Κάθε φορά που πλησιάζει η εποχή για την αλλαγή της ώρας, κάποιοι αγωνιούν αν θα καταφέρουν να «προσαρμοστούν» στο νέο πρόγραμμα, σε αυτή τη μία «κλεμμένη» ώρα ύπνου!. Και ο ύπνος είναι πολύ σημαντικός για τον άνθρωπο.
Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, το θέμα της αλλαγής ώρας δύο φορές το χρόνο, έχει συζητηθεί έντονα από επιστήμονες αλλά και οργανισμούς που υποστηρίζουν ότι η υιοθέτηση ενός καθολικού χρόνου-κυρίως της θερινής ώρας- θα βοηθήσει στην εξοικονόμηση ενέργειας, μειώνοντας την ανάγκη για τεχνητό φωτισμό και θέρμανση, προσφέροντας οικονομικά και οικολογικά οφέλη. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι η χειμερινή ώρα βοηθά καλύτερα στην υγεία διότι είναι πιο σύμφωνη με τους φυσικούς ρυθμούς των ανθρώπων, διευκολύνοντας τον ποιοτικό ύπνο.
Πρώτη φορά που συζητήθηκε το θέμα ήταν το 1978 στη διάσκεψη της Γενεύης, όπου προτάθηκε η κατάργηση των αλλαγών στην ώρα σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ το θέμα επανήλθε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2018, ενώ είχε γίνει και σχετικό γκάλοπ, με την πλειοψηφία να συμφωνεί στην ενιαία ώρα, χωρίς αλλαγές. Ωστόσο η συζήτηση έχει μείνει ανοιχτή.
Η υιοθέτηση μίας σταθερής ώρας πάντως, υποστηρίζουν κάποιοι ότι θα διευκολύνει τις επιχειρήσεις να λειτουργούν πιο ομαλά και αποτελεσματικά ενώ θα βοηθήσει στην δημιουργία μίας ενιαίας στρατηγικής σε διεθνές επίπεδο, χωρίς αυτές τις αλλαγές που επηρεάζουν ακόμα και τις αγορές.
Το απίστευτο είναι ότι έρευνες δείχνουν πως ακόμη και τα ατυχήματα δείχνουν αύξηση τις ημέρες που έχουμε αλλαγή της ώρας!
Πόσο επηρεάζει τον εγκέφαλό μας η αλλαγή ώρας
Όταν αλλάζει η ώρα, ο εγκέφαλός μας καθώς και το βιολογικό ρολόι μας (γνωστό και ως κυκλοφορικό σύστημα) αναγκάζονται να προσαρμοστούν σε νέες διαδικασίες. Όσο και αν σας φαίνεται απίστευτο για αυτή τη μία ώρα μπαίνουμε στη διαδικασία αναθεώρησης του πότε και πώς κοιμόμαστε και ξυπνάμε. Ο εγκέφαλός μας είναι σαν ένα ευαίσθητο ρολόι που χρειάζεται λίγο χρόνο να ρυθμιστεί ξανά.
Αυτό σημαίνει ότι κατά την πρώτη εβδομάδα μετά την αλλαγή, μπορεί να νιώθουμε λίγο κουρασμένοι και το πρωινό ξύπνημα κάπως δυσβάσταχτο. Είναι φυσιολογικό! Ο εγκέφαλος χρειάζεται λίγο χρόνο για να επανασυνδεθεί.
Ο ανθρώπινος οργανισμός λειτουργεί με βάση το βιολογικό ρολόι, γνωστό και ως κυκλοφορικό σύστημα (circadian rhythm), το οποίο ρυθμίζει διάφορες βιολογικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένου του ύπνου και της αφύπνισης. Οι αλλαγές στην ώρα επηρεάζουν την κανονικότητα αυτού του ρολογιού, προκαλώντας δυσκολίες στον ύπνο και στην εγρήγορση.
Μελέτες έδειξαν ότι η αλλαγή της ώρας μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινές διαταραχές του ύπνου. Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο “Journal of Clinical Sleep Medicine” διαπίστωσε ότι η μετάβαση στη θερινή ώρα συνδέεται με αύξηση της αϋπνίας και της κακής ποιότητας ύπνου.
Σύμφωνα με μια άλλη μελέτη του 2019 που δημοσιεύθηκε στο “American Journal of Epidemiology”, οι μεταβολές στην ώρα έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων, ιδιαίτερα τις πρώτες εβδομάδες μετά την αλλαγή.
Η αντικατάσταση ή η προσθήκη ενός επιπλέον ωραρίου ύπνου μπορεί να επηρεάσει την απόδοση και την ασφάλεια. Υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν ότι οι αλλαγές στη διάρκεια του ύπνου προδιαθέτουν σε ατυχήματα στο δρόμο και επαγγελματικά ατυχήματα.
