Ο καρκίνος του προστάτη συγκαταλέγεται ανάμεσα στις συχνότερες κακοήθειες στους άνδρες παγκοσμίως. H πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση είναι τα εργαλεία που μπορούν πραγματικά να σώσουν ζωές. Με την Ευρωπαϊκή Ημέρα κατά του Καρκίνου του Προστάτη στις 15 Σεπτεμβρίου, η ενημέρωση γίνεται περισσότερο επιτακτική από ποτέ.
Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη
Σφαιρικά στοιχεία: Παγκόσμια και Ευρωπαϊκή πραγματικότητα
· Παγκόσμια: Περισσότεροι από 5 εκατομμύρια άνδρες ζουν με διάγνωση τουλάχιστον 5 ετών για καρκίνο του προστάτη. Το 2022 η θνησιμότητα πλησίασε τα ~400.000 άτομα.
· Ευρώπη: Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται περίπου 450.000 άνδρες με τη νόσο, ποσοστό που υπερβαίνει – σε διαγνώσεις – εκείνο του καρκίνου του παχέος εντέρου. Περίπου 107.000 θάνατοι ετησίως οφείλονται στην ίδια αιτία. Στην ΕΕ, ο προστάτης ήταν ο 3ος πιο συχνά διαγνωσμένος καρκίνος στους άνδρες, αντιπροσωπεύοντας ~12,1% από όλες τις νέες κακοήθειες το 2022.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
· Το 2022 καταγράφηκαν 7.036 νέα περιστατικά καρκίνου του προστάτη, καθιστώντας τον την πιο συχνή κακοήθεια στους άνδρες (~19,2% των νέων καρκίνων).
· Περίπου 27.358 άνδρες ζουν με διάγνωση εντός των τελευταίων 5 ετών στην Ελλάδα.
· Η ετήσια θνητότητα κυμαίνεται γύρω στα 2.000 άτομα.
Η έκκληση της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας
Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, Ανδρέας Σκολαρίκος, επισημαίνει: «Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας. Η Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή της στην τεκμηριωμένη, εξατομικευμένη έγκαιρη ανίχνευση και στην ισότιμη πρόσβαση των ασθενών σε σύγχρονη διάγνωση και θεραπεία. Καλούμε κάθε άνδρα να συμβουλευθεί εγκαίρως τον ουρολόγο του και τις οικογένειες να στηρίζουν την πρόληψη. Η ενημέρωση σώζει ζωές».
Οι διεθνείς ανισότητες και οι προβλέψεις για το μέλλον
· Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο πιο συχνός τύποςκαρκίνου που διαγιγνώσκεται στους άνδρες σε 112 από 185 χώρες και η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο μεταξύ των ανδρών σε 48 χώρες.
· Οι αναλύσεις της Επιτροπής Lancet προβλέπουν ότι έως το 2040 οι νέες διαγνώσεις παγκοσμίως θα φτάσουν σχεδόν τα 3 εκατομμύρια ετησίως, ενώ η ετήσια θνησιμότητα θα αυξηθεί κατά περίπου 85%, φτάνοντας στις ~700.000 θανάτους.
Σύγχρονα διαγνωστικά εργαλεία: Τεχνητή Νοημοσύνη & Καινοτομία
· Η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη ενισχύεται συνεχώς.
· Πρόσφατη μελέτη*, που δημοσιεύτηκε στο Nature* δείχνει ότι συστήματα AI βελτιώνουν την πρόβλεψη της επιθετικότητας του καρκίνου χρησιμοποιώντας πολυπαραμετρική MRI (mpMRI), συγκρίνοντας ευνοϊκά με την τυπική ακτινολογική εκτίμηση.
· Το έργο ProCAncer-I** στην Ευρώπη ανέπτυξε πλατφόρμα που συνδυάζει mpMRI με κλινικά δεδομένα για ακριβέστερη διάγνωση, καλύτερο διαχωρισμό ομάδων κινδύνου και συνεχή παρακολούθηση.
Προκλήσεις & προοπτικές
· Ένα από τα ζητήματα που επισημαίνουν οι ειδικοί είναι η υπερδιάγνωση (overdiagnosis), δηλαδή η ανίχνευση καρκίνων που μπορεί να μην εξελισσόταν ποτέ σε απειλητικές μορφές και να μην προκαλούσαν συμπτώματα.
· Άλλη πρόκληση είναι η διασφάλιση ότι όλοι οι άνδρες, ανεξαρτήτως περιοχής, εισοδήματος ή πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, έχουν ισότιμη πρόσβαση σε διαγνωστικά εργαλεία όπως οι PSA εξετάσεις, η MRI και οι εξειδικευμένες ουρολογικές αξιολογήσεις.
Τι μπορεί να κάνει ο κάθε άνδρας – πρακτικές συμβουλές
1. Τακτικός έλεγχος PSA + ουρολογική εξέταση: ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 50 ή νωρίτερα αν υπάρχουν οικογενειακό ιστορικό ή παράγοντες κινδύνου.
2. Ζήτα MRI πριν από βιοψία, εάν ο PSA είναι αυξημένος — βοηθά στην καλύτερη στοχοθέτηση.
3. Εκπαίδευση και ενημέρωση: μη φοβάσαι να ρωτήσεις τον ουρολόγο σου για τον κίνδυνο, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε διαγνωστικής μεθόδου.
4. Υγιεινός τρόπος ζωής: διατροφή με φρούτα, λαχανικά, περιορισμός ζωικών λιπών· σωματική άσκηση· αποφυγή καπνίσματος και υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ.
5. Στήριξη από το περιβάλλον: οικογένεια και φίλοι — να ενθαρρύνουν και να υποστηρίξουν τη διάγνωση και την αντιμετώπιση.
Με βάση όλα τα στοιχεία, ο καρκίνος του προστάτη είναι πρακτικά ιάσιμος όταν διαγνωστεί νωρίς. Η αγορά αλλάζει: τα διαγνωστικά εργαλεία εξελίσσονται, η Τεχνητή Νοημοσύνη προσφέρει νέα δυνατότητα ακριβείας, και υπάρχει σαφής ανάγκη κάθε άνδρας να πάρει την υγεία του στα χέρια του.
Με αφορμή την 15η Σεπτεμβρίου, η Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία μας καλεί: ενημερωθείτε υπεύθυνα, συμβουλευθείτε ουρολόγο εγκαίρως, μην αφήσετε τίποτε στην τύχη. Όσο νωρίτερα, τόσο καλύτερα — η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση σώζουν ζωές.
