Δηλώσεις χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση για τα εμβόλια και όχι μόνο, από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις τη Δευτέρα, όταν σε συνέντευξη Τύπου από τον Λευκό Οίκο συνέδεσε τον αυτισμό με τη χρήση του παυσίπονου Tylenol (παρακεταμόλη) κατά την εγκυμοσύνη, αλλά και με τα παιδικά εμβόλια. Οι ισχυρισμοί αυτοί δεν στηρίζονται σε επιστημονικά δεδομένα, ωστόσο τέθηκαν στο επίκεντρο της υγειονομικής ατζέντας της κυβέρνησής του.
Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη
Ανησυχία στην ιατρική κοινότητα από τις δηλώσεις χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση του προέδρου των ΗΠΑ
Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος, παρότι παραδέχτηκε ότι δεν είναι γιατρός, συμβούλευσε τις εγκύους να μην λαμβάνουν το σκεύασμα και τους γονείς να αποφεύγουν τον συνδυασμένο εμβολιασμό ή την πρώιμη χορήγηση εμβολίων στα παιδιά τους. Η στάση αυτή αντιβαίνει στις επίσημες οδηγίες ιατρικών εταιρειών, οι οποίες επικαλούνται δεκάδες μελέτες που επιβεβαιώνουν την ασφάλεια της παρακεταμόλης για τις εγκύους.
«Μην παίρνετε Tylenol» – οι δηλώσεις του Τραμπ
«Θέλω να το πω ξεκάθαρα: μην παίρνετε Tylenol. Μην το παίρνετε», ανέφερε ο Τραμπ, ενώ πρόσθεσε με αναφορά στα εμβόλια: «Μην αφήνετε να γεμίσουν το παιδί σας με τον μεγαλύτερο σωρό από ουσίες που έχετε δει ποτέ στη ζωή σας».
Παράλληλα, η διοίκησή του παρουσίασε ως πιθανή θεραπευτική επιλογή για τα συμπτώματα του αυτισμού το φάρμακο λευκοβορίνη, μια μορφή φυλλικού οξέος.
Αντιδράσεις της επιστημονικής κοινότητας
Η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου προκάλεσε κατακραυγή από δεκάδες ιατρικούς και ερευνητικούς φορείς, όπως η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής και το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων.
«Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι το Tylenol προκαλεί αυτισμό ή ότι η λευκοβορίνη αποτελεί θεραπεία. Τέτοιες δηλώσεις τροφοδοτούν τον φόβο και δημιουργούν ψεύτικες ελπίδες», ανέφερε η Συμμαχία Επιστημόνων για τον Αυτισμό.
Ακόμη και η φαρμακοβιομηχανία Kenvue, παραγωγός του Tylenol, επεσήμανε: «Η ανεξάρτητη, έγκυρη επιστήμη δείχνει ξεκάθαρα ότι η παρακεταμόλη δεν προκαλεί αυτισμό. Διαφωνούμε πλήρως με οποιαδήποτε υπόνοια του αντιθέτου και ανησυχούμε για τον κίνδυνο που δημιουργείται για τις εγκύους και τους γονείς».
Σκιές στην αγορά και πολιτική διάσταση
Η μετοχή της Kenvue σημείωσε πτώση άνω του 7% πριν ανακάμψει κατά 5% στις μετασυνεδριακές συναλλαγές. Από τις αρχές Σεπτεμβρίου, όταν δημοσιεύματα συνέδεσαν την παρακεταμόλη με τον αυτισμό, η μετοχή έχει χάσει περίπου 14% της αξίας της.
Ο Τραμπ, ο οποίος είχε στηρίξει την ανάπτυξη των εμβολίων κατά την πανδημία COVID-19, επανέλαβε ότι παραμένει «υπέρ των εμβολίων», ωστόσο ζήτησε την απομάκρυνση του υδραργύρου από αυτά, τη μετάθεση του εμβολίου ηπατίτιδας Β μετά την ηλικία των 12 ετών (στην Αμερική το εμβόλιο χορηγείται τις πρώτες ώρες μετά τη γέννηση των βρεφών) και τον διαχωρισμό του εμβολίου MMR (ιλαρά, παρωτίτιδα, ερυθρά) σε τρεις ξεχωριστές δόσεις.
Τα δεδομένα για Tylenol και αυτισμό
Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ανακοίνωσε ότι θα εξετάσει αλλαγή στην επισήμανση του Tylenol και των γενόσημων σκευασμάτων του, προκειμένου να αναφέρεται πιθανός κίνδυνος για νευροαναπτυξιακές διαταραχές. Παράλληλα, τόνισε ότι δεν υπάρχει τεκμηριωμένη αιτιώδης σχέση.
Μελέτη του 2024 στη Σουηδία, με δείγμα σχεδόν 2,5 εκατομμυρίων παιδιών, δεν εντόπισε καμία αιτιώδη σύνδεση ανάμεσα στη χρήση παρακεταμόλης κατά την κύηση και τον αυτισμό ή άλλες διαταραχές. Μια μετα-ανάλυση του 2025, που εξέτασε 46 προηγούμενες μελέτες, κατέγραψε συσχέτιση, χωρίς ωστόσο να αποδείξει αιτιότητα. Οι ερευνητές συνιστούν η παρακεταμόλη να συνεχίσει να χρησιμοποιείται στην εγκυμοσύνη, με τη χαμηλότερη δυνατή δόση και για το μικρότερο δυνατό διάστημα.
Η λευκοβορίνη ως «θεραπεία» – τι λένε οι ειδικοί
Η κυβέρνηση Τραμπ κάλεσε τις φαρμακοβιομηχανίες να προετοιμαστούν για αύξηση παραγωγής λευκοβορίνης, με σκοπό τη χρήση της σε ασθενείς με αυτισμό. Το φάρμακο έχει εγκριθεί για σπάνια μεταβολική διαταραχή (cerebral folate deficiency) που μπορεί να εκδηλώνει ορισμένα συμπτώματα αυτισμού, αλλά δεν έχει αποδειχθεί ότι θεραπεύει την ίδια τη διαταραχή.
«Δεν υπάρχει ισχυρή επιστημονική απόδειξη ότι η λευκοβορίνη βοηθά. Οι μελέτες που υπάρχουν είναι μικρές και μεθοδολογικά αδύναμες», σημείωσε η Dr. Audrey Brumback, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τέξας.
Τραμπ: Δηλώσεις – κίνδυνος για τη δημόσια υγεία
Ο Τραμπ έχει στο παρελθόν δεχθεί κριτική για ιατρικές δηλώσεις χωρίς επιστημονική βάση, όπως στη διάρκεια της πανδημίας όταν είχε προτείνει ακόμη και τη χρήση απολυμαντικών ουσιών, όπως η χλωρίνη, ως «θεραπεία». Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τέτοιες τοποθετήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε παραπληροφόρηση, με σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό της UNICEF, τα εμβόλια έχουν σώσει τουλάχιστον 154 εκατομμύρια ζωές τα τελευταία 50 χρόνια, εξαλείφοντας νοσήματα, όπως η πολιομυελίτιδα και η ιλαρά στις ΗΠΑ. Παρ’ όλα αυτά, έρευνα της Reuters/Ipsos έδειξε ότι μόνο ένας στους τέσσερις Αμερικανούς πιστεύει πως οι πρόσφατες συστάσεις της κυβέρνησης Τραμπ για περιορισμό των εμβολίων βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα.
