Η κατανάλωση ψαριών είναι μια καλή επιλογή για μια ισορροπημένη διατροφή, καθώς παρέχουν πολύτιμα θρεπτικά συστατικά όπως πρωτεΐνες, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και ιχνοστοιχεία. Ωστόσο, όλα τα ψάρια δεν είναι εξίσου υγιεινά τα τελευταία χρόνια που ο υδράργυρος, αυτό το τοξικό στοιχείο, βρίσκεται σε ανησυχητικές ποσότητες σε αρκετά είδη ψαριών, λόγω της βιομηχανικής ρύπανσης και των απορρίψεων στα ύδατα, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται σημαντικά το θαλάσσιο οικοσύστημα. Ταυτόχρονα ο υδράργυρος μέσα από τη θαλάσσια ρύπανση, περνάει στην τροφική αλυσίδα, εφόσον μεγαλύτερα ψάρια τρώνε τα μικρά που περιέχουν υδράργυρο, κι εμείς… τα μεγάλα. Η συγκεκριμένη διαδικασία είναι γνωστή ως βιοσυσσώρευση.
Γιατί είναι επιβλαβής ο υδράργυρος
Ο υδράργυρος σύμφωνα με μελέτες μπορεί να επηρεάσει το νευρικό σύστημα, την καρδιαγγειακή υγεία και τους νεφρούς. Η έκθεση σε υψηλά επίπεδα μπορεί να προκαλέσει αναπτυξιακά προβλήματα, ειδικά στα παιδιά και τα έμβρυα, ενώ η υπερέκθεση στον υδράργυρο, μπορεί να προκαλέσει νευρολογικά προβλήματα όπως τρόμο, δυσκολίες στη μνήμη, αλλαγές στην προσωπικότητα, και σε σοβαρές περιπτώσεις, ακόμη και αναπηρία.
Που εντοπίστηκε υδράργυρος στην Ελλάδα
Μελέτη που έγινε από το 2016 έως το 2018 από το Πανεπιστήμιο Πατρών με τίτλο «Παρακολούθηση του υδραργύρου και άλλων βαρέων μετάλλων στα θαλάσσια οικοσυστήματα της Ελλάδας», διαπίστωσε αυξημένα επίπεδα υδραργύρου σε συγκεκριμένες θαλάσσιες περιοχές, ιδιαίτερα κοντά σε βιομηχανικές ζώνες και ανέδειξε την ανάγκη για συνεχείς ελέγχους και παρακολούθηση της θαλάσσιας ρύπανσης ειδικά σε περιοχές με έντονη βιομηχανική δραστηριότητα. Μερικές φορές όμως είναι οι γεωλογικές συνθήκες που οδηγούν στη συσσώρευση υδραργύρου σε κάποιες περιοχές.
Ορισμένες περιοχές που έχουν συνδεθεί με υψηλά επίπεδα υδραργύρου στην Ελλάδα είναι:
- Κεφαλλονιά: Στην περιοχή αυτή, οι γεωλογικές συνθήκες έχουν οδηγήσει σε συγκέντρωση υδραργύρου σε ορισμένες χώρες.
- Λαύριο: Ιστορικά γνωστό για τη μεταλλευτική του δραστηριότητα, το Λαύριο έχει υποστεί περιβαλλοντική ρύπανση από το παρελθόν που σχετίζεται με τη χρήση και την εξόρυξη μετάλλων, συμπεριλαμβανομένου του υδραργύρου.
- Περιοχή Σαρακήνα, Θήβα: Υπάρχουν αναφορές για παρουσία υδραργύρου στην περιοχή αυτή, κυρίως λόγω βιομηχανικών δραστηριοτήτων.
- Εύβοια: Στις βιομηχανικές περιοχές της Εύβοιας, έχουν καταγραφεί επίπεδα υδραργύρου που υπερβαίνουν τα ασφαλή όρια.
- Μακεδονία και Θράκη: Σε περιοχές όπως η Κοζάνη και η Πτολεμαΐδα, έχουν αναφερθεί επισημάνσεις καταθέσεων υδραργύρου λόγω και της εξόρυξης λιγνίτη.
- Αττική: Περιοχές γύρω από την Αττική έχουν, για διάφορους λόγους, υψηλότερα επίπεδα ρύπανσης, συμπεριλαμβανομένου του υδραργύρου.
Ψάρια: Οι υγιεινές επιλογές
- Άγριος σολωμός: Ο σολωμός είναι ένα ψάρι πλούσιο σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία υποστηρίζουν την καρδιοαγγειακή υγεία. Ο άγριος σολωμός είναι προτιμότερος από τον εκτρεφόμενο, καθώς έχει λιγότερους ρύπους και αποτελεί μία καλή επιλογή.
- Γαρίδες: Οι γαρίδες είναι χαμηλές σε θερμίδες και λιπαρά, αλλά πλούσιες σε πρωτεΐνη και θρεπτικά συστατικά όπως το σελήνιο και η βιταμίνη B12 ενώ δεν έχουν εντοπιστεί τοξικά στοιχείς σε αυτές. Προτίμησε τις βραστές ή στον ατμό.
- Σαρδέλες: Οι σαρδέλες, ένα ψάρι που αγαπά ο Έλληνας, είναι πηγή ωμέγα-3 λιπαρών, βιταμινών και μετάλλων. Είναι μικρές σε μέγεθος και έχουν λιγότερους ρύπους, κάνοντάς τις μια υγιεινή επιλογή.
- Μπακαλιάρος: Ακόμη ένα ψάρι που βρίσκουμε στην ελληνική θάλασσα, ο μπακαλιάρος, είναι πλούσιος σε πρωτεΐνη και χαμηλός σε λιπαρά.
