Οι άνθρωποι με οικογενή υπερχοληστερολαιμία έχουν σε μεγάλο ποσοστό, ήδη στην ηλικία των 40 ετών, πάθει καρδιαγγειακό επεισόδιο. Δηλαδή ο ένας στους 4 έχει πάθει στεφανιαία νόσο, και πιο λίγοι έχουν πάθει αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, ή έχουν βουλωμένες αρτηρίες στα κάτω άκρα. Επίσης ο ένας στους τέσσερις έχει και υπέρταση. Και ένα 8% έχει και διαβήτη, αναφέρει μεταξύ άλλων ο αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και ειδικός γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης, Ευάγγελος Λυμπερόπουλος.

Ο κ. Λυμπερόπουλος μιλάει στο Πρακτορείο Fm για τα πρώτα συμπεράσματα που προκύπτουν από την προσπάθεια δημιουργίας μητρώου ασθενών, που επιχειρεί εδώ και τρία χρόνια η Ελληνική Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης, σε συνεργασία με 13 στην πλειονότητα δημόσια νοσοκομεία. «Η μελέτη γίνεται σε 1.800 άτομα που είναι ένας καλός αριθμός μητρώου, αλλά υπολείπεται των 40.000 που υπολογίζουμε ότι νοσούν στην Ελλάδα». Τα στοιχεία αυτά παρουσιάστηκαν στο 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης, που διεξήχθη 29/11-1/12/ σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας.

Παρότι η οικογενής υπερχοληστερολαιμία είναι το πιο συχνό κληρονομούμενο νόσημα, δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα κάποια συστηματική προσπάθεια καταγραφής,  όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό,  με εξαίρεση ίσως κάποιες προηγμένες χώρες όπως η Ολλανδία ή  οι Σκανδιναβικές χώρες, τονίζει ο καθηγητής.

Οι καινούργιες θεραπείες είναι αποτελεσματικές και για «δύσκολους» ασθενείς

«Το πιο ανησυχητικό,  από τα συμπεράσματα, που επίσης αποτελεί και παγκόσμια παρατήρηση, είναι ότι πάρα πολύ λίγοι ασθενείς πετυχαίνουν το στόχο για τη θεραπεία, που είναι να μειώσουν την κακή χοληστερόλη, συνήθως κάτω από 100 mg, ή κάτω από 70, αν έχουν πάθει και έμφραγμα. Αυτή είναι και η οδηγία, την οποία πετυχαίνει μόνο το 16%. Δηλαδή το 85%, η συντριπτική πλειονότητα των ασθενών δεν είναι ρυθμισμένοι, παρότι η ιατρική σήμερα έχει προχωρήσει και έχουμε πολλά φάρμακα».  Όπως εξηγεί  ο κ. Λυμπερόπουλος ο λόγος που δεν πετυχαίνουν οι ασθενείς το στόχο της θεραπείας είναι γιατί κάποιοι ξεκινούν από τόσο υψηλά επίπεδα κακής χοληστερόλης  που και τα φάρμακα (οι στατίνες εν προκειμένω) έχουν και αυτά μία οροφή. «Ωστόσο υπάρχουν ενθαρρυντικά νέα,  γιατί έχουμε καινούργιες θεραπείες που χορηγούνται μία φορά στις δεκαπέντε μέρες και είναι πολύ αποτελεσματικές για τέτοιους "δύσκολους" ασθενείς».

Αν ξεκινήσει η αγωγή από την παιδική ηλικία τα αγγεία παραμένουν καθαρά

Και το ερώτημα εύλογο: Κάποιος που είναι συνεπής με τη φαρμακευτική του αγωγή, είναι 100% σίγουρο ότι θα αποφύγει ένα καρδιακό επεισόδιο; «Το στοίχημα εδώ είναι να ξεκινήσει κάποιος νωρίς την αγωγή, από παιδί και όχι στα πενήντα, που θα έχει γίνει σημαντική ζημιά. Αν ξεκινήσει από νωρίς το παιδί την αγωγή, δεν έχει να φοβηθεί απολύτως τίποτα, τα αγγεία θα παραμείνουν καθαρά. Αν η αγωγή ξεκινήσει καθυστερημένα, οπωσδήποτε υπάρχει ένας κίνδυνος πάντα, ακόμη και αν μειωθούν τα επίπεδα της κακής χοληστερόλης. Αυτός είναι και ο λόγος που κάνουμε έλεγχο σε όλη την οικογένεια,  όταν διαγνώσουμε έναν ασθενή με αυτό το πρόβλημα». 

Το κάπνισμα επιβαρύνει δραματικά την πρόγνωση αυτών των ασθενών

Όσον αφορά το κάπνισμα, αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για τη νόσο. «Έχουμε έναν επιπολασμό καπνίσματος 25% Δηλαδή το 25% των ασθενών καπνίζει, ενώ θα έπρεπε να είναι μηδέν, καθότι το κάπνισμα επιβαρύνει δραματικά την πρόγνωση αυτών των ασθενών».

Η οικογενής υπερχοληστερολαιμία είναι η πιο συχνή κληρονομική νόσος του μεταβολισμού (1 στα 250 άτομα). Χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλά επίπεδα LDL «κακής» χοληστερόλης, την οποία έχει το άτομο από τη γέννηση του. Σύμφωνα με τον κ. Λυμπερόπουλο συνήθως αυτά τα άτομα παθαίνουν συχνά έμφραγμα σε νεαρές ηλικίες των 30-40 και μάλιστα συχνά χωρίς επιβαρυντικούς παράγοντες όπως πχ κάπνισμα. Επίσης διαγιγνώσκονται σε μεγάλη ηλικία και αυτός είναι ένας παράγοντας που δημιουργεί προβλήματα.

Στο μητρώο  (HELLAS FH Registry) συμμετέχουν τα ακόλουθα νοσοκομεία:

1. Νοσοκομείο Παπαγεωργίου Θεσσαλονίκης
2. Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων
3. Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών
4. Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης
5. Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο
6. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «ΑΤΤΙΚΟΝ»
7. ΓΝ Πειραιά «Τζάνειο»
8. Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»
9. Νοσοκομείο Παίδων «Π & Α Κυριακού»
10. Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου
11. Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ
12. Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Εκπαιδεύσεως 424, Θεσσαλονίκη
13. Ενδοκρινολογικό Τμήμα ΕΛΑΣ - Κεντρικό Ιατρείο Θεσσαλονίκης