Ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι παρενέργειες από τα αντιβιοτικά συχνά εμπλέκουν και εσωτερικά όργανα.
Δύο κατηγορίες κοινώς συνταγογραφούμενων αντιβιοτικών συνδέονται με μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρά δερματικά εξανθήματα που μπορεί να οδηγήσουν σε επείγουσα νοσηλεία αλλά ακόμη και σε θάνατο, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό JAMA Network.
Οι σοβαρές δερματικές παρενέργειες από τα αντιβιοτικά ή το σοβαρό φαρμακευτικό εξάνθημα, είναι μια ομάδα σπάνιων αλλά δυνητικά απειλητικών για τη ζωή καθυστερημένων αντιδράσεων που αφορούν το δέρμα και, συχνά, τα εσωτερικά όργανα. Η σοβαρότητα της φαρμακευτικής αλλεργίας εξαρτάται από την ευαισθησία κάθε ατόμου αλλά και από τον τρόπο χορήγησης του φαρμάκου.
Ορισμένες από αυτές τις αντιδράσεις έχουν ποσοστά θνησιμότητας από 20 έως 40%. Ενώ πολλές διαφορετικές κατηγορίες φαρμάκων μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές δερματικές παρενέργειες, τα αντιβιοτικά είναι από τους πιο συχνά αναφερόμενους παράγοντες ενεργοποίησης για αυτές τις αντιδράσεις.
Ερευνητική ομάδα από την Ιατρική Σχολή Temerty του Πανεπιστημίου του Τορόντο σε συνεργασία με το Ερευνητικό Ινστιτούτο Sunnybrook ανέλυσε ιατρικά δεδομένα ατόμων ηλικίας 66 ετών και άνω που έλαβαν τουλάχιστον μία συνταγή για αντιβιοτικά μεταξύ 2002 και 2022 στο Οντάριο του Καναδά.
Τα πιο συχνά συνταγογραφούμενα αντιβιοτικά που έλαβαν οι ασθενείς ήταν οι πενικιλίνες (29%), οι κεφαλοσπορίνες (18%), οι φθοροκινολόνες (17%), οι μακρολίδες (15%) η νιτροφουραντοΐνη (9%) και οι σουλφοναμίδες (6%). Τα λιγότερο συχνά συνταγογραφούμενα αντιβιοτικά ομαδοποιήθηκαν και αντιπροσώπευαν περίπου το 7% των συνταγών.
Στόχος της μελέτης ήταν να διερευνηθεί ο κίνδυνος σοβαρών δερματικών αντιδράσεων στους ηλικιωμένους, οι οποίοι λαμβάνουν δυσανάλογα πολλά αντιβιοτικά σε σύγκριση με τους νεότερους ενήλικες.
Οι ερευνητές αναζήτησαν όσους ασθενείς είχαν παρουσιάσει σοβαρή δερματική αντίδραση και είχαν πάει στο νοσοκομείο εντός 60 ημερών από την ημέρα της συνταγογράφησης. Συνολικά εντόπισαν 21.758 ασθενείς οι οποίοι είχαν επισκεφθεί τα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών των νοσοκομείων ή είχαν χρειαστεί νοσηλεία για σοβαρές δερματικές αντιδράσεις. Στη συνέχεια, τους ασθενείς αυτούς τούς συνέκριναν με 87.025 συνομηλίκους τους, οι οποίοι δεν είχαν παρουσιάσει δερματική αντίδραση.
Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, όλα τα αντιβιοτικά μπορούσαν δυνητικά να προκαλέσουν τις σπάνιες και σοβαρές δερματικές αντιδράσεις, ο κίνδυνος ωστόσο ήταν υψηλότερος με τις σουλφοναμίδες και τις κεφαλοσπορίνες.
«Οι γιατροί πίστευαν ότι ορισμένα αντιβιοτικά φέρουν μεγαλύτερο κίνδυνο αυτών των σοβαρών αντιδράσεων σε σχέση με άλλα φάρμακα ή αντιβιοτικά. Έως τώρα, όμως, καμία μελέτη δεν είχε επιβεβαιώσει αυτή την πεποίθηση», δήλωσε η επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Erica Lee, αλλεργιολόγος στην Ιατρική Σχολή Temerty του Πανεπιστημίου του Τορόντο.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, το θετικό στοιχείο ήταν ότι οι περισσότεροι από τους ασθενείς που πήγαν στα επείγοντα των νοσοκομείων, δεν χρειάσθηκαν νοσηλεία. Ωστόσο, από αυτούς που εισήχθησαν στο νοσοκομείο με τις πιο σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις, το 20% χρειάσθηκε να εισαχθούν στην εντατική ενώ το 5% των ασθενών έχασαν τελικά τη ζωή τους.
