρόνιες θεραπείες για χρόνια νοσήματα όπως τα προαναφερόμενα. Υπό το πρίσμα αυτό υπάρχει μία ανατροπή του καταμερισμού της εργασίας που δίνει αυξημένο ρόλο πλέον στους νοσηλευτές και στους φαρμακοποιούς. Αυτό, ειδικά για τους φαρμακοποιούς, στο πλαίσιο της στρατηγικής που έχει χαραχθεί από τους ίδιους για έναν αναβαθμισμένο ρόλο των φαρμακείων έχει διπλή σημασία. Αφενός αυξάνει το κύρος και την αυτοεκτίμησή τους ως επιστημόνων και επαγγελματιών υγείας, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά σημαντικό, αφετέρου προσθέτει συμπληρωματικά στο care και ειδικά στη διαχείριση των ασθενών μία ενδιαφέρουσα συνιστώσα. Στο πλαίσιο αυτό και υποστηρίζοντας αυτό το εγχείρημα ο Τομέας Οικονομικών της Υγείας με συντονιστή τον κ. Κώστα Αθανασάκη ως κύριο ερευνητή έκανε μία έρευνα η οποία θα παρουσιαστεί σε μία ειδική συνεδρίαση» ανέφερε ο κ. Κυριόπουλος περνώντας το λόγο στον κ. Αθανασάκη ο οποίος και έδωσε μία πρώτα εικόνα για το πρόγραμμα «Αρεταίος».

Όπως εξήγησε ο κ Αθανασάκης «έγινε μία μελέτη σκοπός της οποίας ήταν η αποτύπωση του κινδύνου σακχαρώδους διαβήτη στο γενικό πληθυσμό, όπως αυτός αποτυπώνεται στα φαρμακεία. Το φαρμακείο είναι μία έγκυρη πύλη για να έχουμε μία πληροφόρηση για τα ζητήματα αυτά. Η έρευνα αυτή που έγινε με τη συνεργασία της ΟΣΦΕ αξιοποίησε τα φαρμακεία και τον φαρμακοποιό σε μία υπηρεσία αναγνώρισης του νοσήματος , της πρώϊμης, εάν θέλετε, παρέμβασης των φαρμακοποιών μέσω των οποίων διανεμήθηκαν σταθμισμένα ερωτηματολόγια στους προσερχόμενους στο φαρμακείο πολίτες.  Τα ερωτηματολόγια είχαν ως σκοπό ανάπτυξής τους την αναγνώριση και την κατηγοριοποίηση κινδύνου ανάπτυξης διαβήτη στο γενικό πληθυσμό, δηλαδή σε μη πάσχοντες. Είχαμε την τύχη μέσω του μεγάλου δικτύου της ΟΣΦΕ να συλλέξουμε τελικά από ένα δείγμα φαρμακείων σταθμισμένων ως προς τον πληθυσμό 13.600 ερωτηματολόγια με τρόπο αντιπροσωπευτικό των περιφερειών της χώρας. Το κυρίως κομμάτι αυτών που τελικά απάντησαν στο ερωτηματολόγιο αφορούσε τις ηλικίες  από 55 ετών και πάνω. Είδαμε, έστω και μέσα από ένα σχετικά επιλεγμένο πληθυσμό ανθρώπων που προσέρχονται στα φαρμακεία, διάπλατα ανοικτό και διάφανο το ζήτημα της μεγάλης απειλής για την υγεία που δεν είναι άλλο από το πρόβλημα της παχυσαρκίας. Προσερχόμενος στο φαρμακείο σήμερα το 80% των ανδρών έχει δείκτη μάζας σώματος που τους χαρακτηρίζει ως υπέρβαρους ή παχύσαρκους. Λίγο καλύτερη είναι η κατάσταση στις γυναίκες αλλά όχι πολύ καλύτερη. Ο δείκτης μάζας σώματος, οι καθημερινές συνήθειες, οι διατροφικές συνήθειες, οι συνοσηρότητες, το σωματικό βάρος, το οικογενειακό ιστορικό μπήκαν σε μία διαδικασία σύνθεσης και αλγοριθμοποίησης με βάση μία συγκεκριμένη δημοσιευμένη μελέτη προκειμένου να παράξουν έναν δείκτη κατηγορίας κινδύνου μελλοντικής ανάπτυξης διαβήτη άρα λοιπόν και συμβουλευτικής παρέμβασης. Με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης ένα ποσοστό χρηστών υπηρεσιών υγείας στα φαρμακεία το οποίο ανέρχεται περίπου στο 40% έχει αυξημένο ή πολύ αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τα επόμενα χρόνια. Μάλιστα όπως ανέφερε ο κ. Αθανασάκης σήμερα ένα ποσοστό το οποίο υπερβαίνει το 60% ατόμων άνω των 65 ετών έχουν υψηλό ή πολύ υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη. Πιθανότατα έχουν διαβήτη και δεν το ξέρουν. Η παρέμβαση αυτή είχε ακριβώς αυτόν τον σκοπό, να αναγνωρίσει και να προτρέψει σε αναζήτηση φροντίδας άτομα με κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη».

Την παρέμβαση από πλευράς ΕΣΔΥ έκλεισε ο κ. Κυριόπουλος: εξηγώντας ότι η όλη αυτή προσπάθεια της ΟΣΦΕ είχε δύο πολύ θετικά αποτελέσματα. Το πρώτο ήταν ότι κινητοποίησε έναν πολύ μεγάλο αριθμό φαρμακοποιών/φαρμακείων και κατά συνέπεια και πολιτών/ασθενών σε αυτή τη διαδικασία μίας πρώιμης ανίχνευσης ενός χρόνιου νοσήματος το οποίο είναι εξαιρετικά απειλητικό και ατό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Από την άλλη έδωσε τη δυνατότητα στους φαρμακοποιούς να δοκιμάσουν έναν ρόλο ο οποίος ίσως στο προσεχές μέλλον να αποδειχθεί χρήσιμος στην προσπάθεια που καταβάλλουν στα φαρμακεία να επιστρέψουν στον ουσιώδη ρόλο τους που είναι εκτός από τη διανομή των φαρμακευτικών σκευασμάτων και η συμβουλευτική υποστήριξη των πολιτών και των ασθενών που προσέρχονται σε αυτά σε μία συγκυρία που η πρόσβαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, όπως δείχνουν άλλες έρευνες είναι εξαιρετικά δύσκολη.