Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη
Το NHS, ο πυλώνας της δημόσιας υγείας της Βρετανίας, βρίσκεται εδώ και χρόνια στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης, της κοινωνικής δυσαρέσκειας και των θεσμικών παθογενειών. Μετά από διαδοχικά σοκ – πανδημία COVID-19, κύματα απεργιών, δραματικές καθυστερήσεις στη φροντίδα και ετήσιες «χειμερινές κρίσεις» – το βρετανικό σύστημα υγείας έχει φτάσει στα όρια της λειτουργικότητάς του.
Ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας σε κρίσιμο σταυροδρόμι
Μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα, ο πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, ανακοινώνει σήμερα ένα φιλόδοξο δεκαετές σχέδιο μετασχηματισμού του NHS, το οποίο –όπως τόνισε– είτε θα μεταρρυθμιστεί είτε θα καταρρεύσει.
Το NHS δεν φτιάχνεται από τη μια μέρα στην άλλη – αλλά αλλάζει πορεία
Ο ηγέτης των Εργατικών δηλώνει ότι το κόμμα του κληρονόμησε ένα NHS σε κρίση όταν ανέλαβε την εξουσία πριν από έναν χρόνο, ωστόσο υποστηρίζει πως τα πρώτα δείγματα γραφής δείχνουν αλλαγή κατεύθυνσης. Ειδικότερα, η κυβέρνησή του εξασφάλισε πάνω από 4 εκατομμύρια επιπλέον ραντεβού μέσα στον πρώτο χρόνο – αριθμός διπλάσιος από τον αρχικό στόχο – και έχει επιτύχει μείωση των λιστών αναμονής στο χαμηλότερο επίπεδο διετίας.
Το σχέδιο δεν παρουσιάζεται ως πυροσβεστική λύση, αλλά ως μακροπρόθεσμος επανασχεδιασμός της δημόσιας φροντίδας υγείας, που αποσκοπεί στην ανακούφιση των υπερφορτωμένων νοσοκομείων και στην παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών υγείας κοντά στα σπίτια των πολιτών.
Νέα κέντρα υγείας και ενιαίες υπηρεσίες φροντίδας
Κεντρικό στοιχείο του σχεδίου αποτελεί η δημιουργία νέων κέντρων υγείας, που θα ενοποιούν ένα ευρύτερο φάσμα υπηρεσιών κάτω από την ίδια στέγη. Με τον τρόπο αυτό, επιδιώκεται να σταματήσει η χρόνια «πυρόσβεση» στα νοσοκομεία, να αποσυμφορηθούν οι δομές και να διασφαλιστεί συνεχής, τοπική και προσβάσιμη πρωτοβάθμια φροντίδα.
Η προσέγγιση αυτή αναμένεται να απαντήσει και στις προκλήσεις της γήρανσης του πληθυσμού, προσφέροντας βιώσιμες λύσεις για τη μακροχρόνια φροντίδα χωρίς αύξηση της φορολογίας, κάτι που ο Στάρμερ έχει δεσμευτεί να αποφύγει.
Επιτυχίες και εμπόδια στον ορίζοντα
Παρά τις θετικές εξελίξεις στον τομέα της φροντίδας, η βρετανική κυβέρνηση εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις:
- Συνεχίζεται το αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις με τη φαρμακοβιομηχανία για την τιμολόγηση φαρμάκων, γεγονός που επηρεάζει την κυκλοφορία καινοτόμων θεραπειών στο σύστημα.
- Οι υγειονομικοί απειλούν με νέες απεργιακές κινητοποιήσεις, διαμαρτυρόμενοι για τις μισθολογικές και εργασιακές συνθήκες.
- Δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί η πολυαναμενόμενη στρατηγική για την ανάπτυξη των βιοεπιστημών, παρά τις σχετικές κυβερνητικές εξαγγελίες.
Ο Στάρμερ γνωρίζει ότι το έργο του είναι μακροπρόθεσμο και δύσκολο, όμως δηλώνει αποφασισμένος να επιμείνει στον σχεδιασμό. «Δεν μπορούμε να διορθώσουμε το NHS από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά ήδη αλλάζουμε την πορεία των ετών παρακμής», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η υγεία ως πολιτική αιχμής – και εθνικό στοίχημα
Σε μια περίοδο που η δημόσια υγεία αποτελεί πλέον πολιτικό διακύβευμα υψηλής έντασης σε όλη την Ευρώπη, η βρετανική προσπάθεια αναμόρφωσης του NHS αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για τις υπόλοιπες χώρες, ειδικά για όσες καλούνται να επανασχεδιάσουν τις δομές τους υπό δημοσιονομική πίεση.
Το δεκαετές σχέδιο του Στάρμερ δεν αποτελεί απλώς διαχειριστική πρόταση. Είναι μια πολιτική τομή, που φιλοδοξεί να αποκαταστήσει τη λειτουργικότητα, την εμπιστοσύνη των πολιτών και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα ενός από τα πιο εμβληματικά δημόσια συστήματα υγείας της Ευρώπης.
