Από την Αθηνά Γκόρου
Αν νιώθεις ότι οι ειδήσεις είναι ιδιαίτερα αρνητικές αυτή την περίοδο, δεν είσαι μόνος. Πολλοί από εμάς, παρά την ανησυχία, δεν μπορούμε να απομακρυνθούμε από την ενημέρωση και δεν θέλουμε κιόλας. Η παρακολούθηση των ειδήσεων μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τι συμβαίνει γύρω μας, ενώ για πολλούς αποτελεί μια ηθική απόφαση που μπορεί να οδηγήσει σε δράση και θετική αλλαγή.
Αλλά πώς μπορούμε να φροντίσουμε την ψυχική μας υγεία; Πώς να βρούμε την ισορροπία μεταξύ της ανάγκης για ενημέρωση και της επιβάρυνσης που μπορεί να προκαλέσει η συστηματική από μέρους μας τάση να παρακολουθούμε την αρνητική ειδησεογραφία (Doomscrolling);
Τι είναι το Doomscrolling;
Η ιδέα ότι η δυστυχία αγαπά τη συντροφιά δεν είναι φαινόμενο καινούριο. «Η πρακτική του doomscrolling μπορεί να συγκριθεί με ένα παλαιότερο φαινόμενο από τη δεκαετία του ’70, που ονομάστηκε mean world syndrome, το οποίο περιγράφεται ως ‘η πεποίθηση ότι ο κόσμος είναι ένα πιο επικίνδυνο μέρος για να ζήσεις από ό,τι στην πραγματικότητα, λόγω της μακροχρόνιας έκθεσης σε περιεχόμενο που σχετίζεται με βία στην τηλεόραση’». Οι έρευνες δείχνουν ότι η παρακολούθηση αρνητικών ειδήσεων οδηγεί τους ανθρώπους να αναζητούν περισσότερες πληροφορίες για το θέμα, δημιουργώντας έναν αυτοανατροφοδοτούμενο κύκλο. Η εκδοτική Merriam Webster ορίζει το doomscrolling ως: «να περνάς υπερβολικό χρόνο στο διαδίκτυο σκρολάροντας ειδήσεις ή άλλο περιεχόμενο που σε κάνει να νιώθεις λυπημένος, αγχωμένος, θυμωμένος κλπ.». Το 2020, με τα lockdowns και την πανδημία του κορονοϊού, το doomscrolling απέκτησε δημοτικότητα και έγινε μέρος της νέας πραγματικότητας στην οποία ζούμε. Συνήθως καταναλώνεται μέσω σύντομων βίντεο, τίτλων και διάφορων μέσων ενημέρωσης. Αυτό ενισχύεται από το γεγονός ότι οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης μας χάρισαν την ικανότητα ατελείωτου σκρολαρίσματος, τη δυνατότητα να έχουμε απεριόριστη πρόσβαση σε περιεχόμενο χωρίς σταματημό. Έτσι, το doomscrolling έχει εξελιχθεί σε κάτι περισσότερο από αρνητική κατανάλωση, και πλέον αντιπροσωπεύει μια υπερβολή στην απορρόφηση περιεχομένου.
Γιατί οι ειδήσεις με επηρεάζουν τόσο;
Ο εγκέφαλός μας είναι διαμορφωμένος να προτεραιοποιεί την ασφάλεια και την επιβίωση, ανταποκρινόμενος γρήγορα σε οποιονδήποτε κίνδυνο. Η συνεχής κατανάλωση ανησυχητικών ειδήσεων (γνωστό ως doomscrolling) μπορεί να εξαντλήσει την ψυχική μας ενέργεια, κάνοντάς μας να νιώθουμε υπερφορτωμένοι.
Ο ρόλος των ακατάλληλα επεξεργασμένων εικόνων
Οι απροκάλυπτες και μη φιλτραρισμένες εικόνες, ειδικά εκείνες που κυκλοφορούν στα κοινωνικά μέσα, έχουν έναν ιδιαίτερα ισχυρό ψυχολογικό αντίκτυπο. Γραφικό περιεχόμενο, όπως εικόνες και βίντεο από τραγωδίες, μπορεί να έχει πολύ μεγαλύτερη επίδραση από την παραδοσιακή ενημέρωση μέσω τηλεόρασης ή εφημερίδων, οι οποίες περνούν μέσω αυστηρών κανονισμών.
Επηρεάζει την Ψυχική Υγεία η κατανάλωση αρνητικών ειδήσεων;
Η έρευνα δείχνει ότι η κατανάλωση αρνητικών ειδήσεων συνδέεται με μειωμένη ευημερία και ψυχικές δυσκολίες, όπως άγχος και συναισθήματα αβεβαιότητας και ανασφάλειας. Μπορεί επίσης να μας κάνει να βλέπουμε τη ζωή, τους άλλους ανθρώπους και την ανθρωπότητα γενικότερα με πιο απαισιόδοξο τρόπο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η υπερβολική κατανάλωση αρνητικών ειδήσεων μπορεί να προκαλέσει δευτερογενές τραύμα (vicarious trauma), με αποτέλεσμα να εμφανίζονται συμπτώματα μετατραυματικού στρες όπως αναμνήσεις του τραυματικού γεγονότος και δυσκολία στον ύπνο, παρά το γεγονός ότι δεν έχουμε άμεση εμπλοκή με τα γεγονότα.
