Ιστορικά αποτελέσματα από τη μελέτη KEYNOTE-B96 φέρνουν νέα ελπίδα σε ασθενείς με υποτροπιάζοντα καρκίνο ωοθηκών ανθεκτικό στην πλατίνα.
Σημαντική πρόοδος καταγράφεται στη μάχη κατά του καρκίνου των ωοθηκών, με τη δημοσίευση των πρώτων θετικών αποτελεσμάτων της κλινικής μελέτης Φάσης 3 KEYNOTE-B96 (ENGOT-ov65). Για πρώτη φορά, ανοσοθεραπεία με αναστολέα σημείου ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία δείχνει στατιστικά σημαντικό όφελος στην επιβίωση ασθενών που πάσχουν από μία από τις πλέον δύσκολα αντιμετωπίσιμες μορφές της νόσου: τον υποτροπιάζοντα, ανθεκτικό στην πλατίνα καρκίνο ωοθηκών.
Ο συνδυασμός που αλλάζει τα δεδομένα
Η θεραπευτική αγωγή που δοκιμάστηκε περιλάμβανε pembrolizumab (πεμπρολιζουμάμπη), έναν αναστολέα του ανοσολογικού σημείου ελέγχου PD-1, σε συνδυασμό με πακλιταξέλη, με ή χωρίς την προσθήκη bevacizumab (μπεβασιζουμάμπη). Το σχήμα αυτό πέτυχε τον πρωτεύοντα στόχο της μελέτης, δηλαδή την παράταση του διαστήματος χωρίς εξέλιξη της νόσου (Progression-Free Survival – PFS), τόσο στις γυναίκες των οποίων οι όγκοι εξέφραζαν τον βιοδείκτη PD-L1, όσο και στο συνολικό πληθυσμό των συμμετεχουσών.
Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι καταγράφηκε βελτίωση και στη συνολική επιβίωση (Overall Survival – OS), συγκεκριμένα στην ομάδα ασθενών με θετική έκφραση του PD-L1, γεγονός που αναδεικνύει τη δυνητική σημασία του βιοδείκτη στην καθοδήγηση της θεραπείας.
Τι είναι ο PD-L1 και γιατί έχει σημασία
Ο βιοδείκτης PD-L1 (Programmed Death-Ligand 1) χρησιμοποιείται για την επιλογή ασθενών που είναι πιθανότερο να ανταποκριθούν θετικά στην ανοσοθεραπεία. Η εργαστηριακή του ανίχνευση αποτελεί πλέον μέρος της ρουτίνας και είναι διαθέσιμη και στην Ελλάδα, προσφέροντας στις ασθενείς τη δυνατότητα να αξιολογήσουν την καταλληλότητά τους για το νέο σχήμα.
Η μελέτη KEYNOTE-B96
Η μελέτη είναι διπλά τυφλή, τυχαιοποιημένη, πολυκεντρική δοκιμή Φάσης 3, στην οποία συμμετέχουν 643 γυναίκες με υποτροπιάζοντα καρκίνο των ωοθηκών ανθεκτικό στην πλατίνα. Οι ασθενείς χωρίστηκαν με τυχαία επιλογή σε δύο ομάδες: η μία έλαβε 400 mg pembrolizumab ενδοφλεβίως κάθε έξι εβδομάδες για διάστημα έως δύο ετών, σε συνδυασμό με πακλιταξέλη (με ή χωρίς bevacizumab), ενώ η δεύτερη έλαβε εικονικό φάρμακο (placebo) μαζί με τα ίδια χημειοθεραπευτικά σχήματα.
Τα ενδιάμεσα αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν πρόσφατα καταδεικνύουν πως πρόκειται για την πρώτη φορά που ένα σχήμα βασισμένο σε ανοσοθεραπεία επιτυγχάνει στατιστικά σημαντική βελτίωση της επιβίωσης σε αυτόν τον τύπο καρκίνου.
Ασφαλές προφίλ και συνεπές αποτέλεσμα
Το προφίλ ασφάλειας της pembrolizumab στο πλαίσιο της μελέτης ήταν σύμφωνο με προηγούμενες κλινικές δοκιμές, γεγονός που ενισχύει την εμπιστοσύνη στην ευρεία κλινική εφαρμογή της θεραπείας. Παράλληλα, τα ευρήματα της KEYNOTE-B96 υποστηρίζουν τη διεύρυνση της χρήσης του pembrolizumab σε γυναικολογικούς καρκίνους, όπως ο καρκίνος του ενδομητρίου και του τραχήλου της μήτρας.
Τα τελικά αποτελέσματα για τη συνολική επιβίωση σε όλο τον πληθυσμό της μελέτης αναμένονται σε επόμενη φάση. Τα υπάρχοντα δεδομένα πρόκειται να υποβληθούν στις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές παγκοσμίως για την αξιολόγηση της έγκρισης του νέου σχήματος.
Ένας επιθετικός καρκίνος που χρειάζεται νέες λύσεις
Ο καρκίνος των ωοθηκών αποτελεί την τρίτη πιο συχνή γυναικολογική κακοήθεια και τον έβδομο πιο συχνό καρκίνο στις γυναίκες παγκοσμίως. Τις περισσότερες φορές διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο, καθώς αναπτύσσεται σιωπηλά και αρχικά ξεκινά από τις σάλπιγγες ή την εξωτερική επιφάνεια των ωοθηκών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2022, περισσότερες από 324.000 γυναίκες διαγνώστηκαν με τη νόσο διεθνώς, ενώ πάνω από 206.000 θάνατοι καταγράφηκαν την ίδια χρονιά. Στην Ελλάδα, την ίδια χρονιά, καταγράφηκαν 983 νέες περιπτώσεις και 681 θάνατοι. Για το 2025, εκτιμάται ότι στις ΗΠΑ θα υπάρξουν 20.890 νέες διαγνώσεις και 12.730 θάνατοι.
Ο βασικός στόχος της πρώτης γραμμής θεραπείας είναι η καθυστέρηση της υποτροπής και η παράταση της ύφεσης, ωστόσο οι θεραπευτικές επιλογές για ανθεκτικές μορφές είναι περιορισμένες. Η είσοδος της pembrolizumab σε αυτό το πεδίο ανοίγει νέους θεραπευτικούς ορίζοντες, μεταφέροντας για πρώτη φορά τα οφέλη της ανοσοθεραπείας σε ένα πεδίο που έως πρόσφατα θεωρείτο σχεδόν αδιαπέραστο.