Επηρεάζει η αλλαγή της ώρας την απόδοσή μας στην εργασία;
Είναι αλήθεια ότι οι αλλαγές στην ώρα μπορεί να επηρεάσουν την απόδοσή μας στη δουλειά.
Μελέτες δείχνουν ότι οι πρώτες ημέρες μετά τη μετάβαση στη θερινή ώρα οι εργαζόμενοι μπορεί να νιώθουν κουρασμένοι και λιγότερο συγκεντρωμένοι.
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο “Sleep Journal”, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι εργαζόμενοι με την αλλαγή της ώρας παρουσίασαν αυξημένα επίπεδα άγχους και καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
Η παραγωγικότητα μπορεί να μειωθεί καθώς οι υποχρεώσεις και οι προθεσμίες μένουν οι ίδιες, ενώ εμείς προσπαθούμε να προσαρμοστούμε στο ξύπνημα αλλά και στο ότι κοιμόμαστε λιγότερο το βράδυ, διότι νυχτώνει πιο αργά. Ειδικά στις Μεσογειακές χώρες που αγαπάμε τις βραδινές εξόδους και τις κοινωνικές δραστηριότητες, με το φως έχουμε τη δυνατότητα να είμαστε έξω περισσότερο.
Ωστόσο, τα καλά νέα είναι ότι, μόλις ο εγκέφαλός μας «πατήσει» τη ρύθμιση προσαρμογή, οι περισσότεροι από εμάς επιστρέφουμε στην κανονικότητά μας και η απόδοση μας επανέρχεται. Μάλιστα, οι παρατεταμένες ημέρες με φως επιδρούν θετικά στη διάθεσή μας και την ενέργεια μας, κάτι που μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητά μας και να μας κάνει πιο δημιουργικούς.
Πώς μπορούμε να προσαρμοστούμε στην αλλαγή της ώρας;
Σταδιακή μετάβαση: Δώστε στον εαυτό σας το χρόνο να προσαρμοστεί αλλάζοντας την ώρα του ύπνου σας κατά 10-15 λεπτά για μερικές ημέρες. Διατηρήστε ένα σταθερού πρόγραμμα ύπνου: Προσπαθήστε να ξυπνάτε και να πηγαίνετε για ύπνο την ίδια ώρα περίπου κάθε βράδυ, αποφύγετε τα υπερβολικά ξενύχτια τις ημέρες της προσαρμογής σας στο νέο πρόγραμμα.
Φως και σκοτάδι το μυστικό της προσαργομής: Το φως και το σκοτάδιέχει ισχυρή επίδραση στο βιολογικό ρολόι. Ειδικότερα, την ημέρα της αλλαγής, προσπαθήστε να εκτεθείτε σε φυσικό φως το πρωί, ενώ το βράδυ μειώστε την έκθεση στο φως αλλά και του μπλε φωτός από ηλεκτρικές συσκευές (όπως κινητά τηλέφωνα, τηλεόραση, υπολογιστές) για να διευκολύνετε την παραγωγή μελατονίνης.
Άσκηση: Η τακτική άσκηση μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του ύπνου σας έτσι κι αλλιώς ανεξάρτητα από την αλλαγή της ώρας. Ωστόσο, αποφύγετε βαριές ασκήσεις λίγο πριν τον ύπνο, καθώς μπορεί να σας προκαλέσουν διέγερση.
Δώστε βάση στη διατροφή σας: Προσέξτε τη διατροφή σας πριν τον ύπνο και αποφύγετε την κατανάλωση καφεΐνης και πολύ λιπαρών γευμάτων πριν τον ύπνο. Αντίθετα, προτιμήστε ελαφριά σνακ με πρωτεΐνες και υδατάνθρακες, όπως γιαούρτι με φρούτα, τα οποία μπορεί να σας βοηθήσουν να κοιμηθείτε καλύτερα.
Προγραμματίστε τις δραστηριότητές σας: Αν γνωρίζετε ότι η αλλαγή της ώρας σας επηρεάζει, σκεφτείτε να προγραμματίσετε τις σημαντικές σας υποχρεώσεις για το χρονικό διάστημα που εσείς αισθάνεστε πιο παραγωγικοί.
Δώστε προσοχή στις ανάγκες του σώματός σας και προσπαθήστε να κάνετε τη διαδικασία της προσαρμογής όσο το δυνατόν πιο άνετη. Οι άνθρωποι είμαστε ευπροσάρμοστοι στις αλλαγές. Άλλωστε, ποιος δεν αγαπά το φως τα καλοκαιρινά βράδια!!