Γιατί εμείς συνεχίζουμε να παρακολουθούμε τις Αρνητικές Ειδήσεις;
Ακόμα και αν το περιεχόμενο μας επηρεάζει αρνητικά, είναι πιο πιθανό να διαβάσουμε, να ασχοληθούμε και να μοιραστούμε αρνητικές ειδήσεις. Δεν μπορούμε πάντα να κλείσουμε τα μάτια στα γεγονότα, ειδικά αν υπάρχουν προσωπικοί λόγοι, όπως φίλοι ή συγγενείς σε περιοχές που πλήττονται από συγκρούσεις ή φυσικές καταστροφές. Επίσης, η ανάγκη να μείνουμε ενημερωμένοι για το τι συμβαίνει γύρω μας ενδέχεται να είναι ηθική απόφαση που θεωρούμε πως οδηγεί σε αλλαγή.
Πώς να παρακολουθείς τις ειδήσεις χωρίς να πλήττεται η ψυχική σου υγεία
Η πλήρης αποχή από τις ειδήσεις δεν είναι πάντα εφικτή, αλλά η πιο συνειδητή και προσεκτική κατανάλωσή τους μπορεί να μας βοηθήσει να προφυλαχτούμε από τα αρνητικά συναισθήματα. Ακολουθούν μερικά βήματα για να διαχειριστείς την ψυχική σου υγεία όταν παρακολουθείς ειδήσεις.
- Κάνε ένα διάλειμμα και πάρε μερικές βαθιές ανάσες. Παράμεινε λίγο να παρατηρήσεις πώς αισθάνεσαι και τι συμβαίνει στο σώμα σου.
- Ελέγξε πώς νιώθεις. Είσαι σε υπερένταση ή κουρασμένος; Έχεις ήδη άγχη ή συναισθηματική πίεση από άλλες καταστάσεις;
- Σκέψου τι σε οδηγεί να παρακολουθήσεις αυτές τις ειδήσεις. Τι προσπαθείς να μάθεις; Ποιες πληροφορίες αναζητάς;
- Διατήρησε κριτική σκέψη. Έλεγξε την αξιοπιστία της πηγής, το επίπεδο λεπτομέρειας και τον τρόπο που αναφέρονται τα γεγονότα.
- Πρόσεξε πώς σε επηρεάζει. Παρατήρησε τυχόν σωματικά σημάδια άγχους (όπως ένταση ή ανησυχία) ενώ παρακολουθείς τις ειδήσεις.
- Δώσε χρόνο. Πριν προχωρήσεις σε επόμενη είδηση, άφησε τον εαυτό σου να επεξεργαστεί τα συναισθήματα και τις σκέψεις σου για το περιεχόμενο που μόλις διάβασες.
Ποιες ενδείξεις υποδεικνύουν ότι οι ειδήσεις επηρεάζουν την Ψυχική μου Υγεία;
Αν αισθάνεσαι ότι οι ειδήσεις σε καταβάλλουν, τα σημάδια μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Συνεχιζόμενη και ακατάπαυστη εμπλοκή με αρνητικές ειδήσεις.
- Συναισθήματα απελπισίας ή απογοήτευσης.
- Ευερεθιστότητα ή εκνευρισμός.
- Δυσκολία στη συγκέντρωση.
- Κούραση ή εξάντληση.
- Σωματικά συμπτώματα άγχους (π.χ., αναστάτωση στο στομάχι).
- Προβλήματα στον ύπνο.
- Αντιδράσεις υπερβολικές ή επικίνδυνες, όπως αγοραστικό πανικό ή υπερβολικό άγχος.
Τι να κάνω όταν αισθάνομαι αναστάτωση;
Αν νιώθεις συναισθηματικά αναστατωμένος, το πρώτο βήμα είναι να κάνεις ένα διάλειμμα. Αυτό μπορεί να είναι λίγα λεπτά ή ακόμα και ημέρες, όσο χρειάζεται για να επανέλθεις συναισθηματικά.
Μπορείς να βοηθηθείς με την καταγραφή των συναισθημάτων σου ή να συμβουλευτείς φίλους ή υποστηρικτικούς ανθρώπους γύρω σου. Εξαιρετικά βοηθητική μπορεί να είναι η ενασχόληση με δραστηριότητες που αγαπάς, όπως να περπατήσεις στον καθαρό αέρα ή να ασχοληθείς με δημιουργικές δραστηριότητες (π.χ., ζωγραφική, κηπουρική).
Εάν αισθάνεσαι υπερφορτωμένος και αυτό επηρεάζει τη δουλειά, την προσωπική σου ζωή ή τις σχέσεις σου, είναι καλή ιδέα να αναζητήσεις επαγγελματική βοήθεια.
Επομένως, τι κάνουμε τώρα;
Η αναγνώριση της ψυχικής επίδρασης των ειδήσεων και η διαχείριση της κατανάλωσης τους με συνειδητότητα μπορεί να βοηθήσει να μειώσουμε τη ζημιά που προκαλεί το αρνητικό περιεχόμενο. Αν χρειάζεσαι βοήθεια, μην διστάσεις να αναζητήσεις υποστήριξη.
Με πληροφορίες από: ScienceAlert / University of Colorado Denver.
