Από την Αθηνά Γκόρου
Η σκοπολαμίνη ή υοσκίνη, γνωστή και ως «ανάσα του διαβόλου», είναι ένα φάρμακο με διπλή ταυτότητα. Στην ιατρική, χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ασθένειας κίνησης (motion sickness) και της μετεγχειρητικής ναυτίας και εμέτου. Επιπλέον, χρησιμοποιείται εκτός κλινικών εφαρμογών για την κατάθλιψη, την υπερβολική εφίδρωση ή ακόμη και για να βοηθήσει στην διακοπή του καπνίσματος. Στην αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου κυκλοφορεί ως υοσκίνη (υδροβρωμίδιο) και συνταγογραφείται για την πρόληψη της ναυτίας, του εμετού και των μυϊκών σπασμών. Χρησιμοποιείται επίσης για τη μείωση της παραγωγής σάλιου πριν από χειρουργικές επεμβάσεις. Εμπορικές ονομασίες περιλαμβάνουν τα Kwells (δισκία) και Scopoderm (επιθέματα).Ωστόσο, εκτός αυτών των χρήσεων, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο, καθώς στον κόσμο του εγκλήματος, ειδικά σε περιοχές της Νότιας Αμερικής, έχει αποκτήσει σκοτεινή φήμη ως ουσία που μπορεί να διαγράψει τη μνήμη, να αφαιρέσει τη βούληση και να διευκολύνει σοβαρά εγκλήματα.
Αυξημένη ανησυχία στο Ηνωμένο Βασίλειο
Αν και οι περισσότερες αναφορές για την ανάσα του διαβόλου προέρχονται από χώρες όπως η Κολομβία, οι ανησυχίες για τη χρήση της στην Ευρώπη δεν είναι νέες. Το 2015, τρία άτομα συνελήφθησαν στο Παρίσι με κατηγορίες για χρήση του φαρμάκου σε θύματα, μετατρέποντάς τα σε υπάκουα «ζόμπι». Το πρώτο καταγεγραμμένο έγκλημα στο Ηνωμένο Βασίλειο που συνδέθηκε με τη σκοπολαμίνη σημειώθηκε το 2019, όταν ο Ιρλανδός χορευτής Adrian Murphy δηλητηριάστηκε από ληστές.. Σε πιο πρόσφατη περίπτωση στο Λονδίνο, μια γυναίκα παρουσίασε συμπτώματα που συμφωνούσαν με την έκθεση στη σκοπολαμίνη, μετά από επίθεση σε δημόσια συγκοινωνία.
Η σκοπολαμίνη, είναι ένα φυσικό αλκαλοειδές της μπελαντόνας και έχει αντιχολινεργικές ιδιότητες. Δρα ως ανταγωνιστικός ανταγωνιστής της ακετυλοχολίνης και άλλων παρασυμπαθομιμητικών παραγόντων, ενώ προκαλεί κλασικά συμπτώματα παρασυμπαθητικού αποκλεισμού.
Έχει δε μακρά ιστορία, καθώς οι ιθαγενείς της Νότιας Αμερικής την χρησιμοποιούσαν για πνευματικές τελετές λόγω των ισχυρών ψυχοδραστικών της επιδράσεων.
Έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών στην περίπτωση χορήγησης υψηλών δόσεων
Ως αντιχολινεργικό φάρμακο, η σκοπολαμίνη μπλοκάρει τον νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη, ο οποίος παίζει βασικό ρόλο στη μνήμη, τη μάθηση και τον συντονισμό. Αυτός ο αποκλεισμός βοηθά στη μείωση της ναυτίας διαταράσσοντας τα σήματα από το σύστημα ισορροπίας προς τον εγκέφαλο. Ωστόσο, έχει και παρενέργειες, ειδικά όταν χρησιμοποιείται σε υψηλές δόσεις ή εκτός κλινικού περιβάλλοντος. Το γεγονός ότι διαταράσσει το χολινεργικό σύστημα, το οποίο είναι κρίσιμο για τη διαμόρφωση και ανάκτηση της μνήμης, ως αποτέλεσμα, μπορεί να προκαλέσει προσωρινή αλλά σοβαρή απώλεια μνήμης και γενικά διαταραχές και σε άλλες γνωστική λειτουργία. Η δύναμη της να «διαγράφει« τη μνήμη, περιγράφεται συχνά ως «ζομποποίηση«, κάνοντάς την αντικείμενο εγκληματικής και ιατροδικαστικής έρευνας. Τα θύματα συχνά περιγράφουν σύγχυση, παραισθήσεις και πλήρη απώλεια ελέγχου.
Οι χρήστες αναψυχής έλκονται από τις παραισθησιογόνες της επιδράσεις – αλλά η γραμμή μεταξύ της ψυχαγωγίας και της δηλητηρίασης είναι πολύ λεπτή.
Στην Κολομβία και άλλες περιοχές της Νότιας Αμερικής, η σκοπολαμίνη, γνωστή και ως μπουρουντάγκα, έχει χρησιμοποιηθεί σε αμέτρητες ληστείες και σεξουαλικές επιθέσεις. Τα θύματα περιγράφουν ότι αισθάνονται ονειρικά, υπάκουα και ανίκανα να αντισταθούν ή να ανακαλέσουν τα γεγονότα. Αυτό είναι που την κάνει τόσο επικίνδυνη – αφαιρεί και τη βούληση και τη μνήμη των ανθρώπων. Συχνά χορηγείται κρυφά. Στη μορφή της σκόνης, είναι άοσμη και άγευστη, καθιστώντας εύκολη την προσθήκη της σε ποτά ή τη φυσική της εισπνοή, όπως έχουν αναφέρει θύματα. Στα διαδικτυακά φόρουμ αναφέρονται συνταγές για τσάγια ή εγχύματα από μέρη φυτών, σπόρους, ρίζες και λουλούδια, ενισχύοντας τον κίνδυνο της παράνομης χρήσης της.
Αφού καταναλωθεί, το φάρμακο δρά γρήγορα και αποβάλλεται από το σώμα μέσα σε περίπου 12 ώρες, καθιστώντας το δύσκολο να εντοπιστεί στις συνήθεις εξετάσεις. Για μερικούς ανθρώπους, ακόμη και δόση κάτω των 10mg μπορεί να είναι θανατηφόρα. Τα σημάδια δηλητηρίασης περιλαμβάνουν ταχυκαρδία, ξηροστομία, κοκκινισμένο δέρμα, θολή όραση, σύγχυση, αποπροσανατολισμό, παραισθήσεις και υπνηλία.
ΠΗΓΗ: sciencealert
