Γράφει ο κ.Χαράλαμπος Ζωγραφάκης

Δερματολόγος Αφροδισιολόγος

Με κεντρικό μήνυμα «Αντιμετώπισε την ψωρίαση σοβαρά», η Παγκόσμια Ημέρα Ψωρίασης, στις 29 Οκτωβρίου, μας καλεί να αναγνωρίσουμε τις σοβαρές επιπτώσεις που έχει η νόσος στη ζωή των ασθενών, τονίζοντας τη σπουδαιότητα της έγκαιρης και κατάλληλης αντιμετώπισης. Με μεγάλο μέρος του κόσμου να αντιμετωπίζει την ψωρίαση σαν μία απλή δερματική πάθηση, ή/και ένα αισθητικό πρόβλημα, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τις σοβαρές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η νόσος στην υγεία και την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Η ψωρίαση παραδοσιακά εθεωρείτο νόσημα του δέρματος που οφείλεται πρωτίστως σε διαταραχή του πολλαπλασιασμού των κερατινοκυττάρων, ενώ ακολουθούν φλεγμονώδεις αλλοιώσεις. Σήμερα, γνωρίζουμε ότι η ψωρίαση  είναι πρωτίστως φλεγμονώδης νόσος που οφείλεται σε παθολογική διέγερση  ανοσιακών μηχανισμών, ενώ  παρουσιάζει σημαντική συννοσηρότητα με αυτοάνοασες φλεγμονώδεις παθήσεις, μεταβολικό σύνδρομο, καρδιαγγειακές παθήσεις και ψυχιατρικές διαταραχές. Ο κίνδυνος συννοσηρότητας αυξάνεται ανάλογα με τη βαρύτητα της ψωρίασης.

Η ψωρίαση αποτελεί μια μεγάλη ομάδα κλινικών οντοτήτων με πολυμορφία και ετερογένεια. Η πιο συχνή συνυπάρχουσα νόσος είναι η ψωριασική αρθρίτιδα, ενώ ακολουθεί η Νόσος Crohn και η Ελκώδης Κολίτιδα. Η συνύπαρξη παχυσαρκίας επιβαρύνει την πορεία της ψωρίασης, επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας και προδιαθέτει για καρδιαγγειακή νόσο.

Οι παχύσαρκοι κυρίως ψωριασικοί ασθενείς πρέπει να ελέγχονται για μεταβολικό σύνδρομο (Υπερλιπιδαιμία, Υπέρταση, Αντοχή στην Ινσουλίνη και εναπόθεση λίπους στην κοιλιακή χώρα). Σύμφωνα με νεότερες μελέτες, ιδίως σε βαριές μορφές ψωρίασης παρατηρείται αυξημένος κίνδυνος Αγγειακού Εγκεφαλικού Επεισοδίου περιφερικής αγγειοπάθειας, εμφράγματος, κολπικής μαρμαρυγής και θρομβοεμβολικού επεισοδίου. Οι συννοσηρότητες αυτές παρουσιάζονται νωρίς ηλικιακά σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό γεγονός που επηρεάζει δυσμενώς το προσδόκιμο ζωής των ασθενών αυτών.

Τα παραπάνω, μας βοηθούν να κατανοήσουμε γιατί η έγκαιρη αντιμετώπιση της νόσου είναι εξαιρετικά σημαντική. Ο ρόλος του δερματολόγου είναι κομβικός, μέσα από   τη   θεραπευτική   συμμαχία   γιατρού-ασθενούς θα αποφασίσει σε κάθε περίπτωση την κατάλληλη θεραπεία.   Πολύ   σημαντικό   ρόλο   έχει επιπλέον  η συμμόρφωση του ασθενούς στις θεραπευτικές οδηγίες του γιατρού, καθώς σε περίπτωση άκαιρης διακοπής, τα συμπτώματα θα επανέλθουν μετά από κάποιο χρονικό διάστημα και η νόσος ίσως αποκτήσει ανθεκτικότητα. Η θεραπεία εξατομικεύεται για κάθε ασθενή, συνυπολογίζοντας τη βαρύτητα, την έκταση, τη μορφή της νόσου, την ηλικία και την επίδραση στην ποιότητα ζωής.

Οι υπάρχουσες θεραπευτικές προσεγγίσεις ταξινομούνται σε τρεις βασικές κατηγορίες:

• την εφαρμογή φαρμάκων στο δέρμα (τοπική θεραπεία),
• τη χρήση της υπεριώδους ακτινοβολίας (φωτοθεραπεία), και
• τη χορήγηση φαρμάκων, είτε από το στόμα είτε σε ενέσιμη μορφή, τα οποία στοχεύουν ευρύτερες ή στοχευμένες φλεγμονώδης λειτουργίες.

Οι τοπικές θεραπείες συνήθως χρησιμοποιούνται στην ήπια ψωρίαση, ενώ οι συστηματικές θεραπείες (κυκλοσπορίνη, μεθοτρεξάτη, βιολογικές θεραπείες) σε μέτρια και σοβαρή ψωρίαση. Ο συνδυασμός των ανωτέρω θεραπειών αποτελεί συνήθη τακτική.

Τα νεότερα φάρμακα στη θεραπευτική μας φαρέτρα είναι οι βιολογικοί παράγοντες. Διαχωρίζονται από τις προηγούμενες συμβατικές συστηματικές θεραπείες, καθώς:

• Στρέφονται κατά της πρωτοπαθούς αιτίας της ψωρίασης που είναι η ανοσολογικού τύπου φλεγμονή.
• Στοχεύουν τις συννοσηρότητες, όπως, νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα, ψωριασική αρθρίτιδα, νεανική πολυαρθρίτιδα.
• Υπάρχει συνεχής έρευνα και εξέλιξη προς επίτευξη πιο εκλεκτικής, ασφαλέστερης αγωγής σε μακροχρόνια βάση και διατήρησης του θεραπευτικού αποτελέσματος.

Οι βιολογικοί παράγοντες είναι ανοσοκατασταλτικά φάρμακα - μονοκλωνικά αντισώματα- τα οποία δεσμεύουν και εξουδετερώνουν προφλεγμονώδεις ουσίες, τις κυτταροκίνες, που μετέχουν στις φλεγμονώδεις αντιδράσεις  που προκαλούν την εμφάνιση της ψωρίασης.

Οι βιολογικοί παράγοντες παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές μεταξύ τους όσον αφορά στα παρακάτω:

• Ταχύτητα έναρξης ύφεσης
• Δοσολογικό σχήμα
• Μηχανισμό δράσης
• Αντιγονικότητα (διάρκεια αποτελέσματος)
• Ασφάλεια

Χάρη στις εξελίξεις της δερματολογίας, όλο και περισσότεροι άνθρωποι με ψωρίαση μπορούν να εξασφαλίσουν μία καλύτερη ποιότητα ζωής. Με την έγκαιρη παραπομπή στον δερματολόγο και τον σχεδιασμό της κατάλληλης θεραπείας, η ψωρίαση πλέον μπορεί να αντιμετωπιστεί και οι πάσχοντες να απολαύσουν μία καλύτερη ποιότητα ζωής.