Τα ευρήματα της μελέτης, σύμφωνα με τους ερευνητές, υπογραμμίζουν την ανάγκη για προσεκτικότερη συνταγογράφηση των αντιβιοτικών. Αν και είναι σπάνιες, οι σοβαρές αυτές φαρμακευτικές αντιδράσεις μπορεί να αποβούν απειλητικές για την ανθρώπινη ζωή.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τα αντιβιοτικά
· Τι είναι τα αντιβιοτικά;
Τα αντιβιοτικά είναι φάρμακα που καταπολεμούν τις βακτηριακές λοιμώξεις σε ανθρώπους και ζώα. Λειτουργούν σκοτώνοντας τα βακτήρια ή εμποδίζοντάς τα να αναπτυχθούν και να πολλαπλασιαστούν στον οργανισμό.
· Πώς λαμβάνονται;
Τα αντιβιοτικά μπορούν να ληφθούν με διάφορους τρόπους: Από το στόμα, δηλαδή, με τη μορφή χαπιού, κάψουλας ή σιροπιού. Τοπικά σε μορφή κρέμας, σπρέι ή αλοιφής που βάζετε στο δέρμα σας. Επίσης, μπορεί να βρίσκονται στη σύσταση μιας οφθαλμικής αλοιφής, σε οφθαλμικές σταγόνες ή σταγόνες στα αυτιά. Άλλες φορές χορηγούνται με ένεση ή ενδοφλέβια. Αυτό συνήθως γίνεται σε πιο σοβαρές λοιμώξεις.
· Τι θεραπεύουν τα αντιβιοτικά;
Τα αντιβιοτικά θεραπεύουν μόνο ορισμένες βακτηριακές λοιμώξεις, όπως ο στρεπτόκοκκος, οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος και το E. coli. Μπορεί να μην χρειάζεται να πάρετε αντιβιοτικά για ορισμένες άλλες βακτηριακές λοιμώξεις. Για παράδειγμα, μπορεί να μην τα χρειάζεστε σε πολλές λοιμώξεις των ιγμορείων ή κάποιες μολύνσεις του αυτιού. Η λήψη αντιβιοτικών, όταν δεν είναι απαραίτητα, δεν θα σας βοηθήσει, ενώ μπορεί να έχουν παρενέργειες. Ο γιατρός σας είναι αυτός που μπορεί να αποφασίσει την καλύτερη θεραπεία για εσάς. Μην του ζητάτε σας συνταγογραφήσει ένα αντιβιοτικό αν δεν το χρειάζεστε.
· Τα αντιβιοτικά θεραπεύουν τις ιογενείς λοιμώξεις;
Τα αντιβιοτικά δεν αντιμετωπίζουν τις ιογενείς λοιμώξεις. Δεν πρέπει, επομένως, να παίρνετε αντιβιοτικά για το κρυολόγημα και την καταρροή, ακόμα κι αν η βλέννα είναι παχιά, κίτρινη ή πράσινη.
· Ποιες είναι οι παρενέργειες των αντιβιοτικών;
Οι παρενέργειες των αντιβιοτικών κυμαίνονται από μικρές έως πολύ σοβαρές. Μερικές από τις κοινές παρενέργειες περιλαμβάνουν: εξάνθημα, ναυτία, διάρροια, μολύνσεις από μύκητες, κ.ά.
Πιο σοβαρές παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν τις λοιμώξεις C. diff, οι οποίες προκαλούν διάρροια που μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή βλάβη του παχέος εντέρου και μερικές φορές ακόμη και σε θάνατο. Ακόμη, πιο σπάνια τα αντιβιοτικά μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή αλλεργικές αντιδράσεις, αλλά και λοιμώξεις που παρουσιάσουν αντίσταση στα αντιβιοτικά. Καλέστε τον γιατρό εάν εμφανίσετε ανεπιθύμητες ενέργειες κατά τη λήψη του αντιβιοτικού σας.
· Γιατί είναι σημαντικό να παίρνετε αντιβιοτικά μόνο όταν χρειάζονται;
Θα πρέπει να παίρνετε αντιβιοτικά μόνο όταν είναι απαραίτητα γιατί μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες και είναι πιθανό να αναπτύξετε αντοχή στα αντιβιοτικά. Η αντίσταση στα αντιβιοτικά συμβαίνει όταν τα βακτήρια αλλάζουν και γίνονται πιο ικανά να αντισταθούν στη δράση ενός αντιβιοτικού. Αυτό σημαίνει ότι τα βακτήρια συνεχίζουν να αναπτύσσονται και γίνονται πιο ανθεκτικά.
Πώς μπορώ να χρησιμοποιήσω σωστά τα αντιβιοτικά;
Όταν παίρνετε αντιβιοτικά, είναι σημαντικό να τα λαμβάνετε υπεύθυνα και να ακολουθείτε πάντα προσεκτικά τις οδηγίες.
Ολοκληρώστε τη θεραπεία σας ακόμα κι αν αισθάνεστε καλύτερα. Εάν σταματήσετε να τα παίρνετε πολύ σύντομα, ορισμένα βακτήρια μπορεί να επιβιώσουν και να σας μολύνουν ξανά.
Μην μοιράζεστε το αντιβιοτικό σας με άλλους. Μην παίρνετε αντιβιοτικά που έχουν συνταγογραφηθεί σε κάποιον άλλο.
